บทความ: เมื่อ AI ก้าวมาแทนที่: ศิลปะแห่งการปรับตัวด้วย IDGs
โดย: ดร.ภิญโญ รัตนาพันธุ์
⸻
คำนำ
ในห้วงเวลาที่เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) รุดหน้าอย่างไม่หยุดยั้ง หลายองค์กรเริ่มหันมาใช้ AI ทำงานแทนมนุษย์ ทั้งในสายงานวิชาชีพที่เคยมั่นคง และงานที่เคยคิดว่า “ต้องใช้คน” ปรากฏว่า…กลับถูกแทนที่ด้วยอัลกอริทึมที่ทำงานได้เร็วกว่า ถูกกว่า และแม่นยำกว่า คำถามใหญ่ที่ทุกคนต้องเผชิญคือ “เราจะอยู่รอดได้อย่างไร?”
คำตอบอาจไม่ได้อยู่ที่การแข่งกับ AI แต่คือการ พัฒนาตนเองไปอีกมิติหนึ่ง ที่เครื่องจักรไม่อาจแตะต้องได้ — นั่นคือ การใช้ IDGs (Inner Development Goals) เป็นเข็มทิศภายใน
⸻
1. AI มาแทน “แรงงานนอก” แต่มนุษย์ต้องหันสู่ “แรงงานใน”
AI มีศักยภาพสูงในงานที่ต้องใช้ตรรกะ คำนวณ ประมวลผล หรือแม้แต่สร้างงานครีเอทีฟเบื้องต้น แต่มันยังขาดสิ่งหนึ่งที่มนุษย์มีอยู่เต็มเปี่ยม — มิติด้านความเป็นมนุษย์ ทั้งการเห็นอกเห็นใจ ความหมาย และคุณค่าของชีวิต
IDGs แบ่งการพัฒนาออกเป็น 5 มิติใหญ่ ซึ่งตรงกับสิ่งที่ AI ยังไม่อาจเรียนรู้ได้ง่าย:
1. Being – การรู้จักตนเอง
• AI รู้ข้อมูล แต่ไม่รู้จัก “ตัวมันเอง” มนุษย์จึงต้องหันมารู้จักภายในของตน รู้จักคุณค่า จุดแข็ง และเจตจำนงชีวิต
• หากเราพัฒนาความสงบภายใน ฝึกสมาธิ และเรียนรู้ที่จะอยู่กับความไม่แน่นอน เราจะไม่หวั่นไหวต่อการเปลี่ยนแปลงของโลก
2. Thinking – การคิดเชิงลึกและเชิงระบบ
• AI คิดเร็ว แต่คิดเชิง “คำตอบ” มากกว่าความหมาย มนุษย์จึงต้องใช้พลังคิดเชิงวิพากษ์ ตั้งคำถามใหม่ ๆ และเชื่อมโยงสิ่งต่าง ๆ ที่ซ่อนอยู่
• ทักษะนี้จะเปลี่ยนเราให้เป็นนักออกแบบอนาคต มากกว่าคนที่เพียงแค่ปฏิบัติตามระบบ
3. Relating – การเชื่อมโยงกับผู้อื่นและโลก
• โลกใหม่ไม่ได้ต้องการคนเก่งคนเดียว แต่ต้องการเครือข่ายของมนุษย์ที่ร่วมกันสร้างสรรค์
• การเห็นคุณค่าในผู้อื่น การมีความเห็นอกเห็นใจ (Empathy) และการทำงานเป็นทีม คือสิ่งที่องค์กรต้องการมากกว่าเพียง “คนเก่งเดี่ยว”
4. Collaborating – การร่วมสร้างและทำงานด้วยกัน
• AI ทำงานได้ดีในเชิงปฏิบัติการ แต่มันไม่รู้จัก “การร่วมใจ”
• มนุษย์ที่ฝึกทักษะการฟังอย่างลึกซึ้ง การเจรจา และการสร้างพื้นที่ปลอดภัยสำหรับการแลกเปลี่ยน จะเป็นผู้นำที่องค์กรยุคใหม่ขาดไม่ได้
5. Acting – การลงมือทำอย่างมีความหมาย
• สิ่งที่แยกมนุษย์ออกจากเครื่องจักรคือ “เจตจำนง”
• การลงมือทำที่สอดคล้องกับคุณค่าและเป้าหมายชีวิต ทำให้เรามีแรงผลักดันที่ยั่งยืนกว่าการทำงานตามคำสั่ง
⸻
2. การปรับตัว: จาก “การเอาชีวิตรอด” สู่ “การสร้างชีวิตใหม่”
เมื่อองค์กรเปลี่ยนไปใช้ AI เรามี 2 ทางเลือก
• ต้านทาน → เราจะหมดแรงและถูกแทนที่
• โอบรับและแปรเปลี่ยน → เราใช้ AI เป็นเครื่องมือเสริม แต่หันมาสร้างคุณค่าที่ AI ไม่อาจทำแทนได้
IDGs ไม่ใช่เพียงทักษะนุ่มนวล (soft skills) แต่คือ ภูมิคุ้มกันภายใน ที่ทำให้เรายืนหยัดได้ในทุกกระแสการเปลี่ยนแปลง
⸻
3. ตัวอย่างการนำไปใช้จริง
• พนักงานออฟฟิศ: ใช้ AI ช่วยทำงานเอกสาร แต่ใช้เวลาไปสร้างเครือข่าย สื่อสารกับลูกค้า และพัฒนาความสัมพันธ์
• ผู้บริหาร: ใช้ AI วิเคราะห์ข้อมูล แต่ใช้ความเป็นผู้นำภายใน (IDGs) เพื่อชี้ทิศทางองค์กรและสร้างแรงบันดาลใจ
• ครูอาจารย์: ให้ AI จัดการเนื้อหาพื้นฐาน แต่ใช้พลังของความเป็นมนุษย์ในการสอนเรื่องคุณค่า ความหมาย และการพัฒนาชีวิต
⸻
4. คำถามท้าทายสำหรับผู้อ่าน
• วันนี้ คุณกำลังพัฒนา ทักษะที่ AI ทำแทนได้ หรือ คุณค่าที่ AI ไม่มีวันแตะต้องได้?
• คุณมอง AI เป็นศัตรูที่จะมาแย่งงาน หรือเป็นเพื่อนที่จะมาช่วยให้คุณได้ใช้ชีวิตในมิติที่ลึกขึ้น?
⸻
บทส่งท้าย
AI อาจเป็นพายุที่กวาดโลกธุรกิจและสังคมไปอย่างรุนแรง แต่ IDGs คือรากของต้นไม้ชีวิต ที่ทำให้เรายืนหยัด ไม่ใช่เพียงเพื่อ “เอาตัวรอด” แต่เพื่อ งอกงามในโลกใหม่
สุดท้ายแล้ว คำถามไม่ใช่ว่า AI จะมาแทนเราเมื่อไร แต่คือ…
“เมื่อโลกเปลี่ยนไปเร็วขนาดนี้ เราจะเปลี่ยนตนเองให้ลึกและงดงามพอที่จะอยู่ร่วมกับโลกใหม่นี้ได้อย่างไร”
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
