คุ้มเจ้าราชบุตร หมอกฟ้า ณ น่าน
คุ้มเจ้าราชบุตร หมอกฟ้า ณ น่าน (Chao Ratchabutr House)
เรือนไม้เก่าแก่ที่บอกเล่าประวัติศาสตร์ และเรื่องราวแห่งสายเลือดเจ้าหลวงเมืองน่าน
กลางเมืองน่าน ไม่ไกลจากวัดช้างค้ำ ยังมีอาคารเรือนไม้เก่าแก่ที่เงียบสงบและสง่างามอยู่ในที นั่นคือ “คุ้มเจ้าราชบุตร” หรือที่ชาวบ้านเรียกกันว่า “โฮงเจ้าราชบุตร” อดีตเรือนหอและคุ้มที่อยู่อาศัยของเจ้าราชบุตร (เจ้าหมอกฟ้า ณ น่าน) ราชโอรสองค์ที่ 8 ของเจ้ามหาพรหมสุรธาดา เจ้าผู้ครองนครน่านองค์ที่ 64 และองค์สุดท้าย
คุ้มแห่งนี้ไม่ได้เป็นเพียงบ้านของเจ้านาย หากยังเป็น สัญลักษณ์ของความผูกพันระหว่างเจ้านครน่านกับผู้คนในเมือง ผ่านกาลเวลาที่เนิ่นนานกว่า 100 ปี
เจ้าราชบุตร หมอกฟ้า ณ น่าน
เจ้าหมอกฟ้า ณ น่าน ประสูติเมื่อปี พ.ศ. 2423 ที่บ้านหัวข่วง เป็นโอรสในเจ้ามหาพรหมสุรธาดากับแม่เจ้าศรีโสภา อัครชายาองค์แรก ได้รับการศึกษาในพระพุทธศาสนาตั้งแต่วัยเยาว์ บรรพชาเป็นสามเณร ณ วัดหัวเวียงใต้ ก่อนลาสิกขามาช่วยราชการ และต่อมาได้สมรสกับเจ้านางบุญโสม เมืองไชย
ภายหลัง ได้รับการแต่งตั้งเป็น เจ้าราชบุตร ในปี พ.ศ. 2469 และมีบทบาทสำคัญในการสืบสายตระกูล ณ น่าน ก่อนจะถึงแก่อนิจกรรมในวันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2501 สิริอายุได้ 78 ปี
เรื่องราวของคุ้ม
คุ้มเจ้าราชบุตรแห่งนี้มีรากฐานย้อนกลับไปถึง ปลายสมัยรัชกาลที่ 4 เมื่อเจ้าน้อยมหาพรหม ณ น่าน (ต่อมาคือเจ้ามหาพรหมสุรธาดา) ได้เรือนหอไม้สัก 2 ชั้น สร้างราวปี พ.ศ. 2400 ก่อนที่จะย้ายไปประทับที่หอคำหลวงเมื่อขึ้นครองเมือง
คุ้มเดิมจึงตกทอดสู่เจ้าหมอกฟ้า ผู้ได้รับการสถาปนาเป็นเจ้าราชบุตร และในปี พ.ศ. 2484 ได้มีการรื้อเรือนเดิมซึ่งชำรุดลง และนำไม้จากเรือนเก่ามาสร้างคุ้มหลังใหม่ในพื้นที่เดิม แต่ย่อขนาดลง ทว่ากลับงดงามด้วยการผสมผสานศิลปะตะวันตกกับเรือนพื้นถิ่นล้านนา
สถาปัตยกรรมที่งดงามและมีชีวิต
อาคารคุ้มเจ้าราชบุตร เป็นเรือนไม้ 2 ชั้นยกพื้นสูง ลักษณะสถาปัตยกรรมแบบตะวันตก ทรงปั้นหยา หลังคามุงกระเบื้อง พื้นที่คุ้มมีกว่า 7 ไร่ ..
ประกอบด้วยเรือนพักอาศัย เรือนครัว เชื่อมต่อด้วยชานแล่น มีบันไดทางด้านหน้าและด้านหลัง บันไดมีซุ้มทางขึ้นเป็นซุ้มโค้งประดับลวดลายไม้ฉลุ
พื้นที่ใช้สอยชั้นล่างประกอบด้วยพิพิธภัณฑ์ ห้องเก็บของ และบริเวณจัดแสดงของใช้ในบ้านโบราณ
ส่วนพื้นที่ใช้สอยชั้นบนประกอบด้วยห้องโถง ห้องนอน พิพิธภัณฑ์ ห้องเตรียมอาหาร ห้องครัว และห้องน้ำ
โดยมีระเบียงรูปตัวแอล (L) โอบล้อมห้องโถงและพิพิธภัณฑ์ทางด้านตะวันตก หลังคาหน้าจั่วหัวตัดมุงด้วยกระเบื้องว่าว
ที่หน้าจั่วประดับด้วยลายไม้แกะสลักและฉลุลายเป็นรูปนาค 2 ตัว หันหน้าเข้าหากัน ตรงกลางเป็นลายดอกกลม ผนังภายนอกอาคารเป็นไม้แผ่นตีเข้าลิ้นในแนวนอน
ลูกกรงระเบียงเป็นไม้ฉลุลาย หน้าต่างอาคารชั้นล่างป็นบานลูกฟักไม้ ส่วนหน้าต่างอาคารชั้นบนเป็นบานลูกพักไม้มีช่องแสงกระจกเหนือหน้าต่าง
ลักษณะณะทางสถาปัตยกรรมของอาคารเป็นการผสมผสานระหว่างสถาปัตยกรรมตะวันตกและเรือนพื้นถิ่นที่มีความสวยงาม
ชั้นบน ห้องรับแขกด้านหน้าจัดเป็นมุมเคารพของบรรพบุรุษของเจ้าของคุ้ม มีภาพถ่าย เครื่องแต่งกาย เครื่องประดับยศ อาวุธ เครื่องถ้วยกระเบื้อง เครื่องแก้ว เหรียญกษาปณ์
ห้องด้านในติดกับห้องรับแขก มีของเก่า ๆ มากมายหลายชิ้นที่น่าสนใจ อาทิ ตู้เย็นใช้น้ำมันก๊าดที่เริ่มซื้อมาใช้เมื่อปี 2496
พระมาลาของเจ้าเมืองน่านองค์ก่อนๆ ซิ่นโบราณลวดลายวิจิตรของเจ้าแม่โคมทอง เป็นต้น
ด้านหลังเป็นห้องครัวที่ออกแบบให้มีป่องไฟระบายควันบนหลังคา ภายในยังมีเครื่องครัวแบบพื้นเมืองที่ใช้มาตั้งแต่รุ่นเจ้าแม่โคมทอง เช่น กัวะข้าว เตาฟืน ไหเข้า ข้าวของเครื่องใช้แต่ละชิ้น หรือแต่ละมุมของบ้าน ล้วนแต่มีเรื่องเล่าที่ทำให้ผู้มาเยือนหวนนึกกลับไปถึงอดีตในอันรุ่งโรจน์ของเมืองน่านผ่านเรื่องราวของท่านเจ้าของคุ้มแต่ละรุ่น
จากอดีตสู่ปัจจุบัน
คุ้มเจ้าราชบุตรตกทอดสู่เจ้าโคมทอง ณ น่าน บุตรคนสุดท้อง ก่อนที่จะส่งต่อให้ทายาทรุ่นหลัง โดยปัจจุบันอยู่ในความดูแลของ เจ้าสมปรารถนา ณ น่าน และ เจ้าวาสนา ภู่วุฒิกกุล (ณ น่าน)
แม้ไม่ได้เปิดให้เข้าชมอย่างเป็นทางการ แต่คุ้มแห่งนี้ได้เคยเป็นสถานที่ถ่ายทำรายการสารคดีและเปิดต้อนรับผู้สนใจมาแล้วนับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2542 ทุกมุมของคุ้มยังคงอบอวลด้วยความทรงจำและกลิ่นอายประวัติศาสตร์
คุณค่าที่ไม่เลือนหาย
คุ้มเจ้าราชบุตรจึงเป็นมากกว่าบ้านโบราณ แต่คือ อนุสรณ์แห่งยุคสมัยสุดท้ายของนครน่านในระบอบเจ้าผู้ครองเมือง เป็นทั้งแหล่งเรียนรู้เรื่องสถาปัตยกรรม วิถีชีวิต และประวัติศาสตร์ของชาวน่าน
ผู้มาเยือนที่ได้ก้าวเข้าสู่คุ้ม จะไม่เพียงเห็นเรือนไม้สักเก่า หากยังสัมผัสได้ถึง ความทรงจำ ความรัก และความภาคภูมิใจ ของสายสกุล ณ น่านที่ยังคงสืบต่อมาอย่างเงียบงาม
✨ คุ้มเจ้าราชบุตร (หมอกฟ้า ณ น่าน) จึงเปรียบเหมือนบันทึกที่ยังมีชีวิต บอกเล่าทั้งความรุ่งโรจน์ของอดีต ความงดงามของศิลปะ และความทรงจำที่ถักทออยู่ในหัวใจผู้คนเมืองน่านเสมอ 🌸
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
