วัดมิ่งเมือง จังหวัดน่าน
วัดมิ่งเมือง จังหวัดน่าน
เสาหลักเมือง–อุโบสถขาว และเรื่องเล่าที่หายใจอยู่กลางเวียง
เช้าอุ่นละไมบนถนนสุริยพงศ์ แสงแดดลูบไล้ลายปูนปั้นสีขาวนวลของอุโบสถวัดมิ่งเมืองให้เรืองรอง วัดเล็กกลางเวียงที่ซ่อน “หัวใจเมืองน่าน” ไว้ในอ้อมกอด—เสาพระหลักเมืองอันเป็นที่พึ่งทางใจของผู้คน และศิลปกรรมร่วมสมัยที่เกิดจากมือสล่าพื้นบ้านน่านอย่างปราณีตงดงาม
ประวัติความเป็นมา: จากวัดร้างสู่เรือนศรัทธาเมืองน่าน
เดิมพื้นที่นี้เป็น วัดร้าง มีเสาหลักเมืองเป็นท่อนซุงใหญ่สองคนโอบฝังอยู่ใกล้ซากวิหาร ต่อมา ราว พ.ศ. 2400 เจ้าอนันตวรฤทธิเดช เจ้าครองนครน่าน ทรงสถาปนาวัดขึ้นใหม่และพระราชทานนามว่า “วัดมิ่งเมือง” ตาม “เสามิ่งเมือง” อันเป็นที่ยึดเหนี่ยวของชุมชน
กาลล่วงยาวนาน อาคารทรุดโทรม จน พ.ศ. 2527 พระครูสิริธรรมภาณี (เสน่ห์ ฐานสิริ) เจ้าอาวาส พร้อมชาวคุ้มวัดมิ่งเมือง จึงรื้ออุโบสถเดิมและสร้าง อุโบสถล้านนาร่วมสมัย หลังปัจจุบัน—แบบแผนและแนวคิดโดยพระครูสิริธรรมภาณี ฝีมือช่างก่อสร้างของสล่าพื้นบ้านเมืองน่าน ลวดลายปูนปั้นอันวิจิตรโดย สล่าเสาร์แก้ว เลาดี (สกุลช่างเชียงแสน) และจิตรกรรมฝาผนังเล่าประวัติเมืองน่านโดย คุณสุรเดช กาละเสน ใช้เวลาก่อสร้างทั้งสิ้น 12 ปี แล้วเสร็จ พ.ศ. 2540
ตำนานท้องถิ่นยังเล่าว่า เดิมวัดนี้เรียก “วัดตะละแม่ศรี” ตามพระนาม เจ้านางตะละแม่ศรี ผู้สร้าง และเกี่ยวเนื่องกับ พระนางอั๊วะมิ่งจอมเมือง วีรสตรีไทลื้อ—สะท้อนความเป็น “วัดของหญิงผู้กอปรบุญ” ในพงศาวดารล้านนา
เสาพระหลักเมืองน่าน: สี่ทิศ สี่พรหมวิหาร
เสาหลักเมือง ของน่านตั้งอยู่ในศาลาจัตุรมุขหน้าพระอุโบสถ เดิมเป็นไม้สักทองกลม สูงราว 3 เมตร ฝังดินโดยไร้อาคารครอบ เชื่อกันว่าฝังในสมัย เจ้าฟ้าอัตถวรปัญโญ (พ.ศ. 2331) ตามคติที่ทรงนำกลับจากพิธีฝังเสาหลักเมืองกรุงเทพฯ
• พ.ศ. 2506 น้ำหลากใหญ่ทำเสาโค่น
• พ.ศ. 2514 จังหวัดซ่อมสร้างใหม่ นำเสาเดิมมาเกลา ลงรักปิดทอง ฐานไม้แกะ และทำยอดเป็น พรหมพักตร์ (เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา)
• พ.ศ. 2515 สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี โปรดให้บรรจุ ท้าวเวสสุวรรณ 84,000 องค์ ลงฐานเสา
• พ.ศ. 2516 สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ เสด็จประกอบพิธีตั้งเสาหลักเมือง
• พ.ศ. 2548–2551 บูรณะศาลหลักเมืองใหม่ เพื่อเฉลิมพระเกียรติรัชกาลที่ 9 ครบ 60 ปีครองราชย์ และ 80 พรรษา โดย สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ เสด็จยกยอดเศียรท้าวมหาพรหม (25 ก.พ. 2551)
วิธีสักการะครบสี่ทิศ (พรหมวิหาร 4)
เริ่ม ทิศเหนือ—เมตตา (ท้าวเวสสุวรรณ) อำนาจ–บารมี–มั่นคง → ทิศตะวันออก—กรุณา (ท้าวธตรัฐ) เมตตามหานิยม–เป็นที่รัก → ทิศใต้—มุทิตา (ท้าววิรุฬหก) ความมั่งคั่ง–เกียรติยศ → ทิศตะวันตก—อุเบกขา (ท้าววิรูปักษ์) สันติ–เย็นใจ–ศรัทธามั่น
สถาปัตยกรรม: ล้านนาร่วมสมัยที่ “สว่าง”
อุโบสถวัดมิ่งเมืองคือ แบบฉบับล้านนาร่วมสมัย ที่คมชัด—ผังจั่วลดชั้น แผงลายปูนปั้นขาวนวลทั้งหลัง ละเอียดละมุนราว “ลูกไม้จากปูน”
งานสล่าเสาร์แก้วโอบคิ้วหน้าบัน บัวใบเทศ เครือเถา พรรณพฤกษา เทวดา–หงส์–นาค เรียงจังหวะสวยงามดุจผืนลูกไม้
ละเอียดจนมักถูกกล่าวถึงว่าเป็นหนึ่งในงาน แรงบันดาลใจร่วมยุค ให้กับศิลปะสถาปัตยกรรมขาวในภาคเหนือยุคใหม่
ภายใน เต็มไปด้วยแสงนุ่ม ล้อกับสีทองของแท่นชุกชีและเสาศิลา—
• หลวงพ่อพระศรีมิ่งเมือง พระประธานศิลปะเชียงแสน อายุราว 400 ปี ปูนปั้นปิดทอง ยอดพระเกตุโมฬีเป็น ดอกบัวตูมแกะจาก “แก้วโป่งขาม” (หินแก้วพื้นเมืองล้านนา) อันเป็นเอกลักษณ์หายาก
• จิตรกรรมฝาผนัง เล่าประวัติเมืองน่านตั้งแต่ยุคพญาภูคา เมืองย่าง (ปัว) จนถึงสมัยเจ้ามหาพรหมสุรธาดา—ภาพชีวิตผู้คน ประเพณี และขบวนธรรมหล่อเลี้ยงเมือง
• เจดีย์เก่า ศิลปล้านนา (ก่อนบูรณะเคยมีทรงพม่าปรากฏ) และ “บ่อน้ำช้างมูบ” ที่ชาวบ้านจดจำในตำนาน
ทั้งหมดทำให้อุโบสถนี้ไม่ใช่เพียงสถานที่ประกอบพิธี หากคือ “แกลเลอรี่วิญญาณเมือง” ที่จับต้องได้
ความเชื่อ งานบุญ และอานิสงส์
วัดมิ่งเมืองเป็นที่ตั้ง งานบวงสรวงเสาหลักเมือง ประจำปี (กลางเมษายน) ผู้คนมากราบเพื่อความเป็นสิริมงคล เชื่อว่าจะเกิดบารมีแห่งปัญญา ความสำเร็จ และความปลอดภัยจากอุปสรรค ผู้ศรัทธายังนิยมบูชา พระยอดขุนพลนครน่าน รุ่นทูลเกล้า ด้วยความเชื่อด้านคุ้มครอง–ชนะภัย
คุณค่าและความสำคัญ
• หัวใจเมือง: เสาหลักเมืองคือสัญลักษณ์ “ความมั่นคงของเวียง” ที่สืบสายจากราชประเพณีสู่ความเชื่อร่วมสมัย
• ศิลป์ร่วมยุคจากช่างพื้นบ้าน: อุโบสถหลังนี้ยืนยันว่าศิลปะล้านนาไม่ได้หยุดอยู่ในพิพิธภัณฑ์ หากเติบโตงอกงามด้วยฝีมือคนเมืองน่าน
• แหล่งเรียนรู้ประวัติศาสตร์น่าน: จิตรกรรมและองค์ประกอบทั้งวัดคือบทเรียนฉบับย่นย่อ ตั้งแต่กำเนิดเวียงจนถึงยุคเจ้านครองค์สุดท้าย
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
