⚠️ การบำบัดทดแทนฮอร์โมนเทสโทสเตอโรน : ประโยชน์ และอันตรายที่ต้องตระหนัก
การบำบัดทดแทนฮอร์โมนเทสโทสเตอโรน (Testosterone Replacement Therapy - TRT) ได้รับความนิยมอย่างสูงในปัจจุบัน โดยถูกโฆษณาว่าช่วยเพิ่มอารมณ์ พลังงาน ความแข็งแรง และสมรรถภาพทางเพศ อย่างไรก็ตาม ผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์เน้นย้ำว่า TRT มีประโยชน์ชัดเจนเฉพาะสำหรับผู้ชายที่มีภาวะขาดฮอร์โมนอย่างแท้จริงเท่านั้น ขณะที่การใช้ในผู้ที่มีระดับฮอร์โมนปกติ หรือใช้โดยไม่ได้รับการติดตามที่เหมาะสม อาจนำมาซึ่งความเสี่ยงและอันตรายที่ร้ายแรง โดยเฉพาะอย่างยิ่งต่อภาวะเจริญพันธุ์
1️⃣ ประโยชน์สำหรับผู้ที่มีข้อบ่งชี้ที่ถูกต้อง (Hypogonadism)
TRT มีประสิทธิภาพสูงในการรักษาผู้ชายที่มีภาวะฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนต่ำอย่างร้ายแรง (Hypogonadism) ซึ่งระดับฮอร์โมนต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐาน (โดยทั่วไปคือต่ำกว่า 300 ng/dl จากการตรวจ 2 ครั้ง)
* ผลลัพธ์เชิงบวก: ผู้ป่วยกลุ่มนี้จะได้รับประโยชน์ชัดเจน เช่น อารมณ์ดีขึ้น, ระดับพลังงานเพิ่มขึ้น, ความต้องการทางเพศสูงขึ้น, มวลกล้ามเนื้อเพิ่มขึ้น และไขมันในร่างกายลดลง
* ความปลอดภัยที่ได้รับการยืนยัน: การศึกษาขนาดใหญ่ (TRAVERSE trial) ยืนยันว่า TRT ในการรักษากลุ่มผู้ป่วยที่มีฮอร์โมนต่ำและได้รับการติดตามอย่างใกล้ชิด ไม่เพิ่มความเสี่ยงของมะเร็งต่อมลูกหมาก หรือโรคหัวใจและหลอดเลือด (เช่น หัวใจวายหรือหลอดเลือดสมอง)
2️⃣ ความเสี่ยงที่สำคัญ โดยเฉพาะต่อภาวะเจริญพันธุ์ ❌
การเสริมฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนจากภายนอก จัดเป็นข้อห้ามสำหรับผู้ชายวัยเจริญพันธุ์ที่วางแผนมีบุตร เนื่องจากส่งผลกระทบโดยตรงต่อการสร้างอสุจิ:
🚫 ผลกระทบต่อการสร้างอสุจิ (Spermatogenesis)
* กลไกการยับยั้ง: TRT ยับยั้งการทำงานของแกนระบบประสาทต่อมไร้ท่อ ที่ควบคุมการทำงานของระบบสืบพันธุ์ (Hypothalamic–Pituitary–Gonadal axis) ซึ่งเป็นวงจรที่ควบคุมการผลิตฮอร์โมนเพศ ทำให้ระดับเทสโทสเตอโรนที่ผลิตเองภายในร่างกาย และภายในอัณฑะลดลงอย่างมาก ส่งผลให้การผลิตอสุจิหยุดชะงักลง และ อัณฑะหดตัว
* การฟื้นตัวที่ช้าและไม่แน่นอน: แม้ว่าการสร้างอสุจิจะกลับมาได้หลังหยุดยา แต่กระบวนการนี้อาจใช้เวลาหลายเดือนหรือหลายปี (มีการรายงานว่าอาจนานถึง 2 ปี) และระดับอสุจิที่ฟื้นตัวอาจไม่กลับไปสู่ระดับปกติเดิม โดยขึ้นอยู่กับระยะเวลาและปริมาณการใช้ยา
🚫 ความเสี่ยงด้านสุขภาพอื่น ๆ
* ภาวะเม็ดเลือดแดงมากเกิน (Erythrocytosis): เพิ่มความเสี่ยงของโรคหลอดเลือดสมอง และ ภาวะลิ่มเลือดอุดตัน
* ผลข้างเคียงอื่นๆ: เพิ่มอัตราการเกิดสิว หรือ ผิวมัน เต้านมโตในเพศชาย (Gynecomastia) , และอาจทำให้ภาวะหยุดหายใจขณะหลับแย่ลง (Sleep Apnea)
3️⃣ ความขัดแย้งทางการแพทย์และการฉวยโอกาสทางการตลาด
* ขาดฉันทามติเรื่อง "ฮอร์โมนต่ำ": ยังไม่มีข้อสรุปทางการแพทย์ที่เป็นสากล ในการกำหนดขีดจำกัดของภาวะ "ฮอร์โมนต่ำ" ทำให้เกิดความไม่แน่นอนในการวินิจฉัย (เช่น สมาคมระบบทางเดินปัสสาวะแห่งสหรัฐฯ กำหนดที่ต่ำกว่า 300 ng/dl ขณะที่องค์กรอื่นมีช่วงที่ทับซ้อนกัน)
* การฉวยโอกาสของผู้มีความรู้: คลินิกสุขภาพผู้ชาย และบริการออนไลน์หลายแห่ง มักเสนอยา TRT ให้กับผู้ชายที่มีระดับฮอร์โมนปกติ (เช่น สูงกว่า 600 ng/dl) หรือให้กับผู้ที่ต้องการมีบุตร ซึ่งเป็นการปฏิบัติที่ผิดหลักการ โดยมักใช้การตรวจเลือดเพียงครั้งเดียว และไม่ได้แจ้งเตือนความเสี่ยงต่อภาวะมีบุตรยากอย่างครบถ้วน
* การประเมินอาการที่ไม่ถูกต้อง: อาการคลุมเครือ เช่น อ่อนเพลีย, หงุดหงิด, หรือสมองล้า มักถูกโยงกับภาวะฮอร์โมนต่ำโดยตรง ทั้งที่อาจเกิดจากสาเหตุอื่น ๆ (เช่น ความเครียด ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ) ผู้เชี่ยวชาญแนะนำให้ตรวจสุขภาพโดยรวม และปรับปัจจัยทางด้านไลฟ์สไตล์ก่อนเริ่ม TRT เสมอ
4️⃣ ทางเลือกสำหรับการรักษาสมรรถภาพการมีบุตร
สำหรับผู้ชายที่จำเป็นต้องได้รับ TRT แต่ยังต้องการมีบุตรในอนาคต มีทางเลือกเพื่อลดผลกระทบต่อการสร้างอสุจิ:
* ยาออกฤทธิ์สั้นแบบใหม่: การใช้ TRT ในรูปแบบออกฤทธิ์สั้น เช่น เจลเทสโทสเตอโรนทางจมูก หรือ เทสโทสเตอโรนชนิดกิน (testosterone undecanoate) อาจช่วยรักษาการสร้างอสุจิได้บางส่วน เนื่องจากยาเหล่านี้ยับยั้งการทำงานของฮอร์โมนได้ไม่สมบูรณ์ ทำให้ยังสามารถรักษาการสร้างอสุจิไว้ได้บางส่วน
* การรักษาทางการแพทย์เพื่อฟื้นฟูอสุจิ: อาจใช้ยา เช่น hCG (Human Chorionic Gonadotropin) , FSH (Follicle-Stimulating Hormone) , ยาฮอร์โมนยับยั้งเอนไซม์อะโรมาเตส (Aromatase inhibitors) ที่ทำหน้าที่เปลี่ยนสารแอนโดรเจน (ฮอร์โมนเพศชาย) ให้เป็นเอสโตรเจน หรือยากลุ่ม SERMs (Selective Estrogen Receptor Modulators) ที่ไปแย่งจับกับตัวรับเอสโตรเจน เพื่อกระตุ้นและฟื้นฟูการผลิตอสุจิ
* เทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์: หากการผลิตอสุจิลดลงอย่างต่อเนื่อง อาจต้องพิจารณาการผ่าตัดเก็บอสุจิ (Surgical Sperm Retrieval) เพื่อใช้ในกระบวนการทำเด็กหลอดแก้ว (Assisted Reproductive Technology) อาจเป็นทางเลือกที่เหมาะสม
✴️ คำเตือนที่สำคัญ: ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านต่อมไร้ท่อหรือระบบทางเดินปัสสาวะก่อนเริ่ม TRT และต้องมั่นใจว่าได้รับการตรวจวัดระดับฮอร์โมน 2 ครั้งในตอนเช้าที่ต่างกัน รวมถึงมีการวางแผนติดตามผลเลือดอย่างต่อเนื่อง เพื่อความปลอดภัยสูงสุด
.
.
😀มีปัญหาเรื่องการใช้ยา เชิญปรึกษาเภสัชกรประจำร้านยา
.
.
.
💢Testosterone replacement therapy and spermatogenesis in reproductive age men, Nature Reviews Urology, 09 May 2025
The Truth about Testosterone, June 17, 2025
Low testosterone signs men can’t ignore — and what experts say about hormone therapy, October 4, 2025
.
.
BETTERCM 2025.10.06
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
