8 ต.ค. เวลา 11:00 • การ์ตูน

รึ! ดราก้อนบอล จะทำให้เราติดคุก? เหตุที่ ร้าน Kaboom Comics เก็บมังงะ Dragon Ball ออกจากชั้น ?

ปฐมบท: จู๋โงกุนจะทำให้เราติดคุกกันหมด? (เหตุเกิดที่ร้าน Kaboom Comics ในเท็กซัส แล้วที่ไทยล่ะ?)
สรุปเรื่องราวที่ผ่านมา
ในเดือนที่แล้ว รัฐเท็กซัสได้ผ่านกฎหมายใหม่ชื่อ Senate Bill 20 (SB20) โดยมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อต่อสู้กับสื่อลามกอนาจารที่เกี่ยวข้องกับเด็ก ซึ่งนิยามของกฎหมายนี้ครอบคลุมไปถึง "การ์ตูน แอนิเมชัน และเรื่องที่แต่งขึ้น" ด้วย
หลังจากกฎหมายนี้มีผลบังคับใช้ ร้าน Kaboom Comics ในเมืองเวสลาโก รัฐเท็กซัส ตัดสินใจเก็บมังงะ Dragon Ball ออกจากชั้นวางจำหน่าย คุณ Andrew Balderas ผู้จัดการร้าน ให้เหตุผลว่าเป็นการกระทำเพื่อป้องกันไว้ก่อน เนื่องจากในมังงะ Dragon Ball ภาคแรกๆ มีบางฉากที่โกคูในวัยเด็กเปลือยกาย ซึ่งแม้จะเป็นฉากตลกและไม่ได้มีเจตนาทางเพศ แต่ก็อาจเข้าข่ายผิดกฎหมายฉบับใหม่นี้ได้ เขาจึงเลือกที่จะปลอดภัยไว้ก่อนเพื่อหลีกเลี่ยงความเสี่ยงทางกฎหมายที่อาจเกิดขึ้น
เรื่องนี้สำคัญอย่างไร?
ประเด็นคือ ภาพการ์ตูนโกคูหรือบลูม่าในวัยเด็ก จะถูกตีความว่าเป็นภาพลามกอนาจารเด็กได้หรือไม่? ถ้าได้ เรื่องใหญ่แน่ เพราะการ์ตูนญี่ปุ่นดังๆ หลายเรื่อง (รวมถึงการ์ตูนลิขสิทธิ์ในไทย) แม้จะไม่มีฉากร่วมเพศกันตรงๆ แต่ก็อาจเข้าข่าย "ลามก" ได้ แถมตัวละครส่วนใหญ่มักมีอายุไม่ถึง 18 ปี ตามสไตล์การ์ตูนโชเน็น หรือการ์ตูนวัยรุ่นญี่ปุ่นที่คู่พระนางมักเป็นนักเรียน
กฎหมาย Senate Bill 20
กฎหมาย "Stopping AI-Generated Child Pornography Act" ถูกตราขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อต่อสู้กับสื่อลามกอนาจารเด็กที่สร้างโดยปัญญาประดิษฐ์ (AI) อย่างไรก็ตาม ตัวบทกฎหมายกลับขยายขอบเขตไปไกลกว่าเจตนาเริ่มต้นมาก การวิเคราะห์ถ้อยคำสำคัญในตัวบทกฎหมายเผยให้เห็นถึงความคลุมเครือที่เป็นอันตราย
"obscene visual material" (สื่อภาพลามกอนาจาร): คำว่า "ลามกอนาจาร" (obscene) เป็นมาตรฐานทางกฎหมายที่มีความอัตวิสัย (subjective) สูงและแตกต่างกันไปในแต่ละชุมชน ทำให้ผู้สร้างสรรค์และผู้บริโภคไม่สามารถทราบได้อย่างแน่ชัดว่าเนื้อหาใดจะเข้าข่ายหรือไม่
"appears to depict a child" (ดูเหมือนว่าแสดงภาพเด็ก): วลีนี้คือหัวใจของปัญหา เพราะกฎหมายเปลี่ยนจุดสนใจจากการพิจารณาว่าบุคคลในภาพเป็นเด็กจริงหรือไม่ ไปสู่การรับรู้ของผู้ชมหรือดุลยพินิจของอัยการแทน
"regardless of whether the depiction is an image of an actual person, animated or cartoon" (โดยไม่คำนึงว่าภาพนั้นเป็นภาพของบุคคลจริง, ภาพเคลื่อนไหว หรือการ์ตูน): ข้อความส่วนนี้ดึงเอาสื่ออย่างมังงะและอนิเมะ เช่น Dragon Ball เข้ามาอยู่ในขอบเขตของกฎหมายโดยตรง
=============
การยกระดับทางศีลธรรม (Moral Escalation)
สิ่งนี้เรียกว่า "การยกระดับทางศีลธรรม" ซึ่งในวงการเกมและการ์ตูนก็มีให้เห็น เช่น การที่เว็บ itch.io แบนเงา (Shadowban) ไม่ให้ค้นหาเกม NSFW เจอ และ Steam ได้ถอดเกมออกจากหน้าร้านจำนวนมาก เนื่องจาก VISA และ Mastercard ออกกฎและขู่ที่จะตัดช่องทางชำระเงิน แม้แต่เกมโป๊ถูกกฎหมายที่มีเนื้อเรื่องของลูกชายกับแม่เลี้ยงมีเพศสัมพันธ์กันยังโดน แล้วเกมอื่นๆ ที่ไม่ถูกใจผู้มีศีลธรรม มากกว่านี้ จะเหลือหรือ?
==== แล้วในไทยละ =====
ในไทย เรามีกฎหมายอยู่แล้ว ในปี พ.ศ. 2558 หรือ ค.ศ.2015 สิบปีก่อน
มาตรา 287/1: กำหนดให้การ "ครอบครองสื่อลามกอนาจารเด็กเพื่อแสวงหาประโยชน์ในทางเพศสำหรับตนเองหรือผู้อื่น" เป็นความผิดอาญา มีโทษจำคุกไม่เกิน 5 ปี หรือปรับไม่เกิน 100,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
มาตรา 287/2: กำหนดความผิดเกี่ยวกับการเผยแพร่หรือการค้าสื่อลามกอนาจารเด็ก ซึ่งมีบทลงโทษที่รุนแรงกว่ามาก โดยมีโทษจำคุกตั้งแต่ 3 ปี ถึง 10 ปี และปรับตั้งแต่ 60,000 บาท ถึง 200,000 บาท
ตัวบทกฎหมาย
มาตรา 287/1 และ 287/2 (แก้ไขเพิ่มเติมโดย พ.ร.บ.แก้ไขประมวลกฎหมายอาญา (ฉบับที่ 24) ) ใช้คำว่า “สื่อลามกอนาจารเด็ก”
คำนี้ในตัวบทกฎหมาย ไม่ได้มีคำนิยามชัดเจนว่า “เด็ก” ต้องเป็นบุคคลจริง หรือรวมถึงตัวการ์ตูน/ภาพวาด
คิดว่ารอดไหมเอ่ย???
======= มาเจาะลึกกัน =========
ปัญหาอยู่ที่ "คำนิยาม" ?
หัวใจสำคัญของกฎหมายฉบับนี้อยู่ที่คำนิยามของ "สื่อลามกอนาจารเด็ก" ซึ่งบัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 1 (17) ที่แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญา (ฉบับที่ 24) พ.ศ. 2558. นิยามดังกล่าวระบุว่า:
“สื่อลามกอนาจารเด็ก” หมายความว่า วัตถุหรือสิ่งที่แสดงให้รู้หรือเห็นถึงการกระทำทางเพศของเด็กหรือกับเด็กซึ่งมีอายุไม่เกินสิบแปดปี โดยรูป เรื่อง หรือลักษณะสามารถสื่อไปในทางลามกอนาจาร ไม่ว่าจะอยู่ในรูปแบบของเอกสาร ภาพเขียน ภาพพิมพ์ ภาพระบายสี สิ่งพิมพ์ รูปภาพ ภาพโฆษณา เครื่องหมาย รูปถ่าย ภาพยนตร์ แถบบันทึกเสียง แถบบันทึกภาพ หรือรูปแบบอื่นใดในลักษณะทำนองเดียวกัน และให้หมายความรวมถึงวัตถุหรือสิ่งต่าง ๆ ข้างต้นที่จัดเก็บในระบบคอมพิวเตอร์... "
ปัญหาอยู่ที่ "คำนิยาม" ?
หัวใจสำคัญอยู่ที่คำนิยามของ "สื่อลามกอนาจารเด็ก" ในกฎหมาย ซึ่งระบุว่าหมายถึง "วัตถุหรือสิ่งที่แสดงให้รู้หรือเห็นถึงการกระทำทางเพศของเด็ก" โดยรูปแบบของสื่อนั้นรวมถึง "ภาพเขียน ภาพพิมพ์ ภาพระบายสี" ด้วย
ประเด็นสำคัญคือ:
คำว่า "เด็ก" ไม่ได้จำกัดว่าต้องเป็นคนจริง: กฎหมายใช้คำที่กว้างมากคือ "สิ่งที่แสดงให้รู้หรือเห็น" ซึ่งเปิดช่องให้ตีความว่าภาพวาดหรือการ์ตูนก็เข้าข่ายได้
ระบุ "ภาพเขียน" ไว้อย่างชัดเจน: การที่กฎหมายระบุรูปแบบสื่ออย่าง "ภาพเขียน" ถือเป็นหลักฐานสำคัญว่ากฎหมายนี้ ครอบคลุมถึงภาพวาดและสื่อสร้างสรรค์ ไม่ใช่แค่ภาพถ่ายของเด็กที่มีตัวตนจริงเท่านั้น
สรุปง่ายๆ: ตามตัวอักษรของกฎหมายแล้ว การ์ตูนหรือภาพวาดที่เข้าข่ายลามกอนาจารเด็ก มีความเสี่ยงที่จะผิดกฎหมายไทย เพราะกฎหมายเขียนไว้กว้างมากพอที่จะเอาผิดได้ ขึ้นอยู่กับการตีความของเจ้าหน้าที่และศาล
=========
คุณว่า เรื่องนี้เข้าข่าย วัตถุทางเพศที่ผิดกฎหมาย หรือไม่
==============
หนุ่มจะไปงานหนังสือการ์ตูนแต่ไปไม่ถึง เผลอโดนรวบคาสนามบิน สาเหตุ จากภาพตัวละคร Refithea เกมมือถือ Brown Dust 2 อาจเข้าข่าย วัตถุทางเพศ+ผิดกฎหมาย ( ข้อสันนิษฐานในโซเชียลมีเดีย ทางการยังไม่ยืนยันว่าภาพไหน )
จากข่าว
นาย ฟินลีย์ โบวด์ (Finley Bowd) ถูกจับที่สนามบินดับลิน ในประเทศไอร์แลนด์ ระหว่างจะไป #งานหนังสือการ์ตูน โดยเจ้าหน้าที่กระทรวงความมั่นคงแห่งมาตุภูมิสหรัฐ (U.S. Preclearance )
โดยโดนตั้ง ข้อกล่าวหา สองกระทง ในหมวด รัฐบัญญัติการค้ามนุษย์เด็กและสื่อลามกอนาจารเด็ก (Child Trafficking and Pornography Act) การครอบครองภาพอนิเมะล่วงละเมิดทางเพศเด็ก และ การครอบครองภาพอนิเมะลามกอนาจารเด็กประเภทที่ 3 (Category Three)
แล้ว ภาพอนิเมะลามกอนาจารเด็กประเภทที่ 3 คืออะไร คือภาพ ที่ไม่จำเป็นต้องโป้เปลือย หรือมีการสอดใส่ แค่มีท่าทางยั่วยวน ยั่วยุ ก็อยู่ในข่าย ซึ่ง ภาพ Refithea จาก Official อาจจะรอดหรืออาจจะไม่รอดก็ได้ แล้วแต่ศาลตัดสิน
แนวปฏิบัติในไทย
ส่วนใหญ่คดีที่เกิดขึ้นจริงในไทย เกี่ยวข้องกับภาพถ่าย/วิดีโอของเด็กจริง
ยังไม่พบแนวคำพิพากษาศาลไทยที่ฟันธงว่า การครอบครองการ์ตูน/อนิเมะ/นิยาย ที่เป็น sexual depiction ของเด็ก จะผิดมาตรา 287/1–287/2
แต่ก็มีความเสี่ยงสูง เพราะกฎหมายไทยใช้คำกว้างว่า “สื่อ” และหากเจ้าหน้าที่ตีความว่าการ์ตูน/อนิเมะเป็น “สื่อลามกอนาจารเด็ก” ก็สามารถดำเนินคดีได้
สรุปผิดกฎหมาย แต่ยังไม่มีเคสที่โดน อย่าลืมนะ แค่ครอบครองก็ผิด แล้วสิ่งที่ผมไม่ชอบคือการใช้ดุลพินิตของเจ้าพนักงาน ในการตีความ “สื่อลามกอนาจาร”
ตรงสื่อลามก นี้ ก็ใช้ดุลพินิต มั่วซั่วแหลกเหลว ของที่ผมดูว่า ลามกอนาจาร เห็นนม เน้นๆไม่ผิด แต่ของบางอย่าง ไม่เห็นนม ดันผิด
======
ปัญหาการใช้ดุลพินิจในการตีความ "สื่อลามก" ในประเทศไทย มีมานานแล้ว
กฎหมายไทยไม่ได้ให้คำนิยามที่ชัดเจนและเป็นรูปธรรมของคำว่า "ลามก" เอาไว้ ทำให้การตัดสินใจขึ้นอยู่กับการตีความและมาตรฐานส่วนบุคคลของเจ้าหน้าที่หรือศาลในแต่ละกรณีเป็นอย่างมาก
ในเคส “สื่อลามกอนาจาร” ภาพเปลือยของมุษย์ภาพหนึ่งอาจถูกมองว่า "น่ารัก" "สวยงาม" "ศิลปะ" ในสายตาของคนหนึ่ง แต่กลับถูกมองว่า "ลามก" "อนาจาร" ในสายตาของอีกคนหนึ่งได้
และในเคส “สื่อลามกอนาจารเด็ก” การถ่ายภาพลูก อาบน้ำ หรือตอนเปลือย หรือ ภาพถ่ายพ่อกอดลูก ภาพหนึ่ง (ตัวอย่างเคส หนึ่งจักรวาล) อาจถูกมองว่า "น่ารักน่าเอ็นดู" ในสายตาของคนหนึ่ง แต่กลับถูกมองว่า "ลามก" "ไม่เหมาะสม" ในสายตาของอีกคนหนึ่งได้
แนวคำพิพากษาของศาลฎีกาในคดีที่เกี่ยวกับสื่อลามกทั่วไป มักจะพิจารณาจากองค์ประกอบที่ไม่มีมาตรวัดที่แน่นอน เช่น "ยั่วยุกามารมณ์" หรือ "ขาดคุณค่าทางศิลปะ" ซึ่งทำให้ผลลัพธ์ของคดีมีความแตกต่างกันไปได้มาก ไม่มีบรรทัดฐานที่แน่นอน
เช่นถ้าอ้าง "ขาดคุณค่าทางศิลปะ" ถ้าเป็นศิลปินชื่งดัง จะไม่ใช่ภาพลามก ? เพราะมีคุณค่าทางศิลปะ แต่ ภาพวาด ในห้องน้ำ ที่เป็น มนุษย์เส้นหัวกลม อันนี้ จะรอด หรือไม่รอด? ทั้งๆที่ไม่สมจริง?
หรือถ้าอ้างสมจริง แล้ววาดไก่เขี่ยในห้องน้ำรอด แล้ว คนที่วาดสวยๆ สมจริง จะไม่รอด? ก็ไม่น่าใช่ เห็นไหม? ว่าตรรกะ มันควรต้องใช้ตรรกะเดียวกันทุกเคส ถึงจะเรียกว่า แฟร์ หรือยุติธรรม
แล้ว คำว่าศิลปะ ใช้แค่คนๆเดียวคนกลุ่มเดียว มาบอกว่าอันนั้นเป็นศิลปะ อันนั้นไม่ใช่ศิลปะ ได้หรือ ?
=================
 
เปรียบเทียบ ศีลธรรม กับสื่อ การ์ตูน นิยาย เกมส์
เคส เกมที่โดน Visa Mastercard แบน คือเกมที่ลูกชาย มีอะไรกับแม่เลี้ยง หรือแฟนพ่อ ผิดศีลธรรม เช่น มีเซ็กในครอบครัว (แต่ไม่ใช่ญาติทางสายเลือดกันนะ ) สรุปโดนถอดออกไปแล้ว แต่เกมส์มันไม่ผิดกฎหมาย
ประเภทเนื้อหาต้องห้ามที่ถูกกดดันให้ถอดออกมีมากมาย ส่วนใหญ่มักเป็นเรื่องเกี่ยวกับเพศที่ ทุกคน? ไม่ยอมรับ หลักๆเช่น "ผิดศีลธรรม"(เช่น Incest) ก่ออาชญากรรม การข่มขืน, ใช้ความรุนแรง ,ยาเสพติด ,ร่ายกายฉีกขาด ,การทรมาณ ก่อนหน้า
และอันที่ น่าหมั่นไส้ และคลุมเครือ คือ มีความเสี่ยงสูงต่อภาพลักษณ์แบรนด์" (Brand Risk) ของบริษัท บัตรเครดิต
แล้วไอ้ ที่กำกวม ก่ออาชญากรรม อะไรบ้าง ทั้งหมดเลยไหม เกม คนดำ ขโมยของ ผิดไหม? หรือยาเสพติดนี้ เหล้า ได้แน่นอนได้ไหม? แล้วฆ่าคนตายละ? บางเกม ฆ่าคนเป็นพัน ยังไม่ถึงครึ่งเกมด้วยซ้ำไป อันนี้ ไม่มีใครว่า แต่ถ้าเปลี่ยนเป็นผู้หญิงสิ หรือ เปลี่ยนเป็น สุนัขสิ รับรอง
=======
และถ้าประเทศผู้นำด้านกฎหมาย และศีลธรรมอย่างสหรัฐ เห็นด้วย และเผยแพร่ ศีลธรรมอันดีงามนี้ พวกเรา ที่มี การ์ตูนแบบนี้ อาจจะติดคุกกันหมด
หรือถ้า ดุลพินิตของเจ้าพนักงาน ในไทย คิดว่าผิด ก็ติดคุกกันหมด ต้องรีบเอามังงะไปเผาทิ้งไหม ?
ถาม AI ดู ให้ AI ตอบ
ไม่จำเป็นครับ 🙅‍♂️🔥📚
บริบทและเจตนา: สังคมไทยโดยรวมและระบบยุติธรรมไทยยังพอเข้าใจได้ว่าฉากในดราก้อนบอลมีเจตนาเพื่อความตลก ไม่ใช่เพื่อกระตุ้นอารมณ์ทางเพศ การดำเนินคดีกับเรื่องนี้อาจถูกมองว่าเป็นการกระทำที่เกินกว่าเหตุและอาจเจอกระแสต่อต้านจากสังคมไทย
แต่ประเด็นที่คุณหยิบยกมานี้มีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะมันชี้ให้เห็นถึง "ระเบิดเวลา" ที่ซ่อนอยู่
อันตรายที่แท้จริง ไม่ใช่การติดคุกถ้วนหน้า แต่คือ "การใช้กฎหมายเป็นเครื่องมือ" กฎหมายที่คลุมเครือเช่นนี้อาจถูกหยิบมาใช้เล่นงานคนบางกลุ่มที่ไม่เป็นที่ชื่นชอบของเจ้าหน้าที่รัฐในอนาคตได้
สิ่งที่น่ากลัวที่สุดไม่ใช่การที่ทุกคนจะติดคุกเพราะจู๋โงกุน แต่คือ การที่เสรีภาพในการสร้างสรรค์และการเสพสื่อบันเทิงกำลังถูกคุกคามจากทั้งกฎหมายที่ตีความได้ตามใจชอบ และบรรทัดฐานทางศีลธรรมที่ถูกกำหนดโดยบรรษัทยักษ์ใหญ่ นี่คือบทสนทนาที่สังคมต้องตระหนักและหาทางป้องกัน ก่อนที่จินตนาการจะกลายเป็นสิ่งผิดกฎหมายจริงๆ
โฆษณา