58 ปีอาเซียน : บทบาทและขีดความสามารถเชิงภูมิรัฐศาสตร์ท่ามกลาง 'มหาอำนาจ'
.
การครบรอบ 58 ปีของ สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (ASEAN) ในปี 2568 เป็นโอกาสสำคัญในการประเมินบทบาทเชิงภูมิรัฐศาสตร์และผลกระทบต่อภูมิภาคตลอดครึ่งศตวรรษที่ผ่านมา อาเซียนถูกมองว่าเป็นเวทีสร้างความร่วมมือระหว่างประเทศสมาชิก 10 ประเทศ ที่มีความแตกต่างทั้งด้านเศรษฐกิจ การเมือง และวัฒนธรรม โดยเฉพาะการสร้างเสถียรภาพ ความร่วมมือทางเศรษฐกิจ และความเป็นเอกภาพในภูมิภาค
.
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ ขีดความสามารถและข้อจำกัดของอาเซียน โดยอ้างอิงกรอบทฤษฎีทางความสัมพันธ์ระหว่างประเทศและภูมิรัฐศาสตร์
.
เฟรมวิเคราะห์: Realism, Liberalism และ Constructivism
.
1.Realism (ทฤษฎีความมั่นคงแบบสมดุลอำนาจ)
.
ทฤษฎีนี้มองว่าประเทศต่าง ๆ แสวงหาอำนาจเพื่อความอยู่รอด ในมุมมองนี้ ASEAN ถูกวิจารณ์ว่าเป็น “เสือกระดาษ” (Paper Tiger) เพราะไม่มีอำนาจบังคับใช้หรือกองกำลังกลางที่แข็งแรง
2.Liberalism (ทฤษฎีความร่วมมือระหว่างประเทศ)
เน้นการสร้างสถาบันและกฎเกณฑ์ร่วมASEAN เป็นตัวอย่างของ Regional Institution ที่ทำหน้าที่สร้างกรอบความร่วมมือ การค้า และการเจรจาสันติภาพ การเปิดตลาด ASEAN Free Trade Area (AFTA) และการเชื่อมโยงโครงสร้างพื้นฐาน (Master Plan on ASEAN Connectivity) สะท้อนแนวคิดนี้
3.Constructivism (ทฤษฎีอัตลักษณ์และความคิดร่วม)
เน้นบทบาทของนอร์มและอัตลักษณ์ASEAN พยายามสร้าง ASEAN Identity ผ่านโครงการแลกเปลี่ยนนักศึกษา วัฒนธรรม และความร่วมมือด้านสังคม
ความสำเร็จเชิงรูปธรรม
- เศรษฐกิจ GDP รวม ~4.5 ล้านล้านดอลลาร์ (World Bank, 2024)
- การค้าภายในภูมิภาคเพิ่มขึ้น 25–30% หลังจัดตั้ง AFTA
- การเชื่อมโยงโครงสร้างพื้นฐานลดต้นทุนโลจิสติกส์และสนับสนุนการเคลื่อนย้ายแรงงานและทุน
- ASEAN เป็นเวทีเจรจาในกรณีข้อพิพาททะเลจีนใต้
- การประชุมสุดยอดและ East Asia Summit ช่วยสร้างเครือข่ายความร่วมมือในภูมิภาค
ข้อจำกัดเชิงโครงสร้าง
.
ไม่มีอำนาจบังคับใช้ ASEAN ไม่มีเครื่องมือบังคับประเทศสมาชิกให้ปฏิบัติตามข้อเสนอหรือแนวนโยบาย ,ความหลากหลายและความเหลื่อมล้ำระหว่างสมาชิก และความแตกต่างด้านเศรษฐกิจและการเมือง ทำให้การตัดสินใจล่าช้า การแข่งขันภูมิภาคและบทบาทของมหาอำนาจ จีน สหรัฐฯ ญี่ปุ่น และอินเดีย มีบทบาทสำคัญกว่า ASEAN ในบางประเด็นด้านเศรษฐกิจและความมั่นคง
.
การประเมินบทบาทอาเซียนสามารถใช้ สามารถใช้ทฤษฎี Institutionalism และ Soft Power ของ Joseph Nye ประกอบ โดยมอง Institutionalism: ASEAN เป็นเวทีสร้างกรอบความร่วมมือ ลดความขัดแย้ง และสร้างนอร์มในภูมิภาค Soft Power: การสร้างอัตลักษณ์และความร่วมมือด้านวัฒนธรรมช่วยเพิ่มความน่าเชื่อถือและการยอมรับจากประเทศสมาชิก
ข้อสังเกตเชิงวิเคราะห์
.
อาเซียนเป็น สถาบันที่ยืดหยุ่น (Flexible Institution) ทำงานผ่าน Consensus-Based Decision Making การไม่แทรกแซง (Non-Interference) ช่วยรักษาสันติภาพ แต่จำกัดความสามารถในการแก้ปัญหาเชิงนโยบายอย่างเด็ดขาด
.
50 ปีที่ผ่านมา ASEAN แสดงให้เห็นทั้ง ความสำเร็จและข้อจำกัด เป็น เวทีสร้างความร่วมมือและอัตลักษณ์ภูมิภาคแต่ขาด อำนาจบังคับใช้และความเด็ดขาด ในบางด้าน
.
ASEAN จะปรับตัวให้มีบทบาท strategic actor ที่แข็งแรงขึ้นในภูมิรัฐศาสตร์โลกได้อย่างไร?
สามารถรวมอำนาจ Soft Power และ Institutional Power ให้สอดประสานเพื่อแก้ปัญหาภายในและเพิ่มขีดความสามารถเชิงนโยบายได้หรือไม่? 50 ปีอาเซียนอาจไม่ใช่ “เสือร้าย” แต่ก็ไม่ใช่เสือกระดาษเสมอไป — มันคือ สถาบันที่ต้องเรียนรู้และปรับตัวต่อโลกที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว
𝗛𝗮𝗰𝗸 𝗸𝗻𝗼𝘄𝗹𝗲𝗱𝗴𝗲, 𝗖𝗿𝗮𝗰𝗸 𝗗𝗮𝘁𝗮
ชวนต่อจุดความคิด แต้มเติมความรู้
• กดติดตามเราได้ทุกช่องทาง•
𝗙𝗔𝗖𝗘𝗕𝗢𝗢𝗞 | 𝗜𝗡𝗦𝗧𝗔𝗚𝗥𝗔𝗠 | 𝗕𝗟𝗢𝗖𝗞𝗗𝗜𝗧 | 𝗫 |𝗧𝗜𝗞𝗧𝗢𝗞 |
#CrackyTH #สำนักข่าวแคร็กกี้ทีเอช #สำนักข่าวโลกอนาคต #HackKnowledge #CrackData #ASEANSummit #ประชุมอาเซียน #ASEAN2025 #อาเซียน26ตุลา #ไทยกัมภูชา #ทรัมป์
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
