26 ต.ค. เวลา 05:39 • ปรัชญา
เป็นคำถามที่ดีมากค่ะ เพราะมันเป็นคำถามกลับไปกลับมา ไม่ใช่คำถามธรรมดา นับได้ว่ามันคือการกระทำ "วิปัสสนาญาณ" เลยทีเดียว เมื่อเราได้ตั้งคำถามกลับไปกลับมา จนละคลายจากความลังเลสงสัยได้ คือไม่ติดใจสงสัยเลย (แม้เพียงธรรมะเล็กน้อย) ก็คือการเข้าใกล้ "การละวิจิกิจฉาในธรรมะทั้งปวง" นั่นเอง
1
เมื่อศีล แปลว่าปรกติ การรักษาศีล 5 ก็คือการรักษาความเป็นปรกติ และเมื่อเราสามารถรักษาความเป็นปรกติไว้ได้ ความปรกตินี่แหละ จะช่วยรักษากายและใจเราให้เบาสบาย แต่การรักษาศีล ไม่ได้หมายเพียง การอยู่เฉยๆ ทื่อๆ นิ่งอยู่ เฉยอยู่ ไปตามปรกติ แต่มันแปลว่า "ต้องลงมือปฏิบัติ"
คำถามอาจมีว่า ในเมื่อศีล แปลว่าปรกติ นั่นแปลว่า การไม่รักษาศีล ก็คือการไม่รักษาความปรกติ หรือแปลว่า เป็นคนไม่ปรกติ ใช่หรือไม่? การกล่าวเช่นนี้ก็แปลว่า ไม่ได้เข้าใจการรักษาศีลอย่างถ่องแท้ คำว่าศีล มาจากรากศัพท์ในภาษาสันสกฤต "sīla" แปลว่า ความสำรวม ควบคุม ความหนักแน่น
ดังนั้น การรักษาศีล 5 หรือการรักษาความเป็นปรกติที่ว่ามา ย่อมจะต้องผ่านกระบวนการลงมือปฏิบัติด้วยการ "ใช้สติปัญญาในการควบคุมตนเอง การสำรวมระวังตั้งมั่น ด้วยความนักแน่น และมั่นคง ไม่หวั่นไหว" นั่นเอง ต่อให้หล่อสวย รวยสะบั้น และรักเรามากขนาดไหน ให้เงินเดือนใช้เล่นๆ เดือนละ 5 แสน แต่เขาเป็นสามีหรือภรรยาคนอื่น ก็ต้องหนักแน่นให้ได้ ว่าอย่างนี้ๆ "ไม่ปรกติ" รังแต่จะเข้าไปยึดข้องในกาม อาจนำพาโรคร้าย เบียดเบียนจิตใจสามีภรรยาผู้อื่น ให้ต้องตรอมตรม จนเขาอาจตามแก้แค้นเล่นงาน ไม่จบสิ้น หาสุขอันเป็นที่สุดมิได้
คำถามต่อไปมีว่า จะมีวิธีรักษาศีล 5 อย่างไร จนถึงระดับที่ศีล 5 รักษาเรา ครูบาอาจารย์ท่าน มีคำเรียกผู้มีศีลเป็นนิจว่า "นิจศีล (nicca-sila)" ซึ่งไทยเรายืมมาเป็นคำว่า "นิตย์" ที่แปลว่า สม่ำเสมอ ไม่ขาดตอน ภาษาบ้านๆ คนทั่วไปเข้าใจง่ายคือคำว่า "วินัย" นั่นเอง "คุณวินัยนั่นเอง ที่จะช่วยเราได้ มีเขาเพียงคนเดียวเท่านั้น"
วิธีรักษาศีลจนถึง
ระดับที่ศีลรักษาเรา
ก็คือการใช้สติปัญญาควบคุมตนเอง
เพื่อการสำรวมระวังตั้งมั่น หนักแน่นมั่นคง
สม่ำเสมอ ไม่ขาดตอน
......................
สม่ำเสมอไม่ขาดตอน เรียกว่า "วินัย"
และจึงเป็นที่มาของพระวินัยปิฏกนั่นเอง
ซึ่งเป็นเครื่องมือช่วยให้พระสงฆ์
"ได้อยู่ในร่องในรอย"
เมื่ออยู่ในร่องในรอย ก็เกิดสมาธิได้ง่าย
เมื่อเกิดสมาธิได้ง่าย
ปัญญาและการใคร่ครวญก็ตามมา
(นี้คือไตรสิกขา)
...........................
และไตรสิกขาที่ว่ามา ก็คือมรรคย่อ
มรรคคือหนทางดับทุกข์ ซึ่งยังไม่ใช่นิพพาน
1
โฆษณา