การปะทุรังสีแกมมาที่เกิดซ้ำที่
ทีมนักดาราศาสตร์ได้สำรวจการระเบิดเหตุการณ์หนึ่งในเอกภพที่ไม่เคยที่เคยพบเห็นมาก่อน การปะทุรังสีแกมมาจากนอกทางช้างเผือกของเราเกิดซ้ำหลายครั้งตลอดหนึ่งวัน
การปะทุรังสีแกมมา(gamma-ray bursts; GRBs) เป็นการระเบิดที่ทรงพลังที่สุดในเอกภพ ซึ่งโดยปกติมักจะเกิดจากการระเบิดจบชีวิตของดาว แต่ไม่เคยมีคำอธิบายใดที่ใช้กับ GRB ใหม่นี้ได้ การค้นพบซึ่งเผยแพร่ใน Astrophysical Journal Letters ทำโดย ดร. Antonio Martin-Carrillo จากสำนักฟิสิกส์ มหาวิทยาลัยคอลเลจดับลิน และเพื่อนร่วมงาน ปรากฏการณ์ประหลาดนี้ถูกพบผ่านกล้องโทรทรรศน์ใหญ่มาก(VLT)
Martin-Carrillo กล่าวว่า เหตุการณ์นี้ไม่เหมือนกับการสำรวจ GRB ตลอด 50 ปีที่ผ่านมาใดๆ เลย GRBs เป็นเหตุการณ์ที่ทำลายล้าง ดังนั้นจึงคาดได้ว่าจะเกิดขึ้นครั้งเดียวแล้วหายไป เนื่องจากแหล่งที่สร้างพวกมันจะไม่รอดจากการระเบิดที่รุนแรง เหตุการณ์นี้ที่ทำให้เรางงงันไม่เพียงแค่เพราะมันแสดงกิจกรรมเปี่ยมพลังที่เกิดขึ้นซ้ำๆ แต่ยังเพราะดูเหมือนจะเป็นคาบเวลาซึ่งไม่เคยพบเห็นมาก่อน
อินโฟกราฟฟิคการปะทุรังสีแกมมาแบบยาวและสั้น ภาพปก ในภาพจาก VLT นี้ GRB 250702B เป็นจุดสีส้มซึ่งเป็นการระเบิดที่ทรงพลังที่เกิดขึ้นซ้ำหลายครั้งในเวลาเพียงหนึ่งวัน เป็นสิ่งที่ไม่เคยพบเห็นมาก่อนของวันที่ 2 กรกฎาคม
ถ้าดาวฤกษ์มวลสูงที่ราว 40 เท่ามวลดวงอาทิตย์ตายลงอย่างใน GRBs ปกติ ก็น่าจะเป็นการตายชนิดพิเศษที่วัสดุสารบางส่วนยังคงเป็นวัตถุดิบให้กับเครื่องยนต์ที่สร้างพลัง หรืออีกทางก็คือ สภาพเป็นคาบเวลาของการเปล่งรังสีแกมมาอาจจะเกิดจากดาวดวงหนึ่งถูกฉีกออกเป็นริ้วโดยหลุมดำ ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ที่เรียกว่า tidal disruption event(TDE)
อย่างไรก็ตาม มันไม่เหมือนกับ TDEs ทั่วไป เพื่ออธิบายคุณสมบัติของการระเบิดนี้ก็น่าจะต้องใช้ดาวที่ไม่ปกติถูกทำลายโดยหลุมดำที่ยิ่งไม่ปกติมากกว่าซึ่งน่าจะเป็นหลุมดำมวลปานกลาง(intermediate-mass black hole) ไม่ว่าจะเป็นทางใดก็น่าจะเป็นครั้งแรก ทำให้เหตุการณ์นี้มีความเป็นอัตลักษณ์
นอกจากนี้ ยังเป็นที่รู้กันว่า GRBs เกิดขึ้นเพียงเสี้ยววินาทีจนถึงหลายนาทีแต่เกิดครั้งเดียว แต่สำหรับ GRB 250702B คงอยู่ราว 1 วัน ซึ่งยาวนานกว่า GRBs เกือบทั้งหมดถึงร้อยเท่าพันเท่าศ Andrew Levan ผู้เขียนนำร่วม นักดาราศาสตร์ที่มหาวิทยาลัยรัดบาวน์ ในเนเธอร์แลนด์ส กล่าว
ในวันที่ 2 กรกฏาคม กล้องโทรทรรศน์อวกาศรังสีแกมมาเฟอร์มีของนาซาได้พบสัญญาณ GRB ปริศนาเหตุการณ์หนึ่ง แต่ทำได้เพียงให้ตำแหน่งคร่าวๆ ซึ่งเกิดขึ้นซ้ำที่ 3 ครั้งในเวลาไม่กี่ชั่วโมง หนึ่งวันก่อนหน้านั้น ยานไอน์สไตน์ซึ่งเป็นกล้องโทรทรรศน์อวกาศรังสีเอกซ์ของสถาบันวิทยาศาสตร์จีนกับองค์กรอวกาศยุโรป และสถาบันมักซ์พลังค์เพื่อฟิสิกส์นอกโลก ก็ได้พบกิจกรรมคล้ายๆ กัน หลังจากตรวจจับได้ ทีม VLT ก็ระบุตำแหน่งการระเบิดได้
ลำดับภาพที่แสดงวิวัฒนาการตลอดหลายวันของ GRB 250702B การปะทุนี้ถูกสำรวจพบครั้งแรกโดยกล้องโทรทรรศน์พลังงานสูงในวันที่ 2 กรกฎาคม ซึ่งตรวจจับการลุกจ้าในช่วงรังสีแกมมาได้หลายครั้งตลอดหนึ่งวัน
เหตุการณ์ดูเหมือนจะมีกำเนิดจากภายในกาแลคซีของเราเอง อันเนื่องจากความใกล้กับระนาบกาแลคซี ศ Levan กล่าว แต่ VLT ได้เปลี่ยนเส้นทาง ด้วยการใช้กล้อง HAWK-1 ของ VLT พวกเขาพบหลักฐานว่าแท้จริงแล้วแหล่งอาจจะอยู่ในกาแลคซีอื่น ซึ่งต่อมาก็ยืนยันโดยกล้องฮับเบิล สิ่งที่เราได้พบนั้นเรียกได้ว่าน่าตื่นเต้นยิ่งกว่า ก็คือ ความจริงที่ว่าวัตถุนี้อยู่นอกทางช้างเผือก ก็หมายความว่ามันมีพลังงานมากกว่าที่คิดไว้ Martin-Carrillo กล่าว
ขนาดและความสว่างของกาแลคซีต้นสังกัดบอกว่ามันจะต้องอยู่ห่างออกไปไม่กี่พันล้านปีแสง แต่ยังคงต้องการข้อมูลเพิ่มเติมเพื่อระบุระยะทางให้แน่ชัด เพื่อเรียนรู้เกี่ยวกับ GRB นี้ให้มากขึ้น แต่กาแลคซีแห่งนี้ก็มีรูปร่างที่ประหลาดอย่างมาก โดยดูเหมือนจะแบ่งเป็น 2 ส่วนอย่างชัดเจน ซึ่งอาจเป็นเงื่อนงำว่าอะไรที่สร้างการระเบิดนี้
ทีมจับตาดูผลที่ตามมาของการระเบิดด้วยกล้องโทรทรรศน์และเครื่องมือหลายอย่าง ซึ่งรวมถึงสเปคโตรกราฟ X-shooter ของ VLT และกล้องเวบบ์ การพบว่าการระเบิดนี้เกิดในกาแลคซีแห่งอื่นจะเป็นกุญแจสู่การระบุสาเหตุการระเบิดพลังงานนี้ เรายังคงรวบรวมข้อมูลเพิ่มเติม
การตรวจสอบระยะทางที่ถูกต้องสู่เหตุการณ์นี้จะเป็นกุญแจในการตรวจสอบพลังงานที่แท้จริงและจะช่วยเราปรับปรุงแบบจำลองทางกายภาพ Martin-Carrillo กล่าว เรายังคงไม่แน่ใจว่าอะไรที่สร้างมันหรือเราจะค้นหามันเจอหรือเปล่า แต่ด้วยงานวิจัยนี้ เราได้ก้าวหน้าครั้งใหญ่สู่การเข้าใจวัตถุที่ไม่ปกติอย่างยิ่งนี้
แหล่งข่าว phys.org : unprecedented gamma-ray burst hints at rare black hole
sciencealert.com : astronomers just saw a gamma-ray explosion defy all known space logic
space.com : astronomers discover repeating gamma-ray burst “unlike anything we have ever witnessed before ”
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
