## Episode145: Kinesiology of Ankle and Foot #5
Joints of the Foot: Midfoot ##
ในบทความที่แล้วผมได้พูดถึงข้อต่อบริเวณข้อเท้าไปแล้ว ในบทความนี้ผมจะพูดถึงข้อต่อในส่วนกลางเท้า (Midfoot) ซึ่งมีความสำคัญต่อการรักษาความมั่นคงและการปรับตัวของเท้าต่อพื้นผิวที่ไม่เรียบครับ
ข้อต่อในส่วน midfoot เป็นกลุ่มของข้อต่อที่เชื่อมระหว่าง hindfoot กับ forefoot ประกอบด้วยข้อต่อที่สำคัญหลายข้อต่อด้วยกัน ซึ่งทำงานร่วมกันเป็นส่วนเดียว ทำให้เกิดการเคลื่อนไหวที่ประสานกันของเท้าครับ
เริ่มจากข้อต่อที่สำคัญคือ "Transverse tarsal joint" หรือที่เรียกอีกชื่อว่า "Midtarsal joint" หรือ "Chopart's joint" ซึ่งเป็นข้อต่อที่แบ่งระหว่าง hindfoot กับ midfoot ข้อต่อนี้ประกอบด้วยข้อต่อย่อย 2 ข้อต่อคือ "Talonavicular joint" และ "Calcaneocuboid joint" ครับ
"Talonavicular joint" เกิดจากการเชื่อมต่อกันระหว่าง head of talus กับ posterior concave surface ของ navicular bone เป็นข้อต่อแบบ ball-and-socket ที่มีการเคลื่อนไหวได้หลายทิศทาง (multi-axial) ข้อต่อนี้เป็นส่วนหนึ่งของ talocalcaneonavicular joint ซึ่งประกอบด้วย talonavicular joint และการเชื่อมต่อระหว่าง anterior และ middle facets ของ talus กับ calcaneus ครับ
"Calcaneocuboid joint" เกิดจากการเชื่อมต่อกันระหว่าง anterior surface ของ calcaneus กับ posterior surface ของ cuboid เป็นข้อต่อแบบ saddle joint ที่มีการเคลื่อนไหวได้จำกัดในทิศทาง supination และ pronation ครับ
Transverse tarsal joint ทั้งสองส่วนนี้ ทำงานร่วมกันในการปรับสภาพความยืดหยุ่นและความมั่นคงของเท้า โดยขึ้นอยู่กับตำแหน่งของ subtalar joint
เมื่อ subtalar joint อยู่ในท่า pronated แกนการเคลื่อนไหวของ talonavicular และ calcaneocuboid joints จะขนานกัน ทำให้ transverse tarsal joint มีความยืดหยุ่นสูง เหมาะกับการปรับตัวบนพื้นผิวที่ไม่เรียบ แต่เมื่อ subtalar joint อยู่ในท่า supinated แกนการเคลื่อนไหวของทั้งสองข้อต่อจะเยื้องตัดกัน ทำให้ midfoot มีความมั่นคงและแข็งแรงขึ้น เหมาะกับการส่งแรงในช่วง push-off ของการเดินและการวิ่งครับ
ถัดมาเป็นกลุ่มของข้อต่อที่เชื่อมระหว่างกระดูกในส่วน midfoot ด้วยกันเอง ได้แก่
"Naviculocuneiform joint" เป็นข้อต่อระหว่าง anterior surface ของ navicular กับ posterior surfaces ของ cuneiform ทั้ง 3 ชิ้น (medial, intermediate และ lateral cuneiform) เป็นข้อต่อแบบ plane joint ที่มีการเคลื่อนไหวจำกัด โดยเฉพาะในแนว dorsiflexion และ plantarflexion เล็กน้อย การเคลื่อนไหวนี้มีความสำคัญต่อการทำงานของ medial longitudinal arch ของเท้าครับ
"Intercuneiform joints" เป็นข้อต่อระหว่าง cuneiform ทั้ง 3 ชิ้นด้วยกันเอง เป็นข้อต่อแบบ plane joint ที่มีการเคลื่อนไหวจำกัดมาก แต่มีความสำคัญในการรักษาความมั่นคงของ transverse arch ของเท้าครับ
"Cuboideonavicular joint" เป็นการเชื่อมต่อระหว่าง lateral side ของ navicular กับ medial side ของ cuboid บางครั้งอาจไม่มีพื้นผิวข้อต่อโดยตรง แต่เชื่อมต่อกันด้วยเอ็นยึดข้อเท่านั้น ในบางคนอาจมีพื้นผิวข้อต่อเล็กๆ เป็นข้อต่อแบบ plane joint ที่มีการเคลื่อนไหวน้อยมากครับ
"Cuneocuboid joint" เป็นข้อต่อระหว่าง lateral side ของ lateral cuneiform กับ medial side ของ cuboid เป็นข้อต่อแบบ plane joint ที่มีการเคลื่อนไหวจำกัดมากเช่นกันครับ
การเคลื่อนไหวของข้อต่อในส่วน midfoot โดยรวมจะมีลักษณะเป็นการเคลื่อนไหวแบบผสมผสานที่เรียกว่า "Pronation" และ "Supination" เช่นเดียวกับ subtalar joint
- "Pronation" ของ midfoot ประกอบด้วย dorsiflexion, eversion และ abduction ซึ่งจะทำให้ arch ของเท้าแบนลง (flattening) เกิดการปรับตัวตามพื้นผิว และช่วยในการดูดซับแรงกระแทกครับ
- "Supination" ของ midfoot ประกอบด้วย plantarflexion, inversion และ adduction ซึ่งจะทำให้ arch ของเท้าสูงขึ้น (heightening) เกิดความมั่นคงของเท้า และช่วยในการส่งแรงครับ
ลักษณะเฉพาะของ midfoot คือการที่กระดูกเรียงตัวเป็นรูปโค้งในแนวขวาง (transverse arch) และแนวยาว (longitudinal arches) ทำให้เกิดความยืดหยุ่นในการรับน้ำหนักและความมั่นคงในการเคลื่อนไหว โดยเฉพาะ medial cuneiform จะอยู่ต่ำกว่า intermediate และ lateral cuneiform เล็กน้อย ทำให้เกิดเป็น keystone ของ transverse arch ครับ
นอกจากนี้ การเรียงตัวของ navicular, cuboid และ cuneiform ทั้ง 3 ชิ้นยังทำให้เกิดเป็นช่องโค้งที่เรียกว่า "Tarsometatarsal arch" ซึ่งเป็นจุดเชื่อมต่อกับ metatarsal bones ด้านหน้า ทำให้การกระจายแรงในขณะเดินและวิ่งเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพครับ
โดยสรุป ข้อต่อในส่วน midfoot มีความสำคัญอย่างมากในการปรับตัวของเท้าให้เข้ากับพื้นผิวและในการเปลี่ยนจากความยืดหยุ่นไปสู่ความมั่นคงในวงจรการเดิน (gait cycle) แม้ว่าข้อต่อแต่ละข้อจะมีการเคลื่อนไหวจำกัด แต่เมื่อทำงานร่วมกัน ก็ทำให้เกิดการเคลื่อนไหวที่มีความสำคัญต่อการทำงานของเท้าโดยรวมครับ ในบทความต่อไป ผมจะพูดถึงข้อต่อในส่วนหน้าของเท้า (Forefoot) ต่อไปครับ
ถ้าชอบเนื้อหาแบบนี้ผมฝากกด like กดแชร์ กดติดตามเพจphysioupskillด้วยนะครับ ส่วนถ้าใครมีข้อสงสัยอะไรก็commentไว้ด้านล่างได้เลยครับ
PhysioUpskill
#Physioupskill
⭐สำหรับใครที่อยากเรียนรู้เพิ่มเติม สามารถอ่านบทความอื่นๆได้ที่ https://physioupskill.com/บทความ/ หรือดูรายละเอียดคอร์สเรียนของเพจได้ที่ https://physioupskill.com/คอร์สเรียน/ ได้เลยครับ
Ref.
Neumann, D. A. (2017). Kinesiology of the musculoskeletal system: Foundations for Rehabilitation. Mosby.
Drake, R., Vogl, A. W., & Mitchell, A. W. M. (2019). Gray's Anatomy for Students.
Moore, K. L., Dalley, A. F., & Agur, A. M. R. (2018). Clinically Oriented Anatomy. Wolters Kluwer.
Oatis, C. A. (2016). Kinesiology: The Mechanics and Pathomechanics of Human Movement. Lippincott Williams & Wilkins.
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
