12 พ.ย. เวลา 11:00 • ภาพยนตร์ & ซีรีส์

BALLAD OF A SMALL PLATER | 9/10

หลายปีนี้ เวลาเห็นชื่อ Tilda Swinton ในรายชื่อนักแสดง ก็ถือเป็นดัชนีบอกแนวและคุณภาพหนังได้ในระดับหนึ่ง เช่น Burn After Reading (2008), Snowpiercer (2014), The Grand Budapest Hotel (2014), Okja (2017), The Killer (2023) ฯลฯ
หลังจากกวาดรางวัลออสการ์ BAFTA, Volpi Cup และเข้าชิง Screen Actors Guild Award และ Golden Globe Award หลายรอบ Tilda Swinton ก็มักเป็นแขกรับเชิญในหนังที่เข้าข่าย 'แปลก'
ดังนั้นเมื่อเห็นหน้า Tilda Swinton ในเรื่อง Ballad of a Small Player ก็พอมองออกว่าหนังเรื่องนี้ไม่ใช่หนังดูเอาเพลินแน่
Ballad of a Small Player เป็นผลงานล่าสุดของ Edward Berger คนทำ All Quiet on the Western Front (2022) และ Conclave (2024) ทั้งสองเรื่องกวาดรางวัลและคำชมล้นหลาม เป็นผู้กำกับฝีมือดีคนหนึ่งในวงการ
Ballad of a Small Player เป็นหนังแนวไหน? คำตอบขึ้นอยู่กับโหมดการรับชม มันอาจจัดเป็นหนังทริลเลอร์ หนังจิตวิทยา หนังแฟนตาซี หรือหนังผีก็ได้ แต่ไม่ว่าจะดูด้วยโหมดหนังแนวไหน มันก็ตีความไปได้คนละแบบ
นี่ทำให้มันเป็นหนังแปลก
ตัวละครหลักในเรื่องเป็นนักพนันชาวอังกฤษที่ใช้ชื่อว่า ลอร์ด ดอยล์ (Colin Farrell) เขาเล่นพนันตามบ่อนต่างๆ ในมาเก๊า พักในโรงแรมหรู ใช้ชีวิตเหมือนไม่มีวันพรุ่งนี้ เขาเสพติดการพนันขั้นรุนแรง
หนังเปิดฉากที่ลอร์ด ดอยล์ เล่นพนันจนเป็นหนี้สินล้นตัว ไม่รู้จะหาทางออกอย่างไร จะฆ่าตัวตายหรือจะกู้เงินมาเล่น หรืออย่างไร?
มันเป็นช่วงเวลาของเทศกาลปล่อยผี หรือฉิกเหว่ยปั่ว คนจีนเชื่อว่าผีถูกปล่อยออกมาจากนรกในเดือนเจ็ด เป็นเวลาที่นรกเปิดประตูเชื่อมกับโลกมนุษย์ ผีและวิญญาณทั้งหลายได้รับอนุญาตให้ออกมาจากภูมินรก กลับไปเยี่ยมบ้านได้ วิญญาณผีเปรตทั้งหลายจึงมารับส่วนบุญจากมนุษย์ เป็นที่มาของเทศกาลเทกระจาดในวันสารทจีน แจกข้าวของให้คนยากจน
แต่ผีในเทศกาลฉิกเหว่ยปั่วเป็นผีที่หิวโหยตลอดเวลา กินไม่หยุด ปากใหญ่ ลำคอเล็ก กินเท่าไรก็ไม่พอ
ถึงตรงนี้พล็อตเรื่องก็โยงให้การเล่นพนันของ ลอร์ด ดอยล์ เกี่ยวข้องสิ่งเหนือธรรมชาติแห่งเทศกาลฉิกเหว่ยปั่ว ที่ดูเหมือนกำหนดชะตาการเล่นพนันของเขา
(ต่อไปนี้จะมีสปอยเลอร์อย่างแรง หากใครสนใจแนวที่เล่ามานี้ ก็ควรหยุดอ่าน ไปดูหนังก่อน แล้วค่อยมาอ่านต่อ เตือนแล้วนะ)
เรื่องเผยต่อมาว่า ลอร์ด ดอยล์ เป็นคนฉ้อฉล โกงเงินคนที่อังกฤษ แล้วหนีมาหมกตัวที่มาเก๊า ใช้เงินที่โกงมาเล่นพนัน
ลอร์ด ดอยล์ พบหญิงสาวชาวจีนคนหนึ่งที่มีเบื้องหลังคล้ายกับเขา ผู้หญิงบอกเขาว่า เขายังมีทางเลือกที่จะแก้ไขตัวเอง แต่เขาไม่เชื่อว่าตนเองยังมีทางเยียวยา
ในท้ายเรื่อง ลอร์ด ดอยล์ ก็ค้นพบทางเยียวยาและไถ่บาป (redemption) เรื่องดูเหมือนว่าจบแบบ happy ending
นี่คือการดูหนังเรื่องแล้วตีความตามภาพที่เห็น
แต่หนังสร้างหลายองค์ประกอบที่ทำให้เราสามารถตีความไปอีกมุมหนึ่ง และทำให้มันกลายเป็นหนังคนละม้วน
นั่นคือ 1 redemption ของเขาเป็นเพียงภาพหลอน (hallucination) เขาคิดไปเอง
และ 2 กว่าค่อนเรื่อง ลอร์ด ดอยล์ อยู่ในโลกหลังความตาย (purgatory) เขาเป็นผีที่ออกมาโลดแล่นในเทศกาลฉิกเหว่ยปั่ว มันไม่มีการไถ่บาป มันมีแต่มายาของการไถ่บาป ตัวละครหลักแตกสลายเกินเยียวยา และโลกไม่มี happy ending
หากดูหนังในมุมของผี จะพบว่าพล็อตเรื่องนี้คล้ายเรื่องสั้นผีเรื่องหนึ่งของผม คือเรื่อง นักพนันเดือนเจ็ด (ในชุด ประเทศผีสิง ตีพิมพ์ปี 2557) ใช้ฉากบ่อนและเทศกาลปล่อยผีเหมือนกัน เรื่องเล่าถึงนักพนันที่จู่ๆ เล่นชนะตลอด เพราะเขาตายไปแล้วกลับมาเล่นพนันในเทศกาลปล่อยผี (โชคดีที่เรื่องนี้ผมเขียนก่อนมาสิบปีแล้ว ไม่งั้นคงโดนข้อหาลอก)
หนังถ่ายรูปสวย แสงนีออน สายน้ำ มีมุมแปลกใหม่ที่เราอาจไม่เคยเห็นมาก่อนของเมืองการพนันตะวันออก
เกาะลัมมาหรือเกาะหนานยา (Lamma Island / 南丫島) ในเรื่องนี้ ก็คือบ้านเกิดของนักแสดงโจวเหวินฟะ
ภาพถ่ายและอารมณ์ของหนังเรื่องนี้ทำให้อดเปรียบกับอีกเรื่องไม่ได้ คือ Only God Forgives (2013) ของ Nicolas Winding Refn (คนทำ Drive) ซึ่งถ่ายมุมแปลกแต่สวยของกรุงเทพฯ
ไม่ว่าจะดูหนังในมุมไหน มันก็ชวนให้ขบคิดต่อว่า บางทีมนุษย์ไม่มีทางหนีพ้นสิ่งเสพติด ไม่ว่าอยู่ในรูปการพนันหรืออำนาจ เพราะมนุษย์ก็คือผีที่หิวตลอดเวลา
ป.ล. ควรดูให้จบ หลังเครดิตขึ้น มีฉากเต้นรำ
9/10
Netflix
วินทร์ เลียววาริณ รวมบทรีวิวหนังจำนวนหลายร้อยเรื่องในหนังสือใหม่ บ้าหนัง 1-4 มีจำหน่ายในรูปอีบุ๊คที่เว็บไซต์ winbookclub.com และที่ MEB (คีย์คำว่า วินทร์ เลียววาริณ)
(มาตรการให้คะแนนของ วินทร์ เลียววาริณ : ความคิดสร้างสรรค์ + สาระ + ศิลปะการเล่าเรื่อง)
โฆษณา