12 พ.ย. เวลา 08:51 • การศึกษา

ถังขยะเศษอาหารสาธารณะ : มุมมองจาก UX

เมื่อสุดสัปดาห์ที่แล้ว ผู้เขียนเดินผ่านพื้นที่สาธารณะแห่งหนึ่ง สิ่งที่เห็นคือถังขยะเศษอาหารตั้งอยู่คู่กันสองใบ และถัดไปไม่ไกลคือถังขยะเศษอาหารคู่กับถังรีไซเคิล ดูเป็นระบบจัดการขยะที่ใส่ใจสิ่งแวดล้อม
แต่เมื่อมองในมุมของประสบการณ์ผู้ใช้งาน UX (User Experience) กลับมีปัญหาที่ไม่ควรมองข้าม
เมื่อมองเข้าไปในถังเศษอาหารคู่ ก็พบว่าข้างในมีถุงพลาสติก กล่องข้าว และแก้วใช้แล้ว ไม่มีเศษอาหารอย่างที่ตั้งใจไว้ นี่คือสัญญาณชัดว่าผู้ใช้ไม่เข้าใจระบบ เมื่อไม่มีที่ทิ้งภาชนะของเศษอาหาร จึงเลือกทิ้งทุกอย่างลงถังที่ใกล้มือที่สุด ซึ่งก็คือถังเศษอาหารคู่นี้
ในเส้นทางของผู้ใช้ (user journey) คนถือขยะที่เกี่ยวกับอาหารมักถือ ภาชนะ (ถุง/กล่อง/แก้ว) + เศษอาหาร เมื่อมีเพียงถังเศษอาหาร ไม่มีถังให้ทิ้งภาชนะ จึงเลือกทิ้งทุกอย่างลงถังที่ใกล้มือที่สุด
สำรับถังขยะเศษอาหารกับถังรีไซเคิล สถานการณ์ก็ไม่ได้ดีกว่า เพราะภาชนะเปื้อนเศษอาหาร ถ้าทิ้งปนไปกับของรีไซเคิล ก็จะทำให้ของเหล่านั้นเปื้อนเศษอาหาร ต้องทำความสะอาดซ้ำก่อน ถ้าทิ้งรวมในถังเศษอาหาร ซึ่งทำให้ระบบจัดการขยะอินทรีย์เสียหาย
การแยกขยะอินทรีย์เป็นแนวคิดที่ดี แต่ผลที่ได้อาจกลับตาลปัตร ระบบจัดการขยะที่ตั้งใจให้ยั่งยืน กลับกลายเป็นถังที่รวบรวมขยะปนเปื้อนซึ่งต้องไปแยกใหม่ทั้งหมด
จากมุมของการออกแบบ ระบบนี้ตั้งใจจะส่งเสริมการแยกขยะอินทรีย์ แต่ลืมเส้นทางของผู้ใช้ตั้งแต่ถือขยะมาจนถึงการทิ้งเสร็จสิ้น UX ที่ดีควรลดแรงเสียดทานของผู้ใช้ เช่น เพิ่มถังขยะทั่วไปอยู่ข้างถังเศษอาหาร เพื่อให้การทิ้งเป็นขั้นตอนธรรมชาติ ไม่ต้องคิดซับซ้อน
นั่นคือ การจัดการขยะไม่ใช่แค่เรื่องสิ่งแวดล้อม แต่คือการออกแบบพฤติกรรม (behavioral design) หากระบบถังขยะสร้างประสบการณ์ที่สับสน แม้จะมีเจตนาดี ก็จะพาให้คนใช้งานผิดพลาด
ถังเศษอาหารสองใบที่ตั้งคู่กัน อาจดูเรียบง่ายแต่สะท้อนปัญหาการออกแบบที่ ขาดความเข้าใจผู้ใช้ปลายทาง ถ้ามีถังสำหรับภาชนะของเศษอาหารอยู่ด้วย ระบบนี้จะสมบูรณ์ขึ้นมาก และตั้งใจดีของนักออกแบบก็จะมีโอกาสสัมฤทธิ์ผลจริงมากขึ้น
โฆษณา