🌿💻 เทคโนโลยีพื้นฐานของอุทยานแห่งชาติ — และแบบ High Impact จากแก่งกระจาน รีไวลด์ 2569
ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ปัญหาหลักของอุทยานแห่งชาติทั่วประเทศ ไม่ได้มีเพียงแรงกดดันต่อทรัพยากรธรรมชาติ
แต่ยังมีความซับซ้อนของ “การบริหารคน–พื้นที่–ภัยธรรมชาติ” ที่ต้องทำพร้อมกัน
โดยมีพื้นที่กว้าง ระบบนิเวศเปราะบาง และบุคลากรภาคสนามมีจำกัด
ผมจะพาไปดู “IT ที่เหมาะสม” สามารถช่วยให้การทำงานในอุทยานง่ายขึ้น โปร่งใสขึ้น และปลอดภัยขึ้นได้อย่างไร
และปิดท้ายด้วย ตัวอย่างการนำไปใช้จริงระดับ High Impact ในอุทยานแก่งกระจาน ที่สามารถพัฒนาเป็น “อุทยานในฝัน” ได้จริงในอนาคต
1️⃣ 💡 IT พื้นฐานที่ควรมีทุกอุทยานแห่งชาติ
แม้แต่ในพื้นที่ห่างไกล การเลือกใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสม จะช่วยลดภาระเจ้าหน้าที่ และเพิ่มความปลอดภัย ต่อทั้งคนและสัตว์ป่าอย่างมาก ผมสรุปเป็น 7 หมวดสำคัญได้ดังนี้ครับ
1. ระบบกล้อง CCTV & Smart Camera
ติดที่ด่านทางเข้า–ออก, ลานกางเต็นท์, ศูนย์บริการนักท่องเที่ยว
ประโยชน์
นับจำนวนคน–รถแบบอัตโนมัติ
ตรวจพฤติกรรมผิดปกติได้กลางวัน–กลางคืน
ช่วยสืบสวนอุบัติเหตุและคดีในเขตอุทยาน
ใช้ยืนยัน timeline แทนพยานบุคคล
ในพื้นที่มีความเสี่ยงสูง อาจใช้กล้องแบบ thermal หรือกล้องหมุน PTZ 360° เสริมได้
2. ระบบสื่อสารภาคสนาม (Radio + LTE/Wi-Fi Mesh)
บางอุทยานมีจุดอับสัญญาณจำนวนมาก
การมีเครือข่ายสื่อสารที่เสถียรคือ “หัวใจของความปลอดภัย”
ประโยชน์
ประสานงานเหตุฉุกเฉิน
สื่อสารเมื่อเกิดไฟป่า น้ำหลาก หรือมีการหลงป่า
เชื่อมสัญญาณเข้าศูนย์บัญชาการกลางของกรมอุทยานได้ทันที
3. ระบบติดตามยานพาหนะ & เจ้าหน้าที่ (GPS Tracking)
รถสายตรวจและเจ้าหน้าที่ลาดตระเวนควรมีอุปกรณ์ติดตามตำแหน่ง
ประโยชน์
เห็นช่องว่างการลาดตระเวน
ใช้ค้นหาผู้สูญหาย
ใช้ย้อนไทม์ไลน์เมื่อเกิดเหตุผิดกฎหมาย
ช่วยวางแผนกำลังพื้นที่ได้แม่นยำ
4. ระบบวัดคุณภาพสิ่งแวดล้อม (Environmental Sensors)
เลือกตามสภาพของอุทยาน
PM2.5 / PM10 (อุทยานภาคเหนือ)
เซนเซอร์อุณหภูมิ–ควันไฟป่า
เซนเซอร์ระดับน้ำลำธาร–น้ำตก
เซนเซอร์ตรวจสัตว์ป่า เช่น กล้องดักถ่าย+ระบบส่งข้อมูล
5. Drone/UAV สำหรับลาดตระเวน–สำรวจ
ไม่จำเป็นต้องแพง แต่ต้องทนและมีอะไหล่ซ่อมได้
ประโยชน์
สำรวจไฟป่า–แนวตัดไม้
ตรวจสอบพื้นที่อันตรายที่เข้าถึงยาก
ทำแผนที่ ortho ขนาดเล็กเพื่อดูการเปลี่ยนแปลงรายปี
6. ระบบ Dashboard ศูนย์บัญชาการอุทยาน
รวมข้อมูลจาก
✔ กล้อง
✔ รถสายตรวจ
✔ เซนเซอร์ไฟป่า–คุณภาพอากาศ
✔ ระดับน้ำ
✔ จำนวนนักท่องเที่ยว
ให้หัวหน้าอุทยานเห็นภาพรวมแบบ real-time ในหน้าจอเดียว
7. ระบบบริการนักท่องเที่ยว (Visitor-Facing IT)
แอปเส้นทางเดินป่า (offline map)
ระบบจองคิวและระบบจำกัดจำนวนคน
QR code ให้ความรู้ตามจุดต่าง ๆ
ลดความเสี่ยงนักท่องเที่ยวหลงป่าและช่วยกระจายคนอย่างเป็นธรรมชาติ
2️⃣ 🚨 ตัวอย่าง “การประยุกต์ใช้แบบ High Impact” — แก่งกระจาน: ต้นแบบอุทยานในฝัน
แก่งกระจานเป็นหนึ่งในอุทยานที่มีศักยภาพสูงสุดของไทย
ทั้งด้านความหลากหลายชีวภาพ, ระบบนิเวศเชื่อมต่อพม่า, และความสำคัญทางประวัติศาสตร์
แต่ก็มีความท้าทายสูงที่สุด ทั้งไฟป่า, การลักลอบตัดไม้–ล่าสัตว์ และการกู้ภัยในพื้นที่ทุรกันดาร
ผมขอเสนอโมเดลที่ “ทำได้จริงทันที” พร้อมผลกระทบสูงสุดครับ
🌲 A. Smart Gate & Visitor Safety Zone (รอบนอก)
1) กล้อง OCR ทะเบียนรถ + นับจำนวนคนอัตโนมัติ
รู้ real-time ว่ามีคนในอุทยานกี่คน
ควบคุมความหนาแน่นบนเส้นทางยอดนิยม เช่น พะเนินทุ่ง
2) จุดบริการนักท่องเที่ยวแบบ Smart Info
ให้ข้อมูลเส้นทาง–สภาพอากาศ–ความเสี่ยงไฟป่าแบบวันต่อวัน
ลดการเกิดอุบัติเหตุเพราะข้อมูลผิดหรือล้าสมัย
Impact:
ช่วยลดอุบัติเหตุ–ลดความตื่นตระหนก และเป็นหลักฐานกรณีต้องช่วยเหลือผู้สูญหาย
🦌 B. Smart Patrol & Biodiversity Monitoring (เขตอนุรักษ์หลัก)
1) GPS Tracking รถสายตรวจ + เจ้าหน้าที่
เส้นทางลาดตระเวนที่เกิดขึ้นจริง จะชี้ว่าจุดไหน “ทับซ้อน–ซ้ำซ้อน–หลุดรอบ”
2) Camera Trap + Acoustic Sensor
ใช้จับ
เสียงรถยนต์ผิดเวลา
เสียงปืน / เลื่อยยนต์
การเคลื่อนที่ของสัตว์ป่าหายาก เช่น เสือโคร่ง–สมเสร็จ–กวางผา
3) Drone ติด thermal สำหรับตรวจกลางคืน
ใช้ตรวจการลักลอบล่าสัตว์ในพื้นที่เสี่ยงที่สุด
Impact:
ลดกิจกรรมผิดกฎหมายอย่างเห็นผล
และให้ข้อมูลเชิงพื้นที่ใช้วางเขตกันชน–แนวเชื่อมต่อถิ่นอาศัย (wildlife corridor)
🔥 C. Fire & Climate Response Zone (เขตเขาหินปูน–ยอดเขา)
1) เซนเซอร์ควัน–ความร้อน
ติดตามสันเขา–พื้นที่แห้งต่อเนื่อง
2) กล้องหมุน PTZ 360°
เฝ้าระยะไกลหลายกิโลเมตรในพื้นที่ลาดชัน
3) Drone สำรวจไฟป่าแบบทุกเช้า
บินเก็บภาพเพื่อเทียบกับข้อมูลวันก่อนหน้า
Impact:
ลดความเสียหายไฟป่าที่อาจลุกลามหลายพันไร่
และช่วยระวังภัยให้ทั้งชุมชนรอบอุทยาน
🌟 “อุทยานในฝัน” ไม่ใช่แค่มีธรรมชาติสวย แต่มีระบบที่ปกป้องต้นน้ำ–ป่าต้นแบบ–สัตว์ป่าหายาก ได้จริง
สิ่งที่เราเรียกกันว่า
Smart National Park = เทคโนโลยีที่ใช่ + คนที่ใช่ + ระบบที่โปร่งใส
แก่งกระจานอาจเป็นพื้นที่แรกที่เรามองเห็น
แต่โมเดลนี้ต่อยอดไปที่
แม่วงก์–ทุ่งใหญ่นเรศวร–เขาใหญ่–ดอยอินทนนท์
ได้ทันทีเช่นกัน
หากเริ่มต้นวางระบบแบบถูกลำดับ
อุทยานแห่งชาติไทยทั้งประเทศจะมี “เครื่องมือที่ยกระดับธรรมาภิบาล”
และเป็นต้นแบบของอาเซียนในเวลาไม่นาน
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
