💧 สถานการณ์น้ำลุ่มน้ำเจ้าพระยา (20 พ.ย. 2568 | 18:00 น.)
อ่านอย่างเป็นระบบผ่าน Hydrology – Governance – Risk
โพสต์นี้เป็นการ “คลี่ระบบน้ำทั้งลุ่มน้ำ” ให้ประชาชนเห็นว่า
น้ำที่ไหลผ่านจุดสำคัญ เช่น C.2 หรือเขื่อนเจ้าพระยา ไม่ได้เกิดขึ้นแบบสุ่ม แต่เป็นผลรวมของ
• ปริมาณน้ำต้นน้ำ (Hydrology)
• การตัดสินใจเชิงองค์กร (Governance)
• ข้อจำกัดพื้นที่ตอนล่าง (Risk & Landscape)
1) 🔵 Hydrology — ภาพรวมทางน้ำ
1.1 ลุ่มน้ำปิง: ต้นน้ำที่กำลังผ่อนคลาย แต่มวลน้ำยังอยู่สูง
• เขื่อนภูมิพลกัก 99.5% (13,390 ล้าน ลบ.ม.)
➜ เป็นระดับที่ต้องบริหารแบบ High Caution
• ปริมาณน้ำไหลผ่านเมืองตาก (P.2A) ลดลงมาก
• กลางน้ำบางถานีเพิ่มขึ้นเล็กน้อย (P.7A)
• ปลายน้ำ (P.17) เริ่มลดลงต่อเนื่อง
✨ บ่งชี้ว่า “มวลน้ำลูกใหญ่” ผ่านจุดเสี่ยงไปแล้ว แต่ระดับน้ำในเขื่อนยังสูงมาก
1.2 🔵 ลุ่มน้ำน่าน: คีย์สำคัญต่อ C.2
• จุด N.67 ชุมแสง: 1,193 ลบ.ม./วินาที – ลดลงเล็กน้อย
เพราะน่านเป็นตัวกำหนด “จังหวะรวม” ของปิง–น่านที่ C.2 ถ้าลดลง → C.2 ลดตาม
1.3 🔵 ลุ่มน้ำสะแกกรัง: ผลกระทบไม่มากแต่ต้องเฝ้าดู
• Ct.25 เพิ่มขึ้นเล็กน้อย แต่ยังอยู่ในขีดควบคุม
• บทบาทสำคัญคือ “เติมน้ำด้านข้าง” ให้เจ้าพระยา
1.4 🔵 ลุ่มน้ำเจ้าพระยา: จุดตัดสินใจทั้งระบบ
• C.2 นครสวรรค์: ลดลงต่อเนื่อง
• เขื่อนเจ้าพระยา: ระดับเหนือเขื่อนลดลงอีก 8 ซม.
ปริมาณไหลผ่าน 2,637 ลบ.ม./วินาที (ทรงตัว)
• C.3 สิงห์บุรี – ทรงตัว
• C.7A อ่างทอง – ลดลงเล็กน้อย
หมายความว่า “คลื่นน้ำลูกที่แรงที่สุดกำลังผ่านศูนย์กลางของลุ่มน้ำแบบค่อย ๆ เบาลง”
2) 🟣 Governance — ทำไมการบริหารน้ำช่วงนี้ต้องละเอียดมาก?
ปี 2568 เป็นปีที่ไม่สามารถใช้สูตรบริหารน้ำแบบ
“เก็บกลาง ๆ ไว้ก่อน แล้วค่อยเพิ่มตอนกันยา”
ได้อีกต่อไป เพราะ:
(1) เขื่อนภูมิพล & สิริกิติ์ เต็มเร็วเกินไป
มวลน้ำจากต้นน้ำสูงกว่าค่าเฉลี่ยหลายปี
และเป็นปีที่ฝนบนเขาสะสมยาวนาน
(2) การตัดสินใจต้องทำแบบ real-time
เพราะพื้นที่ปลายน้ำ “ตอบสนองช้า” (lag time สูง)
โดยเฉพาะทุ่ง–เมืองเก่า–พื้นที่ริมเจ้าพระยา
ถ้าตัดสินใจผิดเพียง 48–72 ชั่วโมง
ปลายน้ำจะรับน้ำไม่ทัน
(3) อิทธิพลน้ำทะเลหนุน (Tidal Interaction)
มีผลต่อการเร่ง–ชะลอการระบายน้ำที่เขื่อนเจ้าพระยา
คือ “เร่งไม่ได้เต็มที่”
3) 🔶 Risk & Landscape — เข้าใจพื้นที่เสี่ยงของลุ่มน้ำ
พื้นที่ลุ่มน้ำเจ้าพระยา โดยเฉพาะตอนล่าง (สิงห์บุรี–อ่างทอง–อยุธยา)
มีปัจจัยเสี่ยงสำคัญ 4 อย่าง ที่ทำให้การระบายน้ำช้ากว่าที่คนทั่วไปคิด
(1) Floodplain Geometry: พื้นที่กว้าง–แบน–ลาดน้อย
น้ำไหลช้าโดยธรรมชาติ
แม้เพิ่มการระบายก็ไม่ทำให้น้ำลดเร็ว
(2) เมือง–โครงสร้างคมนาคม–คันกั้นน้ำ
ผังเมืองทำให้ “ทางน้ำ” ต่ำกว่าเดิม
และคอขวดเพิ่มขึ้นในหลายจุด
(3) ทุ่งรับน้ำที่เปียกช้ากว่าเดิม
ทุ่งหลายแห่งอิ่มน้ำ มีกระบวนการระบายช้ากว่าเมื่อก่อน
(4) Tidal Influence (น้ำทะเลหนุน)
เป็นปรากฏการณ์ที่คนทั่วไปมองไม่เห็น
แต่มีผลต่อเขื่อนเจ้าพระยาทุกวัน
🔵 ภาพรวมสถานการณ์วันนี้ (20 พ.ย. 68)
✔ น้ำเหนือลดลง
✔ กลางน้ำเริ่มทรงตัว
✔ เขื่อนเจ้าพระยาระดับน้ำลดทีละน้อย
✔ ปลายน้ำยังต้องใช้เวลา เพราะเป็น floodplain ธรรมชาติ
✔ เขื่อนใหญ่ยังเต็ม → ต้องบริหารแบบปรับแผนทุกวัน
✨ บทสรุปสำหรับประชาชน
แม้น้ำจะยังสูงในบางพื้นที่ แต่ ทิศทางรวม “ดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง”
สิ่งสำคัญคือความเข้าใจว่าระบบน้ำทั้งลุ่มน้ำทำงานแบบ “โยงใย”
ไม่ใช่เพียงดูจุดวัดจุดใดจุดหนึ่ง
ประชาชนยิ่งเข้าใจระบบ → สังคมยิ่งร่วมมือกับการตัดสินใจของรัฐได้ดีขึ้น
และลดความตื่นตระหนกจากข้อมูลไม่ครบถ้วนครับ💙
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
