🏡 EP6 — F6 ชุมชนเปราะบาง: อยู่กับน้ำได้อย่างปลอดภัย โดยไม่ต้องย้ายทุกปี
ประเทศไทยมีชุมชนจำนวนมากที่ตั้งอยู่ริมคลอง ริมแม่น้ำ และพื้นที่ลุ่มต่ำ
ทั้งในกรุงเทพฯ ปริมณฑล ฉะเชิงเทรา พระราม 2 นครศรีธรรมราช เชียงใหม่ และสุโขทัย
พื้นที่เหล่านี้ถูกเรียกว่า “เสี่ยงภัยน้ำท่วม”
จนหลายครั้งไปไกลถึงการเรียกร้องให้ “ย้ายชุมชนออกทั้งหมด”
แต่ในมุมของ FBC–SEA และวิชาการด้านน้ำยุคใหม่
คำตอบไม่ใช่ “ย้าย”
แต่คือ “ออกแบบให้เขาอยู่ได้อย่างปลอดภัย”
เพราะความจริงคือ—
หลายชุมชน อยู่กับน้ำมานานกว่าโครงสร้างรัฐทุกชนิด
เพียงแต่ในยุคหลัง ระบบน้ำถูกทำให้แข็งตัว (Grey) มากจนธรรมชาติทำงานไม่ได้
ชุมชนจึงกลายเป็นผู้รับผลกระทบคนแรกเสมอ
💧 หัวใจของ F6 คือ: ทำให้ชุมชนยืนอยู่ได้ แม้น้ำจะเปลี่ยนไป
ชุมชนริมคลอง–ริมน้ำ ไม่จำเป็นต้องอยู่ในความเสี่ยงสูงเสมอ
หากมี “สถาปัตยกรรมน้ำและบ้าน” ที่เหมาะสม
ซึ่งเป็น Natural–Hybrid Structure ที่ใช้ได้ผลดีมากใน F6
🌿 Natural Structure ของ F6
แม้ในพื้นที่เสี่ยงน้ำท่วม ก็มีธรรมชาติช่วยเราอย่างมาก เช่น:
คลองธรรมชาติที่ยังเชื่อมต่อกับแม่น้ำ
เนินดิน–สวน–พื้นที่ซึมน้ำในบ้าน
ตลิ่งที่มีต้นไม้ยึดดิน
ร่องสวนที่รับน้ำชั่วคราว
พื้นดินที่ไม่ปูคอนกรีตทั้งหมด
ทั้งหมดนี้ช่วยลดปริมาณน้ำที่ต้องไหลเข้าบ้าน
และลดภาระของสถานีสูบไปพร้อมกัน
🔧 Hybrid Structure: เทคโนโลยีเบา ๆ ที่ทำให้ “ความเปราะบาง” กลายเป็น “อยู่ได้อย่างปลอดภัย”
นี่คือชุดเครื่องมือของชุมชน F6 ที่ไม่ซับซ้อน แต่ได้ผลสูงมาก:
1) บ้านยกเสา
ยกบ้านขึ้น 1–2 เมตร ทำให้ระดับน้ำ 50–80 ซม. ไม่ใช่วิกฤติ
เป็นภูมิปัญญาดั้งเดิมที่วิศวกรรมสมัยใหม่ยังยอมรับว่าเหมาะที่สุด
2) พื้นที่หน้าบ้านแบบลานน้ำตื้น (Shallow Pocket)
รับน้ำ-ชะลอน้ำก่อนเข้าสู่ตัวบ้าน
ลดแรงกระแทกของน้ำที่ไหลมาจากถนน
3) คันดินเตี้ยที่มีช่องให้ไหลผ่าน
ไม่ใช่คันปิดทึบ แต่เป็นคันที่ให้ “น้ำผ่านช้า ๆ”
เพื่อให้บ้านรับน้ำแบบควบคุมได้
4) สะพานไม้–ทางเดินยกพื้น
ช่วยให้คนเดินได้แม้น้ำขึ้น
เป็นความปลอดภัยพื้นฐานที่ดีมากสำหรับผู้สูงอายุในชุมชน
5) ระบบน้ำท่วมชั่วคราว (Controlled Flooding)
บางชุมชนเลือกเก็บน้ำใต้ถุนบ้าน แล้วค่อย ๆ ระบายในช่วงน้ำลง
ลดภาระของประตูน้ำปลายน้ำ
นี่คือการ “อยู่กับน้ำแบบมียุทธศาสตร์”
ไม่ใช่การต่อสู้กับน้ำแบบไม่มีวันชนะ
🔍 FBC–SEA มอง F6 อย่างไร?
FBC
F6 คือพื้นที่ที่ต้องมีมาตรการเฉพาะด้าน “ความปลอดภัยของผู้คน”
ไม่ใช่เพียงด้านวิศวกรรม
เพราะบ้าน คน และวิถีชีวิต คือโครงสร้างหลักของคลัสเตอร์นี้
SEA
การทำให้ชุมชนอยู่ได้อย่างปลอดภัยนั้น
ประกอบด้วยประโยชน์สำคัญหลายด้าน:
ลดการย้ายถิ่นฐานที่ไม่จำเป็น
ลดความขัดแย้งระหว่างชาวบ้านกับรัฐ
ลดความเสียหายทางเศรษฐกิจ (ซ่อมบ้าน–ซ่อมเครื่องใช้ไฟฟ้า)
เพิ่มความรู้สึกมั่นคงและศักดิ์ศรีของผู้คน
ฟื้นฟูคลองให้กลับมาเป็นส่วนหนึ่งของชุมชน
นี่คือความยั่งยืนที่แตะทั้งสังคม–เศรษฐกิจ–สิ่งแวดล้อมในเวลาเดียวกัน
🏡 บทสรุป EP6
ชุมชนเปราะบางไม่จำเป็นต้องย้าย
แต่ต้องออกแบบให้ “อยู่กับน้ำได้อย่างปลอดภัย”
โดยใช้ Natural/Hybrid Structure มารับงานร่วมกับ Grey
เมื่อ F6 แข็งแรง
ระบบน้ำทั้งลุ่มน้ำจะไม่ต้องเข้าสู่โหมดฉุกเฉินทุกปี
เพราะชุมชนไม่ได้เป็นผู้เสียหายรายแรก แต่กลายเป็น “แนวร่วมของธรรมชาติ” อีกแรง
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
