ช่องโหว่การออกแบบเมืองในไทย
ปัจจุบันประเทศไทยกลายเป็นสังคมสูงอายุแบบสมบูรณ์ไปแล้ว คือมีประชากรที่อายุเกิน 60 ปี มากกว่า 20% ของประชากรทั้งหมด และแนวโน้มก็ดูจะสูงขึ้นเรื่อย ๆ นอกจากนี้ประเทศไทยก็มีประชากรคนพิการมากถึง 2 ล้านคน
ดังนั้นการใช้แนวคิด Universal Design มาออกแบบ ปรับสภาพแวดล้อมบ้าน และพื้นที่สาธารณะ จึงเป็นเรื่องเร่งด่วน ที่ทั้งภาครัฐ และเอกชนควรใส่ใจ เพราะเรื่องนี้จะเป็นผลดีกับคนทุกคน ในหลายมิติ ทั้งเศรษฐกิจ และสังคม
แต่สำหรับเรื่อง Universal Design ประเทศไทยมีทั้งข่าวดี และข่าวร้าย
ข่าวดีคือ ประเทศไทยมีกฎหมายรองรับเรื่องการเข้าถึงพื้นที่ หรืออาคารสาธารณะอยู่เยอะมาก เช่น มาตรา 27 ของรัฐธรรมนูญที่ระบุว่าต้องมีการส่งเสริมสิทธิเสรีภาพของทุกคน รวมถึงคนพิการและผู้สูงอายุ หรือในพระราชบัญญัติควบคุมอาคาร พระราชบัญญัติผู้สูงอายุ พระราชบัญญัติส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ ก็มีการพูดถึงการอำนวยความสะดวกให้คนพิการ และผู้สูงอายุหมด
นอกจากนี้ หลายหน่วยงานก็มีโครงการปรับปรุงที่อยู่อาศัยโดยมีงบให้ 40,000 บาท เช่น จากกรมกิจการผู้สูงอายุ และกรมส่งเสริมและ พัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ
แต่ข่าวร้ายคือ ถึงแม้จะมีการส่งเสริมการออกแบบเพื่อคนพิการ และผู้สูงอายุ ตั้งแต่ระดับรัฐธรรมนูญ ไล่มาจนถึงกฎกระทรวง แต่สิ่งที่เกิดขึ้นจริงคือไม่ค่อยมีการบังคับใช้ แถมยังมีอุปสรรคที่เกิดจากระบบที่ซับซ้อน
อย่างเรื่องการเข้าถึงอาคารสำนักงานของรัฐ สุดท้ายก็มีคนทำบ้าง ไม่ทำบ้าง เช่นที่ว่าการอำเภอเมืองเชียงใหม่ที่เพิ่งสร้าง ก็ไม่มีทางลาดเลย ซึ่งขัดกับกฎหระทรวงของมหาดไทย
หรือเรื่องการทำรถเมล์ชานต่ำของกรุงเทพมหานคร เพื่อให้ขึ้นลงสะดวก ก็มีการต่อสู้อยู่ยาวนาน แต่ก็ยังไม่ได้ทุกสายทั้งที่ในกฎกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์กำหนดให้มี
แต่อันที่น่าเศร้าคือเรื่องโครงการปรับปรุงที่อยู่อาศัย ที่หลายๆ หน่วยงานก็ตั้งงบและตั้งเป้าหมายในการปรับปรุงบ้านให้ผู้สูงอายุและคนพิการไว้ แต่ในความเป็นจริง จำนวนตัวเลขบ้านที่ได้รับการปรับปรุงจริงๆ กลับน้อยมาก และบ้านที่ได้รับการปรับปรุงก็ไม่ตรงตามความต้องการของผู้ใช้จริงๆ
ปัญหาอย่างแรกคือประชาชนไม่รู้ด้วยซ้ำว่ามีสิทธินี้ แล้วถึงรู้ก็รู้ไม่ครบว่าได้สิทธิอะไรบ้าง ทำให้มีคนที่เสียสิทธิเป็นจำนวนมาก อย่างที่สองคืองบไม่พอและมีข้อจำกัด บางครั้งค่าวัสดุก็แพงกว่างบ หรือบางครั้งก็กำหนดไว้ว่าห้ามให้ค่าแรงเกิน 30% ของจำนวนเงินที่เบิก ทำให้หาผู้รับเหมายากถ้าเป็นงานเน้นค่าแรงเป็นหลัก
ปัญหาที่สุดท้ายคือผู้ที่เข้าไปช่วยปรับปรุงบ้าน ไม่ได้มีความรู้เรื่อง Universal Design ที่เพียงพอ ทำให้สุดท้ายก็ปรับปรุงออกมาไม่ตรงกับความต้องการ หรือข้อจำกัดของเจ้าของบ้าน
ตัวอย่างที่เราเล่ามาแสดงให้เห็นว่าหน่วยงานรัฐยังขาดความเข้าใจถึงความจำเป็นของการออกแบบ Universal Design และการเอื้ออำนวยให้ประชาชนทุกคนมีชีวิตที่ดี และหลายหน่วยงานก็ไม่ได้รับผลกระทบใดๆ ถึงไม่ทำตามกฎต่างๆ
ในสังคมที่มีสัดส่วนผู้สูงอายุมากขึ้นเรื่อย ๆ ถ้าเราไม่แก้ปัญหาเรื่องการออกแบบเมืองและบ้านอย่างเร่งด่วน คนที่ได้รับผลกระทบและถูกกีดกัดออกจากสังคมจะมีสัดส่วนมากขึ้นเรื่อย ๆ และคนวัยทำงาน หรือพ่อแม่ของคนวัยทำงานที่กำลังจะเกษียณในที่สุดก็จะได้รับผลกระทบไปด้วยถ้าปัญหายังมีอยู่ต่อไป
ถ้าใครอยากรู้เรื่อง Universal Design เพิ่มเติม ไปดูวิดีโอที่ พูด เคยทำไว้ได้: https://youtu.be/-RvgebMqB90?si=H1MmsRTPCdnuZQD2
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
