คำถามนี้สำคัญมากจริงๆครับ และเป็นคำถามที่สะท้อนบาดแผลเงียบของสังคมไทยได้แรงมาก
หลายคนเติบโตมาพร้อมความเชื่อฝังหัวว่า ถ้าไม่ประสบความสำเร็จตามที่ครอบครัววางไว้ เท่ากับเป็นคนอกตัญญู ทั้งที่ในความเป็นจริง คำว่าครอบครัวควรจะเป็นพื้นที่พักใจ เป็นที่ที่เราล้มได้โดยไม่ถูกซ้ำ แต่สังคมเรากลับทำให้ครอบครัวจำนวนไม่น้อย กลายเป็นพื้นที่กดดันทางศีลธรรม เอาคำว่ากตัญญูมาผูกคอ เอาความหวังของพ่อแม่มาเป็นโซ่ตรวนชีวิตลูกโดยไม่รู้ตัว
ถ้ามองด้วยโยนิโสมนสิการ จะเห็นเลยว่าปัญหานี้มันไม่ใช่เรื่องความขยันหรือความเก่ง แต่มันคือการนิยามคุณค่าความเป็นมนุษย์ผิดที่ เราเอาเงิน ชื่อเสียง ตำแหน่ง ความสำเร็จตามแบบตลาด มาตัดสินคุณค่าของลูกหลาน ทั้งที่ความล้มเหลวทางเศรษฐกิจ ไม่ได้เท่ากับความล้มเหลวทางศีลธรรม คนที่หาเงินไม่เก่ง ไม่ได้แปลว่าเป็นคนเลว คนที่ไม่ประสบความสำเร็จตามฝันพ่อแม่ ไม่ได้หมายความว่าเขาไม่รัก ไม่ดูแล ไม่เคารพผู้ให้กำเนิด
ถ้าเราหยิบคำสอนของพระพุทธเจ้ามาดู จะเห็นชัดมากว่า กตัญญู ไม่เคยถูกนิยามว่า ต้องรวย ต้องประสบความสำเร็จ ต้องยกฐานะครอบครัวให้สูงขึ้น
พระพุทธเจ้าตรัสชัดว่า คนกตัญญูคือคนที่รู้คุณและตอบแทนคุณตามกำลังและปัญญา ไม่ใช่ตามความคาดหวังของใครบางคน คนอกตัญญูคือคนที่เบียดเบียน ทอดทิ้ง ละเลย ทำร้ายทั้งกายและใจ ไม่ใช่คนที่จน ไม่ใช่คนที่ชีวิตไปไม่ถึงเส้นชัยที่สังคมขีดไว้
คำถามที่แหลมคมกว่าคือ
ถ้าลูกคนหนึ่งสุจริต ไม่โกง ไม่เบียดเบียนใคร ดูแลพ่อแม่เท่าที่ทำได้ แต่ไม่รวย เขาอกตัญญูตรงไหน
กับอีกคนหนึ่งรวยมาก ประสบความสำเร็จตามเป้าครอบครัว แต่โกงบ้านกินเมือง เหยียบหัวคนอื่น แบบนี้เรียกกตัญญูจริงหรือ
สังคมไทยมักพูดเรื่องบุญคุณ แต่กลับไม่ค่อยพูดเรื่องขอบเขต เราคาดหวังให้ลูกตอบแทน แต่ไม่เคยถามเลยว่า ความคาดหวังนั้นยุติธรรมกับชีวิตเขาไหม เราอ้างความรัก แต่กลับใช้ความรักเป็นเงื่อนไขในการยอมรับตัวตนของลูก ใครหลุดกรอบก็ถูกตีตราทางศีลธรรมทันที
ในทางธรรม ชีวิตไม่ได้มีหน้าที่อย่างเดียวคือทำตามเป้าหมายของครอบครัว ชีวิตมีหน้าที่ลดทุกข์ เพิ่มปัญญา ไม่สร้างอกุศล และไม่หลงคิดว่ามูลค่าของคนวัดจากตัวเลขในบัญชี คนที่ล้มเหลวเรื่องเงิน แต่ยังรักษาความเป็นคนไว้ได้ ยังมีเมตตา มีสติ ไม่ทำร้ายใคร คนแบบนี้ไม่ใช่คนอกตัญญู แต่คือคนที่ยังไม่หลงทางตามโลก
ถ้าครอบครัวจะเป็นครอบครัวจริงๆ มันต้องเป็นที่ที่คนล้มแล้วไม่ถูกด่า ไม่ใช่ที่ที่ล้มแล้วถูกกล่าวหาว่าไร้คุณค่า
และถ้าสังคมจะพูดเรื่องกตัญญูอย่างจริงใจ เราต้องเลิกใช้คำนี้เป็นเครื่องมือกดชีวิตคนอื่น แล้วกลับมาถามตัวเองว่า เราเคยกตัญญูกับความเป็นมนุษย์ของลูกหลานจริงๆหรือยัง
นี่แหละครับ ความแยบยลของเรื่องนี้ ถ้าไม่คิดให้ลึก มันจะกลายเป็นการเอาศีลธรรมมาซ้ำเติมทุกข์ แต่ถ้าคิดให้ตรงตามธรรม จะเห็นเลยว่า ความสำเร็จตามเป้าคนอื่น กับ ความกตัญญู มันไม่ใช่เรื่องเดียวกันเลยครับ
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
