วิจิกิจฉา คือหนึ่งในรากเหง้าสำคัญที่ทำให้เกิดความโกรธเมื่อศรัทธาถูกสั่นคลอน แต่เพื่อให้เห็นภาพรวมทั้งหมด เราจะอธิบายถึงเหตุปัจจัยที่เกี่ยวเนื่องกันเป็นลำดับขั้น ดังนี้
1."อวิชชา"ความไม่รู้อันเป็นรากฐานที่สุด คือการไม่รู้ในอริยสัจ 4 ไม่เข้าใจว่าทุกสิ่งเป็นไตรลักษณ์ (อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา) เมื่อไม่รู้ จึงเข้าไป "ยึดมั่นถือมั่น" (อุปาทาน) ในสิ่งต่างๆ
2."ทิฏฐุปาทาน"เมื่อเรามีศรัทธาหรือความเชื่อในสิ่งใดสิ่งหนึ่ง ไม่ว่าจะเป็นบุคคล, หลักคำสอน, หรืออุดมการณ์ จิตที่ยังมีอวิชชาจะเข้าไปยึดมั่นว่า "นี่คือความจริงสูงสุด" "นี่คือสิ่งที่ดีที่สุด" "นี่คือตัวตนของฉัน" ศรัทธานั้นจึงไม่ได้เป็นไปเพื่อปัญญา แต่กลายเป็นส่วนหนึ่งของ "อัตตา" (ตัวกู-ของกู)
3.เมื่อมีข้อมูลใหม่หรือเหตุการณ์บางอย่างมาท้าทายความเชื่อนั้น จิตที่เคยสงบนิ่งอยู่บนฐานของศรัทธาที่ไม่มั่นคง (สัทธาที่ไม่มีปัญญากำกับ) ก็จะเกิดความสั่นไหว นี่คืออาการของ "วิจิกิจฉา" หรือความลังเลสงสัยในสิ่งที่เคยยึดมั่น ความไม่แน่ใจนี้ทำให้รู้สึกเหมือนพื้นดินใต้เท้ากำลังจะถล่มลง
4.ณ จุดนี้เองที่สำคัญที่สุด! เมื่อ "อัตตา" หรือ "ตัวตน" ที่เราสร้างขึ้นโดยผูกไว้กับศรัทธานั้นถูกคุกคาม จิตจะรู้สึกว่า "ตัวฉัน" กำลังถูกโจมตี เพื่อปกป้องตัวตนนั้นไว้ กลไกป้องกันตัวเองของจิตจึงทำงาน โดยการแปรเปลี่ยนความรู้สึกไม่มั่นคง (วิจิกิจฉา) ให้กลายเป็น "ความโกรธ" (โทสะ)
และความโกรธนี้ทำหน้าที่เป็นเกราะป้องกันชั้นนอก มันง่ายกว่าที่จะโกรธและปฏิเสธสิ่งที่มาท้าทาย มากกว่าที่จะยอมรับความจริงว่า "สิ่งที่ฉันเคยเชื่อมั่นอาจจะไม่ใช่ทั้งหมด" หรือ "ฉันอาจจะผิดมาตลอด" การยอมรับเช่นนั้นมันเจ็บปวดต่ออัตตาเกินไป จึงเป็นที่มาของการหยาบคาย และกลบเกลื่อน😏
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
