"ถ้าไม่มีราคะ ไม่มีนันทิ ไม่มีตัณหา ... " ผู้ใดก็ตามที่เลือกเดินเข้าสู่เส้นทางการปฏิบัติธรรม ปลายทางที่มุ่งหวัง ย่อมหมายถึงความพ้นทุกข์ ธรรมบทนี้ได้สรุปถึงแนวทางการปฏิบัติ รวมทั้งผลของการปฏิบัติไว้

"นามรูปดับ วิญญานดับ จากสองพระสูตรโดยพระพุทธองค์ และ ท่านพระสารีบุตร" สติปัญญา ที่เพียรพยายามฝึกฝนกัน ต้องสลัดคืนในท้ายที่สุด เพราะล้วนแต่เป็นสังขตธรรม อาศัยปัจจัยปรุงแต่งขึ้น อาศัยปัญญา อาศัยสติ

"พระสูตรที่เกี่ยวข้อง ... เมื่อรอคอยการทำกาละ" พระพุทธองค์ได้ตรัสสอนถึงการปฏิบัติ สำหรับการเตรียมตัวตายเอาไว้ คือ ให้เจริญสติปัฏฐาน ๔ และ สัมปชัญญะ จากนั้นให้พิจารณาเวทนาทางกาย กับเวทนาทางใจ ใจท

อาการดับแห่งความทุกข์ (อีกปริยายหนึ่ง) (พระผู้มีพระภาคเมื่อประทับอยู่ในที่หลีกเร้นแห่งหนึ่ง ได้ทรงกล่าวธรรมปริยายนี้ตามลำพังพระองค์ ว่า :-) เพราะอาศัยซึ่ง จักษุ ด้วย ซึ่ง รูป ด้วย จึงเกิด จักขุวิญญ

"พระพุทธองค์ทรงตรัสสอนเพียง 2 เรื่อง" 2 เรื่องที่พระพุทธองค์ทรงตรัสสอน คือ 1) ทุกข์ 2) ความดับสนิทไม่เหลือแห่งทุกข์ ทุกข์ คือ ธรรมชาติฝ่ายสังขตธรรม สิ่งที่ถูกปัจจัยปรุงแต่งขึ้นมา สภาพที่ทนอยู่ไม่ได

“ทุกข์ และความดับทุกข์” “ … ดูกรภิกษุทั้งหลาย ปัญหาที่เผชิญอยู่เบื้องหน้าของทุก ๆ คน คือ ปัญหาเรื่องทุกข์และความดับทุกข์ มนุษย์และสัตว์ทั้งหลาย ถูกความทุกข์เสียบอยู่ทั้งทางกายและใจ อุปมาเหมือนผู

“ต้องไม่ทิ้งธรรม” “ … ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรมเป็นสิ่งสำคัญที่สุดในชีวีตมนุษย์ ไม่ว่าเขาจะอยู่ในเพศใด ภาวะใด การกระทำที่นึกขึ้นภายหลัง แล้วต้องเสียใจนั้น ควรเว้นเสีย เพราะฉนั้น แม้จะประสบความทุกข์

“กาม กิน เกียรติ … “ “… ดูกรภิกษุทั้งหลาย ไม่มีความสุขใดเสมอด้วยความสงบ ความสุขชนิดนี้สามารถหาได้ในตัวเรานี้เอง ตราบใดที่มนุษย์ยังวิ่งวุ่นแสวงหาความสุขจากที่อื่น เขาจะไม่พบความสุขที่แท้จริงเลย ม

“ฝึกฝนตน ให้เป็นคนอดทน” “… ดูกรภิกษุทั้งหลาย ผู้อดทนต่อคำล่วงเกินของผู้สูงกว่าก็เพราะความกลัว อดทนต่อคำล่วงเกินของผู้เสมอกันเพราะเห็นว่าพอสู้กันได้ แต่ผู้ใดอดทนต่อคำล่วงเกินของผู้ซึ่งด้อยกว่าตนได้