4 ก.ย. 2019 เวลา 04:45 • ประวัติศาสตร์
ประวัติศาสตร์แห่งการปลดทุกข์ของมนุษยชาติ
การกิน ขับถ่าย สืบพันธุ์ และการพักผ่อน เป็นความต้องการพื้นฐานของมนุษย์ทุกคน เราสนใจประวัติ ความเป็นมาของอาหารและที่นอนกันอย่างแพร่หลาย
อาหารบางจานมีเรื่องราวเพื่อเพิ่มมูลค่าให้หรูและดูแพง โรงแรมบางแห่งต้องคงกลิ่นอายของความโบราณดั้งเดิมเพื่อให้ลูกค้าได้รับประสบการณ์อย่างเต็มอารมณ์เมื่อเข้าพัก
แต่น้อยครั้งที่จะเห็นการเล่าเรื่องราวประวัติของสถานที่ที่เราจำเป็นต้องใช้เพื่อระบายสิ่งที่เรากินเข้าไปออกจากร่างกาย นั่นก็คือสุขา หรือห้องส้วมนั่นเอง ประวัติของส้วมตั้งแต่สมัยโบราณมาจนเป็นส้วมที่เราเห็นอยู่ในปัจจุบันเป็นอย่างไร วันนี้ตามฝันจะพาทุกคนไปดูกันครับ
เราจะพาทุกท่านเริ่มต้นด้วยการย้อนกลับไปในช่วงประมาณ 3000–5000 ปีก่อนคริสตกาล ไปสู่ช่วงเวลาแห่งอารยธรรมอันรุ่งเรืองบริเวณลุ่มแม่น้ำไนล์ อารยธรรมอียิปต์
ชาวอียิปต์โบราณหลายครอบครัวจะมีส้วมอยู่ในบ้านของตนเอง โดยจะแบ่งลักษณะของส้วมออกตามฐานะของเจ้าของ
ลักษณะส้วมโดยรวมจะเหมือนกันที่ด้านล่าง แต่แตกต่างกันอยู่ที่ส่วนที่เป็นที่นั่งครับ
สำหรับครอบครัวที่มีฐานะ จะมีที่สำหรับนั่งปลดทุกข์ที่ทำจากหินปูน โดยมีการเจาะรูสำหรับถ่ายอุจจาระลงไปในช่อง ซึ่งจะมีภาชนะรองรับด้านล่าง ส่วนครอบครัวอื่นๆทั่วไปจะใช้ที่นั่งที่ทำจากไม้เจาะรูแทนครับ
ส่วนภาชนะที่ใช้สำหรับใส่อุจจาระนั้นก็เป็นกล่องธรรมดา โดยมักจะใส่ทรายลงไป เพราะการกำจัดของเสียยังต้องเป็นการยกไปเทด้วยตัวคนอยู่นั่นเอง.
อุปกรณ์สำหรับนั่งปลดทุกข์ของชาวอียิปต์โบราณ
จริงๆแล้วคนอียิปต์ก็ค่อนข้างให้ความใส่ใจกับเรื่องส้วมเหมือนกันนะครับ เพราะมีการค้นพบเจ้าอุปกรณ์สำหรับนั่งปลดทุกข์ที่ว่านี้ในสุสานของชาวอียิปต์หลายแห่งเลย
หลังจากดูชาวอียิปต์ปลดทุกข์ กันเรียบร้อยแล้ว เราจะพาทุกท่านนั่งไทม์แมชชีนข้ามมาที่ช่วงประมาณ 700 ปีก่อนคริสตกาลเพื่อมาพบกับอารยธรรมที่รุ่งเรือง และเป็นอีกหนึ่งอารยธรรมที่คงความงามทางศิลปะไว้ให้เราชื่นชมมาจนปัจจุบัน อารยธรรมโรมัน
อารยธรรมโรมันมีความเจริญอย่างมากมายไม่ว่าจะเป็นด้านสถาปัตยกรรม ประติมากรรม จิตรกรรม ฯลฯ เพราะได้รับอิทธิพลทางอารยธรรมสืบเนื่องมาจากอารยธรรมกรีก
หนึ่งในสิ่งสิ่งประดิษฐ์อันเป็นความมหัศจรรย์ด้านวิศวกรรมของอารยธรรมนี้ก็คือท่อส่งน้ำ ที่ทำให้เมืองทั้งเมืองมีน้ำใช้อุปโภคและบริโภค ทำให้โรมันสามารถสร้างสถานที่ชำระล้างร่างกายอย่างห้องอาบน้ำสาธารณะ และห้องส้วมสาธารณะได้
ภาพวาดห้องส้วมสาธารณะของโรมัน
ลักษณะห้องส้วมสาธารณะของโรมันจะเป็นแผ่นหินเรียบๆเจาะรูสำหรับนั่งปลดทุกข์เรียงกันเป็นแถว ด้านใต้จะเป็นทางน้ำไหลเพื่อชำระล้างอุจจาระและปัสสาวะไปลงบ่อเกรอะแบบเปิดหรือลงสู่แม่น้ำครับ
1
แต่ใครจะรู้ว่าภายใต้ความเจริญรุ่งเรือง และสิ่งประดิษฐ์อันมหัศจรรย์นี้มีความน่าสยดสยองซ่อนอยู่...
เนื่องจากระบบส่งน้ำในสมัยโรมันนั้นยังไม่ได้เป็นแบบปิดสมบูรณ์ (รวมถึงท่อลำเลียงดังกล่าวนี้ด้วย) และภายใต้ห้องส้วมสาธารณะนั้นเต็มไปด้วยความสกปรกและเชื้อโรค จึงทำให้มีโอกาสที่จะมีสัตว์ที่ชอบอาศัยอยู่ในที่อับและชื้น อย่างเช่นหนูหรืองู หลุดเข้าไป และบ่อยครั้งที่ชาวโรมันถูกสัตว์เหล่านั้นกัดระหว่างกำลังปลดทุกข์จนเกิดเป็นเหตุวุ่นวายกันเลยทีเดียว
1
ความสยองของส้วมสาธารณะของโรมันยังไม่หมดเพียงเท่านี้ เพราะในสมัยนั้นยังไม่มีกระดาษชำระให้ใช้กัน หลังจากปลดทุกข์เสร็จแล้ว วิธีการทำความสะอาดคือการใช้ Xylospongium ลักษณะเป็นไม้ที่ตรงปลายผูกด้วยฟองน้ำธรรมชาติ เช็ดทำความสะอาดก้น
หลังจากนั้นก็นำไปแกว่งล้างในทางน้ำไหล หรือโถใส่น้ำส้มสายชูที่วางไว้ให้ เสร็จแล้วก็ยื่นให้คนอื่นใช้ต่อ ซึ่งมีโอกาสทำให้เชื้อโรคแพร่กระจายไป จนเกิดโรคระบาดที่คร่าชีวิตของชาวโรมันไปหลายคนจากเชื้อโรคเหล่านี้
ภาพ Xylospongium
ทั้งโรคระบาดที่มาจากการเข้าส้วมสาธารณะ และสัตว์ที่อาจโผล่ขึ้นมากัดเมื่อไหร่ก็ไม่รู้ ทำให้ชาวโรมันถึงกับนิยามว่าการเข้าส้วมสาธารณะนี้เป็นการเสี่ยงตายกันเลยทีเดียว ถึงขนาดต้องบูชาเทพีแห่งโชค Fortuna ให้ช่วยอวยพรให้การเข้าส้วมนั้นเป็นไปด้วยความปลอดภัยเลยครับ
1
ภาพเขียนเทพี Fortuna ที่ผนังห้องส้วมสาธารณะของโรมัน
จากความสยดสยองของส้วมสาธารณะในยุคอารธรรมโรมัน เราจะมาต่อกันที่ยุคกลางของอังกฤษในช่วงศตวรรษที่ 6-14 กันครับ
เนื่องจากการเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วของจำนวนประชากรทำให้ห้องส้วมที่มีอยู่ไม่พอใช้ และหลายบ้านก็ไม่ได้มีส้วมเป็นของตนเอง ชาวบ้านทั่วไปจึงนิยมใช้หม้อขนาดเล็ก เรียกว่า chamber pot ในการปลดทุกข์แล้วโยนสิ่งที่เพิ่งขับถ่ายออกมา ออกไปนอกหน้าต่าง!
ใช่แล้วครับ...หลังจากปลดทุกข์อย่างสบายใจภายในบ้านของตนเองแล้ว ชาวอังกฤษในสมัยนั้นก็จะเทปัสสาวะและอุจจาระของตนเองออกไปที่ถนนผ่านทางหน้าต่างบ้านเพื่อเป็นการกำจัด
โดยจะมีการตะโกนว่า “gardy-loo”(มาจากภาษาฝรั่งเศสว่า Guardez l’eau มีความหมายว่าให้ระวังน้ำ) ก่อนจะเทปัสสาวะและอุจจาระออกมา เพื่อเป็นการเตือนผู้คนที่ผ่านไปมาบนถนนให้หลบ
(ไม่อยากจะคิดเลย ว่าถ้าหลบไม่ทันจะเป็นยังไง)
gardy-loo!
แต่เรื่องเหล่านี้ก็ไม่เป็นปัญหาสำหรับคนมีฐานะ เพราะคนมีฐานะหรือชนชั้นสูงในอังกฤษในสมัยนั้นจะมีปราสาทเป็นของตนเอง และนิยมสร้างส่วนของห้องส้วมยื่นออกจากตัวปราสาท เรียกว่า Garderobes
โดยสร้างเป็นที่นั่งที่มีรูเชื่อมกับท่อหรืออาจจะแค่เจาะรูใต้ที่นั่งนั้น เพื่อให้อุจจาระที่ขับถ่ายออกมาร่วงลงไปที่คูน้ำ(หรือพื้น)ข้างๆปราสาทเพื่อเป็นการกำจัดของเสียนั่นเองครับ
ภาพ Garderobes ตามปราสาท
เป็นยังไงกันบ้างครับสำหรับเรื่องราวของส้วมในยุคโบราณ พักหายใจหายคอกันสักนิดนะครับ
แล้วในตอนหน้าตามฝันจะมาเล่าจุดกำเนิดของระบบ flushing ที่ช่วยให้เราไม่ต้องฝังกลบหรือโยนของที่เราขับถ่ายออกมาออกไปนอกหน้าต่างให้คนข้างนอกตกใจเล่นและหน้าตาของส้วมที่เราเห็นกันในปัจจุบันนี้ว่าใครกันนะเป็นคนคิดระบบนี้ขึ้นมา
ขอบคุณพื้นที่และโอกาสดีๆที่ให้ได้เขียนจาก blockdit ครับ 😄
โฆษณา