“แอลกอฮอล์”...เข้าไปทำอะไรในสมองของเรา?
ถ้าคุณเปรียบร่างกายเหมือนเมืองๆหนึ่ง เมืองหลวงของเมืองแห่งนี้ก็คงหนีไม่พ้น”สมอง” เนื่องจากสมองเป็นศูนย์กลางที่รวบรวมศูนย์การทำงานต่างๆเข้าไว้ด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็นศูนย์การเคลื่อนไหว ศูนย์การทรงตัว ศูนย์การเรียนรู้ ศูนย์ความจำ ศูนย์อารมณ์และความรู้สึกต่างๆ และนอกจากนี้ยังรวมถึงศูนย์ที่ควบคุมการทำงานที่อยู่นอกเหนือจิตใจอย่าง ศูนย์การหายใจ ศูนย์การเต้นของหัวใจ ซึ่งทำงานเองโดยอัตโนมัติ
ดังนั้นการล้มสมองเพียงอวัยวะเดียว จึงสามารถล้มระบบการทำงานต่างๆได้เเทบทั่วทั้งร่างกาย แต่เป็นเรื่องที่น่าใจหาย เพราะว่าสมองกลับเป็นเพียงก้อนเนื้อนิ่มๆปวกเปียกๆ และน่าจะเป็นอวัยวะหนึ่งที่อ่อนแอที่สุดในร่างกายเลยก็ว่าได้!
ด้วยเหตุนี้ สมองจึงเป็นอวัยวะที่ถูกสร้างขึ้นมาโดยมีการปกป้องมากพิเศษ ธรรมชาติได้สร้างกะโหลกที่วางตัวปิดล้อมสมองในทุกๆด้าน เพื่อปกป้องสมองจากอันตรายในทุกๆทิศทาง ไม่มีอวัยวะใดๆในร่างกายของพวกเราอีกแล้วที่ได้รับการปกป้องมากขนาดนี้ โดยมีเพียงทางเดียวเท่านั้นที่วัตถุภายนอกจะเข้าสู่สมองได้ นั่นก็คือทาง”รูเล็กๆน้อยๆบนกะโหลกที่มีไว้เพื่อให้เส้นเลือดผ่านเข้าออก”เท่านั้น
ทีนี้เมื่อสมองมีช่องโหว่แบบนี้ ก็มีโอกาสสูงมากที่สมองจะได้รับสารต่างๆจากภายนอกผ่านทางเส้นเลือดได้ และต้องบอกว่าสมองของสิ่งมีชีวิตเป็นอวัยวะที่เรื่องมากนะครับ พวกมันเป็นอวัยวะที่อ่อนไหวง่ายและแทบไม่ชอบวัตถุใดๆเลยที่อยู่บนโลกนี้ การได้รับสิ่งแปลกปลอมไม่ว่าจะเล็กน้อยแค่ไหนก็สามารถส่งผลต่อการทำงานของสมองได้ทันที!
ด้วยเหตุนี้ธรรมชาติจึงสร้าง”ปลอกหุ้มเส้นเลือด”ขึ้นมา ซึ่งมีชื่อภาษาอังกฤษว่า”Blood-brain barrier ” โดยปลอกชนิดนี้โอบล้อมเส้นเลือดในสมองตลอดเส้นทาง เพื่อไม่ให้สารที่อยู่ในเส้นเลือดนี้แพร่ผ่านออกจากเส้นเลือดเข้าสู่สมองตามอำเภอใจได้ โดยสารใดที่จะแพร่ผ่านเส้นเลือดนั้นต้องผ่านการคัดกรองโดยปลอกหุ้มเส้นเลือดนี้เสียก่อน
“ดังนั้น สารกว่าร้อยพันชนิดที่อยู่ในเส้นเลือดจึงไม่สามารถผ่านเข้าสู่สมองได้ มีเพียงสารไม่กี่ชนิดเท่านั้นที่จะผ่านไปได้”
เมื่อกะโหลกและปลอกหุ้มเส้นเลือดร่วมกันปกป้องสมองแล้ว จึงสามารถพูดได้ว่าสมองมีปราการที่แข็งแกร่งที่สุดในร่างกาย โดยที่ไม่มีอวัยวะใดๆเทียบได้เลย
แต่อย่างไรก็ตาม ปราการเหล่านี้กลับใช้ไม่ได้ผลแม้แต่น้อยกับสารที่ชื่อว่า”แอลกอฮอล์” แอลกอฮอล์สามารถผ่านเข้าออกสมองได้อย่างอิสระราวกับว่าสมองไม่มีปราการใดๆคอยปกป้องมัน
ดังนั้นคุณจึงไม่จำเป็นต้องดื่มแอลกอฮอล์มากมายเลย เพราะเพียงแอลกอฮอล์หยดแรกที่คุณดื่ม มันก็สามารถเข้าสู่สมองของคุณได้เเล้ว แล้วทีนี้แอลกอฮอล์...มันเข้าไปทำอะไรในสมองของพวกเรา?
อย่างที่บอกไปว่าสมองของพวกเรานั้นก็คือเมืองหลวงที่รวบรวมศูนย์การทำงานต่างเอาไว้ โดยต้องบอกว่าหลักการทำงานของศูนย์แต่ละศูนย์นั้น ก็เหมือนการทำงานระหว่างรัฐบาลและฝ่ายค้าน ศุนย์ทุกศูนย์ต่างมีวงจรประสาท 2 ประเภท นั้นก็คือวงจรประสาทสำหรับ”กระตุ้น”การทำงาน และวงจรประสาทสำหรับ”ยับยั้ง”การทำงานนั้นๆ
โดยการทำงานของทั้ง 2 ฝ่ายนั้นต้องสมดุลกัน ยกตัวอย่างเช่น ถ้าศูนย์การเคลื่อนไหวทำงานมากเกินไป ร่างกายก็จะแข็งเกร็ง เป็นต้น แต่อย่างไรก็ตาม มีสารจำนวนหนึ่งที่สามารถเข้าไปทำงานสมดุลนี้ และสารนั้นก็รวมถึง”แอลกอฮอล์”
แอลกอฮอล์สามารถเข้าไปปั่นป่วนวงจรประสาทในสมองได้มากมายหลายวิธี แต่โดยหลักๆแล้ว แอลกอฮอล์จะเข้าไปยับยั้งวงจรประสาทที่กระตุ้นการทำงานของทุกศูนย์ ไม่ว่าจะเป็นศูนย์การเคลื่อนไหว ศูนย์การทรงตัว ศูนย์การเรียนรู้ ศูนย์ความจำ ศูนย์อารมณ์และความรู้สึกต่างๆ ศูนย์การหายใจ ศูนย์การเต้นของหัวใจ ไม่ว่าจะมีกี่ศูนย์อยู่ในสมอง แอลกอฮอล์สามารถเข้าไปยับยั้งได้แทบทั้งหมด ทำให้ศูนย์ต่างๆเหล่านี้ทำงานน้อยลง และเท่านี้ยังไม่พอ แอลกอฮอล์ยังไปส่งเสริมวงจรประสาทสำหรับยับยั้งการทำงานของศูนย์นั้นๆอีก เรียกได้ว่ากดทีเดียวได้ 2 คอมโบ! พูดง่ายๆก็คือแอลกอฮอล์นั้น”กด”การทำงานของสมองนั่นเอง
เล่ามาถึงตรงนี้หลายคนอาจสงสัยว่า ในเมื่อแอลกอฮอล์ยับยั้งการทำงานของศูนย์ต่างๆแทบทุกทางแบบนี้ แต่ทำไมคนเมาเหล้าถึงได้เอะอะโวยวายและยังก่อความวุ่นวายต่างๆราวกับว่าแอลกอฮอล์ไปกระตุ้นการทำงานของสมองล่ะ? ทั้งๆที่การยับยั้งสมองน่าจะทำให้คนเหล่านี้เงียบซึมไปมากกว่า
ต้องบอกว่าไม่ว่าอย่างไร แอลกอฮอล์ก็คือสารที่ยับยั้งหรือกดสมองอย่างแน่นอน แต่เหตุผลที่เป็นเช่นนี้ก็เพราะว่า แอลกอฮอล์มักชอบไปยับยั้ง”ศูนย์ควบคุมพฤติกรรม”ก่อนเป็นอันดับแรกนั่นเอง สมองของมนุษย์นั้นมีศูนย์นี้เพื่อให้พวกเราสามารถยับยั้งชั่งใจในการกระทำต่างๆ มีสามัญสำนึกในการกระทำต่างๆ ไม่ใช่ว่าคิดจะทำอะไรก็จะทำมันทั้งหมด ดังนั้นการยับยั้งศูนย์นี้ในระยะแรกของการดื่มแอลกอฮอล์จึงทำให้ผู้ดื่มขาดสติ ทำอะไรไม่ยับยั้งชั่งใจนั่นเอง
แต่อย่างไรก็ตาม ในขณะเดียวกันผู้ดื่มก็จะสัญญาณอื่นที่บอกว่าสมองกำลังถูกกดอยู่เช่นกัน อย่างเช่น กล้ามเนื้ออ่อนแรงลง เดินเซ ตอบสนองช้าลง ความคิดเเบบตื้นเขิน การได้ยินและการมองเห็นแย่ลง ความจำเเย่ลง สมาธิแย่ลง ทรงตัวไม่ได้ เป็นต้น ซึ่งเกิดจากการกดศูนย์การทำงานต่างๆในสมอง ไม่ว่าจะเป็นศูนย์การเคลื่อนไหว ศูนย์การทรงตัว ศูนย์การเรียนรู้ ศูนย์ความจำ ศูนย์อารมณ์และความรู้สึกต่างๆ อย่างที่ได้บอกไป สิ่งเหล่านี้คืออาการในระยะแรกของการดื่มแอลกอฮอล์ ซึ่งจะเป็นมากขึ้นเรื่อยๆเมื่อผู้ดื่มดื่มมากขึ้นเรื่อยๆ
จะเห็นได้ว่าการกดศูนย์ต่างๆเหล่านี้มักไม่ทำให้เกิดอาการที่รุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้ ยกเว้นเสียแต่เกิดอุบัติเหตุ แต่อย่างไรก็ตามมีสมองอยู่ส่วนหนึ่งที่ห้ามโดนกดอย่างเด็ดขาด นั่นก็คือ”ก้านสมอง”
ก้านสมองเป็นส่วนของสมองที่มีศูนย์ที่สำคัญอยู่ 2 ศูนย์ นั่นก็คือ “ศูนย์ความรู้สึกตัว” และ”ศูนย์การหายใจ” เป็นศูนย์ที่กำหนดชะตาชีวิตของพวกเราทุกคน แต่ก็เป็นเรื่องโชคดีที่ศูนย์เหล่านี้มักทนต่อระดับแอลกอฮอล์ได้สูงกว่าศูนย์ทั่วไป ไม่ยอมให้ถูกกดได้ง่ายๆเหมือนศูนย์อื่นๆ ผู้ดื่มจึงต้องดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณสูงมากถึงจะสามารถยับยั้งศูนย์ความรู้สึกตัวและศูนย์การหายใจนี้ได้
แต่อย่างไรก็ตาม แม้เป็นศูนย์ที่กดได้ยาก แต่การกดเพียงครั้งเดียวก็เพียงพอที่จะทำให้ผู้ดื่มไม่มีโอกาสที่จะได้ดื่มอีกต่อไปตลอดทั้งชีวิต เพราะการกด“ศูนย์ความรู้สึกตัว” และ”ศูนย์การหายใจ”นี้จะตามมาด้วย”การเสียชีวิต”อย่างแน่นอนถ้าผู้ดื่มไม่ได้รับการรักษาอย่างรวดเร็ว!
เมื่อ“ศูนย์ความรู้สึกตัว”เริ่มถูกกด ผู้ดื่มก็จะเริ่มมีอาการสับสนในช่วงแรก จนมีความรู้สึกตัวน้อยลงไปเรื่อยๆจนหมดสติไป และเมื่อ”ศูนย์การหายใจ”เริ่มถูกกด ผู้ดื่มก็จะเริ่มมีจังหวะการหายใจผิดปกติไป จนสุดท้ายผู้ดื่มก็จะหยุดหายใจจนเสียชีวิต
สำหรับคำถามว่าต้องดื่มแอลกอฮอล์ปริมาณเท่าใด จึงจะเกิดภาวะเหล่านี้ได้ ต้องบอกว่าเป็นคำถามที่ตอบยาก เพราะการตอบสนองต่อแอลกอฮอล์ของแต่ละคนนั้นไม่เหมือนกัน วิธีที่ดีที่สุดก็คือการสังเกตุอาการและต้องรู้ขีดจำกัดของตัวเอง
สำหรับคนที่อยากได้ความรู้เพิ่มเติมเรื่องแอลกอฮอล์ หมอเคยเล่าไว้ในนี้
สุดท้ายนี้ หมออยากบอกว่าสมองของคุณนั้นไม่มีปราการสำหรับป้องกันแอลกอฮอล์แต่อย่างใด แอลกอฮอล์ทุกๆหยดที่คุณกินเข้าไปต่างเดินเข้าไปทำร้ายสมองของคุณ แม้ว่าในช่วงแรกคุณจะรู้สึกเคลิบเคลิ้มเหมือนได้รับการปลดปล่อย แต่ในเวลาต่อมาสมองก็จะถูกแอลกอฮอล์ครอบงำไปทีละส่วนๆ จนสุดท้ายเมื่อถึงเวลาที่แอลกอฮอล์เดินมาเคาะประตูบ้านก้านสมองแล้วล่ะก็ สมองก็จะถูก”Shut down”ลงอย่างถาวร!... ดังนั้น ดื่มแต่พอดี อย่าดื่มจนเป็นภาระแก่สมองของคุณนะครับ!
#Healthstory - เรื่องสุขภาพ ง่ายนิดเดียว
อย่าลืมกดLike&Shareด้วยนะครับ^^
ติดตามเรื่องราวสุขภาพดีๆจากปากหมออีกได้ที่
Blockdit : www.blockdit.com/healthstory
Facebook : www.facebook.com/HealthstoryThailand
[R]
UpToDate(แหล่งรวมข้อมูลทางการแพทย์โดยเน้นหลักฐานที่ทันสมัย)
- Ethanol intoxication in adults
[Alcohol and the Brain: Neuronal Molecular Targets, Synapses, and Circuits](https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6566861/)
- 12
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
