ชีวิตของคนทำนาที่มีที่นาไม่มากก็แค่ที่นาแปลงน้อยๆ เนื้อที่นาน่าจะราวๆ งานเดียว และคอยดูสิว่าจะได้ข้าวพอเลี้ยงปากเลี้ยงท้องได้หรือไม่ได้ และจะได้ข้าวได้มีข้าวกินตลอดปีไหม คอยดูครับ

การทำนาไม่จำเป็นต้องทำมากทำนาปลูกข้าวมากเพราะมีที่ทำนามากปลูกๆ แต่ข้าว ชาวนาเราไม่ได้กินข้าวอย่างเดียวพืชผักอย่างอื่นยังมีอีกมากที่ต้องกินต้องใช้ร่วมทั้งการขุดบ่อเลี้ยงปลา เลี้ยงเป็ดเลี้ยงไก่ และโดยเฉพาะผักสวนครัวซึ่งต้องใช้ประจำอยู่แล้ว ไม่ว่าจะเป็นพริก มะเขืิอ ผักชี ผักกาด ข่า หอม กระเทียม ตะไคร้ ปลูกให้ครบทุกอย่างตามแนวทางพระราชดำริ เพื่อจะได้ซื้ิอให้น้อยลง

ข้าว ถ้าปลูกมากเราไม่สามารถกำหนดราคาได้เอง ราคาขึ้นอยู่กับกลไกตลาด ปลูกมากต้นทุนการปลูกก็มากไม่ว่าจะเป็นค่าไถ ค่าบำรุงดูแลรักษา ซึ่งในแต่ฤดูกาลจะต้องเสียค่าใช้จ่ายจำนวนไม่ใช่น้อย โรงสีที่รับซื้อเสียอีกที่ไม่ต้องเหนื่อยมากแค่หาตลาดและหาเงินทุนสำหรับซื้อข้าวจากชาวนา สามารถกำหนดราคาซื้อและต้องได้กำไรมากพอสำหรับการขาย ดังนั้นคนซื้อข้าวเปลือกขายข้าวสารจึงมีแต่รวยกับรวยส่วนชาวนาก็แค่ทรงตัวหรือบางฤดูกาลอาจขาดทุนด้วยซ้ำ

ชาวนาจึงควรปลูกข้าวแต่พอกินและปลูกพืชผักอื่นเสริมเลี้ยงเป็ดไก่ เพื่อใช้ประโยชน์ในชีวิตประจำวัน พยายามใช้จ่ายเฉพาะที่จำเป็นและให้มีรายได้เพียงพอให้ลูกๆ ได้รับการศึกษาไม่สร้างหนี้แค่นี้ชีวิตก็มีแต่ความสุขแล้วครับ