1 ส.ค. 2019 เวลา 01:00 • การศึกษา
เทศน์มหาชาติ พระเวสสันดรชาดก ๑๓ กัณฑ์ แต่ละกัณฑ์กล่าวถึงเรื่องอะไรบ้าง ?
1
๑.กัณฑ์ทศพร
กัณฑ์แรกนี้ กล่าวถึงเรื่องราวของพระนางผุสดี ในขณะเป็นเทวดาซึ่งก่อนจะจุติลงมาเกิดบนโลกมนุษย์ พระนางได้ทูลขอพร ๑๐ ประการจากท้าวสักกเทวราช เช่น ๑. ขอให้มีตาเหมือนลูกกวาง ๒.ขอให้มีคนคิ้วที่ดำ
๓.ขอให้ได้เกิดในราชนิเวศน์ มีนามว่า ผุสดี ๔. ขอให้มีพระโอรสที่พอใจชอบในการให้ทาน เกื้อกูลคนยากไร้ ไม่ตระหนี่ ๕.เมื่อตั้งครรภ์ขอให้หน้าท้องไม่นูนขึ้น เป็นต้น จากนั้นจึงจุติจากสวรรค์มาเกิดเป็นมนุษย์ในวรรณะกษัตริย์นามว่าผุสสดีและได้อยู่ร่วมกับพระเจ้าสัญชัย ภายหลังทรงมีพระครรภ์ และให้กำเนิดพระโอรสระหว่างถนนของพ่อค้า จึงมีนามว่า “พระเวสสันดร”
๒.กัณฑ์หิมพานต์
เป็นเรื่องราวของพระเวสสันดรที่ทรงพอใจการบริจาคทานให้แก่ผู้มาขอทุกคน เมื่อพระชนมายุอันสมควรได้อภิเษกสมรสกับพระนางมัทรี ภายหลังจากนั้นแคว้นกาลิงคะ ได้มาทูลขอช้างปัจจัยนาเคนทร์ด้วยหมายใจว่าหากได้ช้างกลับไปแล้วจะทำให้แคว้นของตนเกิดฝนตกลงมา พระเวสสันดรทรงพอใจที่จะได้บริจาคทานจึงทรงจับงวงช้างวางลงบนมือของพราหมณ์ที่มาขอแล้วหลั่งน้ำจากพระเต้าทองคำเพื่อพระราชทานช้างแก่พราหมณ์ เหตุการณ์นี้สร้างความไม่พอใจให้แก่ชาวเมืองอย่างยิ่งจึงถูกขับไล่ออกจากพระนคร และทรงไปอาศัยอยู่ในป่าหิมพานต์พร้อมกับพระนางมัทรี พระโอรสและพระธิดา
๓.กัณฑ์ทานกัณฑ์
เป็นเรื่องราวการบริจาคทานครั้งยิ่งใหญ่ของพระเวสสันดรก่อนเสด็จเข้าป่า เรียกทานในครั้งนั้นว่า สัตตสตกมหาทาน คือ การบริจาคทาน ๗ อย่าง อย่างละ ๗๐๐ อันได้แก่ ช้างและม้าที่ตกแต่งด้วยเครื่องประดับ ธงทอง คลุมด้วยข่ายทองคำ รถหุ้มด้วยหนังราชสีห์ประดับด้วยรัตนะต่างๆ สตรีมีขัตติยกัญญาประดับด้วยเครื่องประดับต่างๆ มีทรวงทรงสวยงาม โคนมซึ่งเป็นหัวหน้าโค รีดนมได้วันละหนึ่งหม้อ ทาสีและทาส ผู้ได้รับการฝึกหัดมาแล้ว พร้อมด้วยโภชนาอาหารต่างๆนับประมาณไม่ได้
๔.กัณฑ์วนปเวศน์
เป็นเรื่องราวที่พระเวสสันดรพร้อมพระนางมัทรีและพระกัณหาชาลีเสด็จเข้าสู่ป่าหิมพานต์ โดยผ่านเขาวงกต ซึ่งเต็มไปด้วยสัตว์ร้ายนานาชนิด ซึ่งมีพรานเจตบุตรคอยช่วยเหลือในการเดินทางจากระทั่งถึงที่แห่งหนึ่ง มีบรรณศาลาอยู่สองหลังพร้อมทั้งที่สำหรับเดินจงกรม พร้อมทั้งบริขารสำหรับนักบวช ซึ่งถูกสร้างขึ้นโดยวิษณุกรรมเทพบุตร ซึ่งลงมาเนรมิตไว้ตามบัญชาของสักกเทวราช และพระเวสสันดรได้บรรพชา ณ ที่แห่งนั้น
๕.กัณฑ์ชูชก
เป็นเรื่องราวการเดินทางของชูชกพราหมณ์เฒ่าเข้าไปในป่าเขาวงกต ด้วยหมายใจจะไปขอพระราชทานพระกัณหา พระชาลี ซึ่งเป็นพระราชบุตรพระราชธิดาชองพระเวสสันดร มาไว้รับใช้นางอมิตตตาปนาภรรยาสาวของตนซึ่งระหว่างทางได้เจอกับพรานเจตบุตรผู้ทำการอารักขาพระเวสสันดรอยู่ในป่า ชูชกได้ใช้เล่ห์เพทุบายจนพรานเจตบุตรหลงเชื่อยอมบอกทางไปหาพระเวสสันดรในที่สุด
๖.กัณฑ์จุลพน
เป็นเรื่องราวหลังจากชูชกหลอกพรานเจตบุตรแล้ว พรานได้จัดเตรียมเสบียงให้ชูชกพร้อมพรรณาถึงบรรยากาศของแมกไม้นานาพรรณที่อยู่บริเวณอาศรมของพระเวสสันดรพร้อมบอกชูชกให้เดินทางไปยังอาศรมของอัจจุตฤาษี เพื่อที่ฤาษีจะได้บอกทางไปหาพระเวสสันดรอีกครั้งหนึ่ง
๗.กัณฑ์มหาพน
เป็นเรื่องเล่าการเดินทางของชูชกจนไปพบอัจจุตฤาษี เมื่อได้พบกับฤาษีแล้ว ได้พักดื่มน้ำและกินผลไม้ที่ฤาษีได้หามาไว้ จากนั้นชูชกได้หลอกหลวงพระฤาษีโดยนัยคล้ายกันกับที่หลอกพรานเจตบุตรเพื่อให้บอกทางไปหาพระเวสสันดร จนพรานหลงเชื่อและบอกทางไปหาพระเวสสันดรในที่สุด
๘.กัณฑ์กุมาร
เป็นเรื่องราวเมื่อชูชกไปถึงอาศรมของพระเวสสันดรและทูลขอพระกุมารและพระกุมารีทั้งสองจากพระเวสสันดร ในครั้งนั้นพระเวสสันดรได้ตามหาพระกัณหาและพระชาลีซึ่งเดินถอยหลังลงไปแอบในสระบัวเพื่อให้พระบิดาเข้าใจว่าทั้งสองขึ้นจากสระบัวมาแล้ว แต่ด้วยพระปัญญาพระเวสสันดรจึงทรงทราบว่า แท้ที่จริงแล้วบุตรยังอยู่ในสระ และได้พรรณาถึงการสร้างกุศลครั้งนี้จนบุตรทั้งสองคล้อยตามและขึ้นมาจากสระบัว จนท้ายที่สุดพระองค์ได้พระราชทานบุตรทั้งสองแก่ชูชกสำเร็จดังพระประสงค์
๙.กัณฑ์มัทรี
เป็นเรื่องราวพระนางมัทรีทรงพระสุบินเป็นลางร้าย ทำให้เป็นห่วงพระกัณหาและพระชาลี ในวันที่พระเวสสันดรจะพระราชทานบุตรทั้งสองแก่ชูชุกนั้น เทวดาได้เนรมิตกายเป็นสัตว์ร้ายเพื่อขวางทางไม่ให้พระนางมัทรีกลับอาศรม เพราะเกรงว่า การให้บุตรเป็นทานของพระเวสสันดรจะไม่สำเร็จ ต่อเมื่อพระเวสสันดรได้พระราชทานบุตรทั้งสองแก่ชูชกแล้วสัตว์ร้ายเหล่านั้นจึงได้อันตรธานหายไป ครั้นกลับมายังอาศรมตามหาบุตรทั้งสองไม่เห็นจึงเป็นลมสิ้นสติต่อหน้าพระพักตร์ของพระเวสสันดร เมื่อได้สติพระเวสสันดรจึงตรัสเล่าความเป็นไปและเหตุผลที่พระองค์ทรงทำเช่นนั้นให้ฟัง พระนางมัทรีทรงเข้าใจจึงทรงอนุโมทนา
๑๐.กัณฑ์สักกบรรพ
เป็นเรื่องราวภายหลังจากพระเวสสันดรบริจาคบุตรทั้งสองเป็นทานแก่ชูชกแล้ว ครั้งนั้นร้อนถึงท้าวสักกเทวราช ด้วยเกรงว่าจะมีผู้มาขอพระนางมัทรีไปจากพระเวสสันดรอีก จึงแปลงกายเป็นพราหมณ์มาขอพระนางมัทรีจากพระเวสสันดร ฝ่ายพระเวสสันดรก้มิได้มีพระทัยหวั่นไหวด้วยคิดว่าพึ่งสละบุตรทั้งสองไป จะสละพระมเหสีอีกคนได้อย่างไร แต่กลับจับพระกรพระนางมัทรี แล้วจับพระเต้าเทน้ำลงบนมือพราหมณ์ เพื่อเป็นบริจาคพระนางมัทรีเป็นทาน หลังจากถวายแล้ว พราหมณ์ได้กลับกลายเป็นท้าวสักกเทวราช ถวายคืนพระนางมัทรี แล้วกลับไปยังภพของตนตามเดิม
๑๑.กัณฑ์มหาราช
เป็นเรื่องราวระหว่างทางที่ชูชกพาพระกัณหาและพระชาลี เดินทางกลับไปยังที่อยู่ของตน ชูชกผูกท่านทั้งสองไว้กับต้นไม้ ส่วนตนปีนขึ้นไปหลับอยู่บนต้นไม้ แต่เทวดาได้แปลงกายเป็นพระเวสสันดรและพระนางมัทรี มาดูแลท่านทั้งสองตลอดทางจนถึงกรุงสีพี กระทั่งพระเจ้ากรุงสญชัยได้พบกับพระกัณหาและพระชาลี จึงทรงไถ่พระกุมารกุมารีทั้งสองคืนจากชูชก พร้อมทั้งเลี้ยงดูชูกชกอย่างอิ่มหนำ แต่ด้วยความตะกละกินมากเกินไปทำให้ชูชกท้องแตกตาย ต่อมาพระชาลีได้ทูลขอพระเจ้ากรุงสญชัยให้ไปรับพระบิดาและพระมารดากลับคืนมายังพระนคร
๑๒.กัณฑ์ฉกษัตริย์
เป็นเรื่องราวระหว่างที่พระเจ้ากรุงสญชัยเสด็จพร้อมข้าราชบริพารไปรับพระเวสสันดรและนางมัทรีกลับคืนมายังพระนคร ในคราวนั้นกษัตริย์ทั้งหกพระองค์เมื่อได้อยู่พร้อมหน้า ด้วยความสงสารซึ่งกันและกันจึงสลบลงที่พื้น พร้อมทั้งบรรดาข้าราชบริพารก็ถึงกับสลบลงเช่นกัน ด้วยเหตุดังกล่าวท้าวสักกเทวราชได้บันดาลให้เกิดฝนโบกขรพรรษตกลงไปยังพื้นที่นั้นเพื่อให้คนทั้งหมดฟื้นคืนสติอีกครั้ง
๑๓.กัณฑ์นครกัณฑ์
เป็นเรื่องราวหลังจากกษัตริย์ทั้งหกได้เสด็จกลับมายังพระนคร คราวนั้นพระเวสสันดรได้มีความคิดว่า พวกยาจกทั้งหลายเมื่อได้รู้ว่าพระองค์กลับมาแล้ว ย่อมพากันมาขอทาน ก็พระองค์จะให้อะไรแก่ยาจกเหล่านั้นดี ร้อนถึงท้าวสักกเทวราช จึงบันดาลให้รัตนะเกิดขึ้นในพระราชนิเวศน์กองสูงท่วมเอว และบันดาลให้ฝนรัตนะทั้ง ๗ ตกลงมายังพระนครสูงจนถึงหัวเข่า ในวันรุ่งขึ้นพระเวสสันดรได้พระราชทานทรัพย์เหล่านั้นแก่คนทั้งหลาย ส่วนรัตนะที่เหลือได้เก็บเข้าพระคลังแห่งพระนคร
ยุวพุทธฯ บ้านแห่งธรรม ขอเชิญสมาชิกและสาธุชนทุกท่าน ร่วมงานเทศน์มหาชาติ เพื่อน้อมถวายเป็นพระราชกุศล แด่ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เนื่องในโอกาสเฉลิมพระชนมพรรษา 87 พรรษา
วันจันทร์ที่ 12 สิงหาคม 2562 เวลา 06.00 น.
ณ ชั้น 4 อาคารธรรมนิเวศ ยุวพุทธิกสมาคมแห่งประเทศไทยฯ ซอยเพชรเกษม 54 เขตภาษีเจริญ กรุงเทพฯ
แจ้งความจำนงร่วมงานได้ที่ https://is.gd/JQ70vr โทร. 024552525 หรือ Line : http://nav.cx/ogOmyk
แต่งกาย : ชุดผ้าไทยสีฟ้า สีสุภาพหรือชุดขาว
และขอเชิญชวน 🍶พกกระบอกน้ำคู่ใจ...ลดขวดพลาสติกเป็นร้อยใบต่อปี เพื่อใช้เติมน้ำดื่มตลอดวัน
🚕 🚝 ขอความร่วมมือท่านเดินทางโดยรถสาธารณะ หรือท่านใดนำรถยนต์ส่วนตัวมา ขอให้นำไปรถไปจอดที่ห้างซีคอนบางแค ชั้น 1 ครึ่ง มีรถรับ-ส่ง ซีคอน-ยุวพุทธฯ จอดข้าง The Pizza Company เวลา 06.00 น.
ขออภัยในความไม่สะดวกค่ะ
#เทศน์มหาชาติ
#ยุวพุทธฯบ้านแห่งธรรม
#สถานที่ปฏิบัติธรรมเพื่อทุกวัยของชีวิต
โฆษณา