Blockdit Logo (Mobile)
Takeoff Your Life
•
4 ก.ค. 2020 เวลา 11:02 • วิทยาศาสตร์ & เทคโนโลยี
Side Sticks & Yokes
อุปกรณ์สำคัญ บังคับควบคุมการบิน
ในห้องนักบินหรือ Cockpit ของเครื่องบินสมัยใหม่ Layout หรือการจัดวาง Instruments อุปกรณ์เครื่องวัดของเครื่องบินมีลักษณะดูคล้ายกัน
เต็มไปด้วยจอคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ที่ดูทันสมัย
แต่สิ่งที่แตกต่างกันอย่างเห็นได้ชัดสำหรับเครื่องบินของ 2 ค่ายใหญ่ ผู้ผลิตเครื่องบินอย่างแอร์บัสและ
โบอิ้งก็คืออุปกรณ์"คันบังคับ"ของนักบิน
ที่ทางฝ่ายแอร์บัสใช้อุปกรณ์ที่เรียกว่า Side Stick ส่วนค่ายโบอิ้งใช้อุปกรณ์คันบังคับที่เรียกว่า Yoke
มาดูข้อแตกต่าง ข้อดีข้อเสียของอุปกรณ์ที่ถือว่าเป็นหัวใจในการควบคุมเครื่องบินทั้ง 2 ระบบนี้กันครับ
เริ่มตั้งแต่ประวัติการเกิดขึ้นของ Side Stick แต่เดิมอุปกรณ์ที่เหมือนคันโยกนี้ซึ่งตำแหน่งวางอยู่ทางด้านข้างของนักบิน(ซ้ายมือของกัปตันขวามือของนักบินผู้ช่วย)แต่เดิมถูกใช้ในเครื่องบินรบประเภทเครื่องบินขับไล่เป็นหลัก เครื่องบินโดยสารอื่นๆในยุคนั้นต่างใช้ Yokeในการควบคุม ไม่ว่าจะเป็นเครื่องบินลำตัวแคบหรือเครื่องบินขนาดใหญ่อย่างโบอิ้ง 747
จนเมื่อ Airbus ได้เริ่มผลิตเครื่องบินในตระกูล A320 ขึ้นมา และเมื่อปี 1985 เริ่มมีการปฏิวัติเทคโนโลยีการบินแบบเดิมมาใช้ระบบคอมพิวเตอร์เข้ามาควบคุมการทำงานของระบบเครื่องบินเกือบทั้งหมดรวมทั้งระบบการควบคุมเครื่องบินที่เรียกว่า Fly by Wire
จุดนี้เอง Airbus มองเห็นว่าตำแหน่งการจัดวางจอคอมพิวเตอร์ที่เป็นการแสดงข้อมูลสำคัญในการบินควรอยู่ในตำแหน่งที่ไม่มีสิ่งใดกีดขวางหรือบดบังพวกเขาจึงใช้โอกาสที่เปลี่ยนระบบการบินเป็นระบบคอมพิวเตอร์ มาเปลี่ยนระบบการควบคุมเครื่องบินเป็น Side Stick ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา จนถึงทุกวันนี้เครื่องบินของ Airbus ต่างใช้ Side Stick ในการควบคุมเครื่อง
หรืออาจจะกล่าวได้ว่าเครื่องบินทุกลำในทุกวันนี้ของค่าย Airbus ที่บินอยู่บนฟ้าเป็น Side Stick ทั้งสิ้น
อีกเหตุผลก็คือ ไหนๆก็จะสร้างเครื่องบินใหม่ในรหัสรุ่น Airbus A320 เพื่อที่จะมาต่อกรแย่งตลาดกับเจ้าตลาดเดิมอย่างเครื่องบินในตระกูล Boeing 737
แล้วก็ควรจะสร้างความแตกต่างให้กับลูกค้าด้วย
ส่วนค่าย Boeing ซึ่งใช้อุปกรณ์บังคับเครื่องบินที่เรียกว่า Yoke(คันบังคับที่ใช้สองมือจับอยู่ตรงด้านหน้าของนักบิน)มาตั้งแต่ต้นพวกเขาก็เริ่มพัฒนาระบบการบินที่เรียกว่า Fly by Wire ที่ใช้การควบคุมเครื่องบินในระบบไฟฟ้าจากข้อมูลการบินสมองกลคอมพิวเตอร์เช่นกัน จริงๆแล้วในปี 1967 เมื่อเริ่มผลิต Boeing737 , Boeing เคยมีความคิดที่จะใช้ Side Stick เช่นกัน แต่ความคิดนี้ตกไป เนื่องจากความนิยมของนักบินยังคงติดกับการบินในแบบเดิม
จึงเป็นเหตุผลที่ Boeingไม่ยอมคล้อยตามแอร์บัสคือพวกเขายังยืนยันที่จะใช้ Yoke ในการควบคุมเครื่องบินเหมือนเดิม
ที่นี่มาถึงคำถามสุดคลาสสิคว่า ระหว่าง Side Stick และ Yoke อันไหนดีกว่ากัน ปลอดภัยกว่ากัน?
คำตอบนี้ขึ้นอยู่กับว่าท่านถามใคร
ถ้าท่านถามนักบินโบอิ้งเขาจะบอกว่า Yoke คืออุปกรณ์ควบคุมที่มีความปลอดภัยในการตอบสนองจากฝั่งของกัปตันและโคไพรอตได้ดีที่สุด
คือไม่ว่าจะควบคุมจากฝั่งไหน อุปกรณ์ตัวนี้ก็จะให้การตอบสนองเหมือนกัน
1
เพราะการควบคุมเครื่องบินด้วยมือสองมือ ดูน่าจะมั่นคงและให้ความมั่นใจกับนักบินมากที่สุด
และที่สำคัญมันยังคงรูปแบบการบินดั้งเดิมไว้
ถ้าถามนักบินแอร์บัสกับ Side Stick ซึ่งเกิดขึ้นมาทีหลัง เขาจะบอกว่าการใช้มือเดียวในการบินมันคือ ความสะดวกสบายในการควบคุมเครื่องบิน
กับตำแหน่งด้านหน้าของนักบินที่ว่างปราศจากอุปกรณ์ใดมากีดขวาง ทำให้การมองปกรณ์แสดงค่าต่างๆของการบินชัดเจนมากขึ้น เพราะอีกไม่นานเครื่องบินในยุคต่อไปจะเป็นลักษณะ Touch Screen เพื่อที่จะลดปุ่มหรือสวิตซ์ลง อยากได้อะไรก็แตะที่จอเหมือนกับที่เราแตะมือถือในปัจจุบันนี้
2
จะเห็นว่าคำตอบมันดูนานาจิตตังครับ
หากจะดูประวัติเรื่องการเกิดอุบัติเหตุ
หลายฝ่ายก็คงจะนึกถึงกรณีการเกิดอุบัติเหตุของเครื่องบิน Air France Flight 447 ที่ตกที่มหาสมุทรแอตแลนติก ครั้งนั้นนักบินเข้าสู่สภาพอากาศแล้วเกิดความเข้าใจผิดพลาดกับท่าทางการบิน
1
นักบิน 2 คนไม่สามัคคีกันการควบคุมเครื่องบิน จึงเกิดการหักล้างหรือควบคุมไปในทิศทางที่ไม่สอดคล้องทำให้เครื่องสูญเสียแรงยกและร่วงลงอย่างฉับพลันหรือที่เรียกว่า Stall แต่การวิเคราะห์ในลักษณะนั้นดูไม่เป็นธรรมนักกับระบบ Side Stick เพราะจะว่าไปอุบัติเหตุครั้งนั้นน่าจะมาจากความผิดพลาดของตัวนักบินทั้งสองคนเป็นหลัก ไม่ใช่การทำงานผิดพลาดของระบบการควบคุมการบิน
สำหรับอุบัติเหตุในฝั่ง Boeing หลายฝ่ายคงนึกถึงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นกับเครื่องบิน 737 Max ที่ตกที่ทะเลชวา การที่ระบบคอมพิวเตอร์ ไม่อนุญาตให้นักบินทำการบังคับเครื่องผ่าน Yoke ที่ไม่ว่าจะดึงหรือดันเครื่องอย่างไร มันกลับไม่ตอบสนองตามทิศทางที่นักบินต้องการ ซึ่งกรณีอุบัติเหตุครั้งนั้นก็เช่นกันจะโทษเจ้าอุปกรณ์ Yoke ก็ไม่ถูกนัก
เพราะมันคือความผิดพลาดในระบบอื่น
เราอาจจะสรุปได้ว่าเจ้า Side Stick และ Yoke คืออุปกรณ์ที่สุดยอดในการควบคุมเครื่องบิน
ซึ่งข้อดีข้อเสีย ความพึงพอใจ
มันขึ้นอยู่กับว่าท่านถามคำถามนี้กับใคร
กัปตันหมี
โฆษณา