Benjamin Franklin Effect คือ ?
แล้วเกี่ยวกับอะไรกับการเปลี่ยนใจคนที่เกลียดเราให้มาชอบเรา ?
Cognitive dissonance และ Reciprocity of liking เกี่ยวด้วยเหรอ ?
Benjamin Franklin
บทความนี้มาเล่าเรื่องราวอ่านสนุกๆกัน
ก่อนอื่นมารู้จักกับ Benjamin Franklin สั้นๆก่อน
เค้าเป็นใครกันนะ ?
- Franklin เกิดที่ Boston, USA ปี 1706
- คุณคนนี้เค้าทำหลายอย่างมากไม่ว่าจะเป็น นักพิมพ์ นักเขียน นักปรัชญา นักประดิษฐ์ นักการทูต รวมถึงเป็น นักฟิสิกส์
- ผลงานที่สคำัญของเค้าก็คือ การผลิต สายล่อฟ้า นั้นเองงง
- อีกผลงานหนึ่งก็คือ แว่นตาไบโฟคอล หรือก็คือแว่นตาที่มี 2 เลนส์นั้นเอง (จะเห็นได้จากผู้ใหญ่ของพวกเราบางคนที่เค้าใส่เวลาอ่านหนังสือพิมพ์เนอะ)
แล้ว Benjamin Franklin Effect ละ คืออะไร ?
- อย่างที่ได้พูดถึงตอนต้นว่าเค้าไม่ได้เป็นแค่ นักวิทยาศาสตร์และนักกประดิษฐ์ แต่เค้ายังเป็นนักปรัชญาด้วย
- โดยเจ้า Effect นี้ เป็นปรากฏการณ์หนึ่งของ ทฤษฏีทางจิตวิทยา (psychological phenomenon)
- ที่ว่าด้วย เราที่เราให้ความช่วยเหลือกับใคร คนนั้นก็จะชอบเรา และในทางกลับกัน คนที่มาให้ความช่วยเหลือเรา กลับชอบเรามากขึ้น เพียงแค่เราขอบคุณ หรือรู้สึกดีใจกับการช่วยเหลือของพวกเค้า !!
และที่เค้านำชื่อของ Benjamin Franklin มาก็เพราะว่า เค้าคนนี้แหละ
- คือพี่ Benjamin เนี่ย เค้ามักจะชอบเปลี่ยนใจของผู้คนรอบข้างที่ไม่ชอบเค้า ให้มาชอบเค้า
- โดยครั้งหนึ่งเค้าเคยเข้าไปเป็นฝ่ายเริ่มต้นการสนทนากับบุคคลที่เกลียดเค้า (หรือ hater นั้นเองง) โดยบุคคลนั้นเปิดห้องสมุดอยู่ พี่ Ben ก็เลยไปถามเค้าว่า "เป็นไปได้ไม๊ที่เค้าจะขอเช่าหนังสือเล่มนี้หน่อย มันน่าสนใจมาก ?"
- ผู้ชายคนนั้นก็แน่นอน ให้เช่า และคิดเงินแบบปกติทั่วไป ............... หลังจากนั้น 1 week พี่ Ben เค้าก็เอาหนังสือมาคืน พร้อมกับเขียน Thank you note ไว้ในหนังสือ และชื่นชมบุคคลที่ให้ยืมหนังสือที่เป็น hater นั้นแหละ
- ผลปรากฏว่า ความเกลียดชังของบุคคลนั้นได้น้อยลง และดีขึ้นตามลำดับ
พี่ Ben เค้ายังบอกอีกว่า วิธีการที่เราจะดีลกับ hater นี้คือการที่เราเป็นฝ่ายยอม และเข้าไปเสริมสร้างพันธมิตรก่อนนั้นเอง
จะเห็นได้ว่า พี่ Ben ในสมัยนั้นเป็นคนที่มีความรู้มาก แต่กลับไปขอยืมหนังสือจาก ชายคนที่ไม่ชอบเค้า แต่จุดประสงค์คือต้องการจะส่งพันธไมตรีที่ดีผ่าน thank you note นี่เอง
และในทางการตลาด และการขาย Benjamin Franklin Effect เค้าจะใช้ในช่วงเริ่มต้นของการสนทนา (Build rapport) นั้นเองงง
ความเชื่อมโยงของ Benjamin Franklin Effect กับ Cognitive dissonance ?
- Cognitive dissonance สั้นเลยคือ ความไม่ลงลอยทางความคิด ก็คือ เหมือนความเชื่อเราเห็นว่าการลดน้ำหนักที่ดีคือการไม่ต้องออกกำลังกายเพียงแต่ลดการกินอาหาร แต่ในความเป็นจริง เรากลับทนไม่ได้ที่จะต้องกิน cheesecake ในทุกๆบ่ายของวันทำงานเป็นต้น
- กลายเป็นว่า เราเริ่มชอบเค้กและมีนิสัยในการกินเพราะจะเพิ่มความสุข จนบางทีเราอาจหลอกตัวเองว่า แค่เค้กก้อนเดียวเอง น้ำหนักชั้นไม่ได้ขึ้นมาเท่าไรเลยนี่นา แสดงว่า ถ้าควบคุมการกินอาหารมื้ออื่นๆดี การกินเค้กในทุกๆวันตอนบ่าย ก็ไม่ใช่ปัญหา
- เค้ก = ไม่อ้วน นี่เอง (เอ๋......... แกรร น้ำตาลกะแป้งและนมไข่ จะไม่อ้วนได้ไง 555)
- Cognitive dissonance ยังมีความหมายสื่อถึง อคติด้วยนะ อคติ ที่จะทำให้เรามองสิ่งๆเดียว เพียงแค่ด้านเดียว เพราะเหมือนสมองเค้าเจอความขัดแย้งในความเชื่อและความจริง จนกลายเป็นเลือกสิ่งใดสิ่งหนึ่งแทน
กลับมาที่ Benjamin Franklin Effect กับ Cognitive dissonance เกี่ยวกันยังไงน้ะ ?
- นักจิตวิทยาในสหรัฐ เคยได้ทำการทดลองในปี 1967 เกี่ยวกับ เรื่องนี้ และผลที่ออกมาทำให้พวกเค้าถึงกับอึ้ง
- พวกเค้าได้ทำการศึกษากับนักศึกษากลุ่มหนึ่ง ที่อาสาเพื่อจะมารับเงินกับโปรเจคพิเศษของทางมหาวิทยาลัย
- โดยกลุ่มนักศึกษานี้ ได้ถูกชักชวนจากนักจิตวิทยา ว่า คณะจิตวิทยาเนี่ย เค้ากำลังเปิดรับสมัครเรียนฟรีแล้วแถมเงิน โดยทางมหาวิทยาลัยจะออกเงินทุนให้กับผู้คนที่มีอคตี และความเกลียดในสาขานี้ และไม่เท่านั้นน่้ะ เรียนจบคอร์สนี้จะแถมเงินให้อีกก้อนไปเลย โดยเค้าได้มีการให้เงินจริงๆเป็นธนบัตรให้ในตอนแรกที่ลงทะเบียนเลย
- ต่อมา เค้าได้ทดลองกับกลุ่มที่ 1 โดยการบอกว่า ทางคณะจิตวิทยาที่จะทำการ funding ค่าเรียนให้ เกิดภาวะขาดแคลนเงิน โดยขอความช่วยเหลือนักศึกษาที่เรียนจบ นำเงินก้อนที่พวกเค้าเคยแถมให้ มาคืนเพื่อเป็นการช่วยเหลือคณะ
- และกลุ่มที่ 2 ได้บอกว่า เจ้าโครงการที่บอกแถมเงินเนี่ย เป็นความคิดส่วนตัวของเค้าเอง แล้วตอนนี้เค้าเกิดล้มละลาย จึงขอความช่วยเหลือให่นำเงินก้อนที่เค้าแถมไปมาคืน
- กลุ่มสุดท้าย กลุ่มที่ 3 นักจิตวิทยาได้บอกว่า ยินดีด้วย !! คุณได้รับเงินแถมก้อนนี้ไปเลย !
- โดยที่เค้าได้เปิดเผยความจริงของการทดลองอันนี้ และถามอาสาสมัคร ทั้ง 3 กลุ่ม ผลปรากฏว่า อาสาสมัคร 2 กลุ่มแรก กลับรู้สึกดีมากๆ ที่ได้คืนเงินไป และถือว่าเป็นการช่วยเหลือ
- และกลุ่มที่ 3 รู้สึกอึดอัดใจ แม้จะไม่ได้ชอบการเรียนสาขานี้ และมาเพื่อมาอยากได้เงินเท่านั้น
สรุปได้ว่า Cognitive dissonance เข้ามามีส่วนร่วมโดย
- คนเราแม้จะอยากได้เงิน (ความเชื่อ) แต่ถ้าเงินก้อนนี้ไม่ใช่เงินของเรา แล้งเราได้มาด้วยความไม่รู้เหตุผล รวมถึงผู้ให้เงินประสบปัญหาอย่างหนัก (ความจริง) นั้นจะทำให้เรารู้สึกอึดอัด และมีความรุ้สึกลังเลกับพฤติกรรมของเรา
- ถึงแม้ว่านักศึกษากลุ่มนี้จะไม่ค่อยพอใจนักที่พวกเค้าต้องคืนเงิน แต่...พวกเค้าเองกลับรู้สึกดีว่า ที่ได้ช่วยเหลือคนแม้ว่าจะไม่รู้จักก็ตาม
- และเมื่อได้รับความช่วยเหลือแล้ว (ถึงแม้ จะไม่ใช่เงินตัวเองที่ต้องคืนก็ตาม) พวกเค้ากลับมีมุมมองที่บวกขึ้นมากับคอร์สการเรียนจิตวิทยาอันนี้ เพราะได้ทำความร฿้จักมันมากขึ้น (ไม่ใช่ไลฟ์โค้ชนะอันนี้ 5555)
Benjamin Franklin Effect กับ Reciprocity of liking เกี่ยวกันยังไงน้ะ ?
- จริงๆอันนี้เกิดขึ้นจาก Yu Niiya of Hosei University ที่ออกมาแย้งนักจิตวิทยาชาวอเมริกันกลุ่มนี้ว่า Cognitive dissonance ไม่ได้เกี่ยวอะไรกับการทดลองนี้หรอกนะ
(เพื่อนๆบอก อ่าว แล้วแกรจะให้ชั้นอ่านไปทำไม 5555 เอา 1 นาทีของชั้นคืนมา) เดี๋ยวก่อนนะเพื่อนๆ 555
- คืองี้ Yu Niiya เค้าเชื่อว่า ผลการทดลองด้านบนเนี่ย มันสำเร็จได้ก็เพราะว่า ทฤษฏีขอว Reciprocity of liking นี้ละ
Reciprocity of liking คือ ?
- 1 ในหลักจิตวิทยาว่าด้วย การจูงใจ นี่เองงง
- เช่น เราสามารถเปลี่ยนความเชื่อ หรือมุมมองของคนคนหนึ่ง ที่เค้าไม่ชอบอะไร ให้หันไปชอบสิ่งหนึ่งได้นั้นเอง (เอ....ฟังแล้ว คุ้นๆเหมือนพวกหลักโค้ชอะไรพวกนั้นเลยเนอะ 555)
ดูไปดูมา เหมือนพวกขายตรงเลยอ่ะ 55555
กลับมาที่ Yu Niiya of Hosei University ที่เธอได้ทำการแย้งมา
- เธอบอกว่า เจ้าการทดลองกับนักศึกษาด้านบนเนี่ย มันเหมือนเป็นการเรียกให้คนมาชื่นชอบ และอาจจะเป็นไปได้ว่า กลุ่มทดลองที่ 1 กับ 2 เนี่ย อาจจะมีคนที่ชื่นชอบการเรียนคอร์สนี้อยู่แล้ว พอเรียนจบแถมเจอปัญหาเรื่องการคืนเงิน(ที่ไม่ใช่ของตัวเอง)
- แล้วสุดท้ายพอคืนเงิน ก็มาทำเป็นชื่นชมเนี่ย เลยทำให้ คนกลุ่มที่ 1 กับ 2 เนี่ย มีแรงผลักดันด้านบวก ในการพูดถึงแง่ดีๆ เกี่ยวกับการทดลองอันนี้ รวมถึงความรู้ที่พวกเค้าได้รับ
- และนี้ละ ที่ทำให้คนกลุ่มที่ 3 มีความรู้สึกคล้อยตามกันไป
- เธอยังได้บอกอีกว่า ถ้าอยากทำให้คนชอบเยอะๆ ก็ต้องสร้างบรรยากาศของ Reciprocity of liking และสร้างความรู้สึกอยากให้ความช่วยเหลือ หรือ สร้างสถานการณ์ที่บังคับให้อีกฝ่ายที่ไม่ชอบเรา ต้องมาช่วยเหลือเราอย่างลีกเลี่ยงไม่ได้ (ซึ่งก็จะมาคล้องกับ Benjamin Franklin Effect นี่เอง)
จบแล้วจ้าเพื่อนๆ เราว่าก็เป็นอีกหนึ่งเรื่องที่เราไมเ่เคยรู้ แต่ก็มารู่จากการอ่าน และเราก็ย่อยเรื่องราวมาให้เพื่อนๆอ่านกันต่อเพลินๆ :)
ถ้าเพื่อนๆคนไหนมีประสบการณ์เกี่ยวกับเรื่องนี้ ก็มาแชร์กันได้น้าา เราว่าอาจมีหลายๆคนที่อาจมองในมุมแตกต่างกันออกไปเน้อะ ^^
References
- 41
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
