“๑๖ พ.ย. ๕ น.
ตกใจตื่นขึ้นมาได้ยินเสียงซิลคราง ออกไปดูเห็นกำลังหายใจแรงและมีเสมหะพันคอ พยาบาลว่าไม่มีเครื่องดูดอย่างโรงพยาบาล ฉันเข้าไปคลำเนื้อตัวก็เห็นยังอุ่นดีอยู่ การปวดทั่วไปก็มีมาก ซิลทำหน้าเศร้ามาก ฉันจูบหลายครั้งและบอกให้พยายามนอนเสีย ระหว่าง ๒ น. – ๕ น. ซิลเป็นคนหลับตอนเช้าโดยเฉพาะระยะหลังๆนี้ ขอให้หลับไปเถิดเพื่อมีกำลังต่อสู้และออมกำลังไว้มื้อเย็นนิดหน่อย ฉันประคบให้อบอุ่นอยู่ครู่ใหญ่แล้วบอกว่า ไม่อยากรบกวนจะนั่งอยู่ข้างนอก ขอให้ซิลหลับเสียสักหน่อย
.
จนบัดนี้ซิลยังไม่ปริปากอะไรเลย ทางหนึ่งเห็นจะยังมั่นอยู่ว่าคงไม่เป็นไรจึงไม่อยากสั่งเสีย แต่อีกทางหนึ่งก็เพราะความเข้มแข็งของเขา ไม่อยากก่อความโทมนัสในจิตต์ใจแก่ตนเองและผู้อื่น ฉันนั้นแสดงอาการอะไรไม่ได้แน่ จะไปกันใหญ่
.
เช้านี้อาการไม่ดีเลย และมีเรอเป็นระยะๆ ทั้งหายใจแรงผิดสังเกต หวังว่าคงไม่มีอาการหวัดแทรกซึ่งจะทำให้ยุ่งยากมาก และการบ่นเจ็บคอก็เป็นที่น่าสังเกต เห็นจะรีบติดต่อหมอตอนเช้าขอให้มาดูเสียก่อน ไม่ใช่รอจนบ่ายโมงจึงจะมาอย่างที่ตกลงไว้
๙.๑๕ น. ซินแสจีนที่บางรักมาถึง ลงมือตรวจชีพจรสักครู่หนึ่งร้องว่าไม่ไหวแล้ว อุไรรีบดึงตัวลงไปข้างล่าง แกชี้ว่าสายเสียแล้วเส้นขาดหมด หัวใจก็ไม่ดีไม่มีหนทางเลยจึงไม่รับรักษา บอกว่าจะต้องตายภายใน ๓ วัน อย่าเสียใจ เลยถ้าเป็น ๑๐ วันก่อนก็จะรับรักษาและยังมีทางหาย ดูสิ ชะตามนุษย์
๙.๒๐ น. ซิลมีอาการขากรรไกรแข็ง หุบปากไม่ได้นานๆ ต้องจับให้ชิดกันจึงหุบได้
๑๑.๑๕ น.ซิลเรียกให้ขึ้นไปหา “เห็นใจแม่เถอะ มันจะทนไม่ไหว พี่จ๋า” คงไม่ผ่านวันนี้ It’s the first time she cries
๑๑.๔๕ น. “หมอแก้ไม่ทันหรือหมอ”
ฉัน “ไม่ต้องเป็นห่วง อย่าห่วงอะไร ทำใจให้สงบ”
๑๒.๐๕ น. จากไปด้วยความสงบยิ่ง
.
หน่อยเสียใจมาก ตะคริวกินจนเดินไม่ได้ และปล่อยโฮตลอดเวลา ซิลจากไปอย่างสุขสงบที่สุด คงเชื่อมั่นในคำขอของตัวที่ให้สงบ กล้าหาญไว้และไม่ต้องห่วงอะไรทั้งสิ้น ซิลเองเพิ่มเริ่มร้องครวญครางเมื่อประมาณ ๔๐ นาทีก่อนดับจิตต์ และหูตาใช้งานได้ตลอด แม้คุณแม่เข้าไปหาในระยะสุดท้ายก็จำได้ คำพูดสุดท้ายที่พูดพอฟังรู้ก็ดูเหมือนจะเรียกแจ๊ด ตัวแทนอันแท้จริงของตนเองในโลกนี้ ซิลเข้มแข็งกล้าหาญอย่างที่สุด ร่างกายยังสมบูรณ์ไม่ซูบซีดเท่าไร แต่หัวใจทานโรคไม่ไหวเป็นเหตุ ได้โทรศัพท์บอกญาติมิตรเพื่อนฝูงให้ทราบข่าวที่น่าสลดใจนี้
๐๒.๑๕ น. วันพฤหัสบดีที่ ๑๗ พฤศจิกายน ๒๕๐๓
.
๒๙ พ.ย. ๐๓ ที่บ้าน
ขณะนอนอยู่ที่บนเตียงประมาณ ๗.๑๕ น. แจ็ดเข้ามาหาแล้วยื่นแหวนทองเกลี้ยงวงหนึ่งให้พร้อมพูดว่า “แหวนของแม่ แจ๊ดใส่ไม่ได้ หลวม” ฉันถามว่าได้มาอย่างไร เพราะมองปราดเดียวก็รู้ว่าเป็นแหวนแต่งงงานซึ่งได้มอบให้ซิลในวันทำพิธีสมรสที่บ้านคุณดิเรก ชัยนาม แจ๊ดบอกว่า “แม่มอบให้คุณย่าเมื่อเจ็บหนักได้วันสองวัน แล้วคุณย่ามอบให้แจ๊ดอีกต่อหนึ่ง” ฉันตื้นตันใจอย่างบอกไม่ถูก รู้สึกปวดร้าวที่หน้าอกและจิตต์ก็ประหวัดถึงความหลัง หยิบแหวนขึ้นดูเห็นรอยสลักซึ่งอยู่ด้านในมีข้อความเพียง ๓๑ ธ.ค. ๒๔๘๖ เท่านี้ก็เพียงพอที่จะช่วยให้ย้อนระลึกถึงวันที่เราร่วมชีวิตกัน และเหตุการณ์ที่คลี่คลายมาจนปัจจุบันนับแต่วันมงคลนั้น น้ำตาฉันไหลพรากด้วยความสลดระคนกับความสดชื่นและไม่อาจหักใจให้พ้นความเปลี่ยวเปล่าเศร้าใจเป็นเวลานาน
.
ตอนสายคุณแม่มาถึงบ้าน ฉันถามว่าซิลมอบแหวนให้แต่เมื่อไร คุณแม่ก็เล่าให้ฟังว่าเมื่อวันที่ ๑๒ พ.ย. ตอนเช้าที่คุณแม่มาเยี่ยม ซิลทอดมือมาให้ซึ่งแม่ก็ไม่เข้าใจว่าเพราะเหตุใด จนแลเห็นแหวนทองที่ซิลปลิ้นออกมาไว้ที่ข้อนิ้วจวนจะหลุดอยู่แล้ว แม่จึงถอดมาเก็บไว้และมอบให้แจ๊ดในภายหลัง ใจฉันสั่นสะเทือนเมื่อฟังคุณแม่บรรยายเหตุการณ์ตอนนั้น ซิลจงใจไม่ให้ฉันทราบอาการอันหมดหวังของตน ซิลไม่ต้องการสั่งเสียอะไรทั้งสิ้น เพราะซิลมีความเชื่อมั่นในตัวฉันผู้เป็นสามี และมีความรักสงสารเป็นทุนหนุนใจอยู่อย่างมั่นคง
ได้ให้คุณน้าน้อมเอาด้ายพันวงแหวน เพื่อให้โตขึ้นเล็กน้อยพอฉันจะสวมนิ้วก้อยได้ตั้งใจจะใส่ไปตลอดชีวิต เพื่อเตือนใจให้ระลึกถึงซิลเมียรัก และจะไม่ถอดไม่ว่าในกรณีใดทั้งสิ้น
ซิลจ๋าพี่คิดถึงเป็นที่สุด......
.
หลังพิธีกรรมทางศาสนาแล้ว สรีระของกันยาได้ถูกนำมาบรรจุยังสุสานวัดมกุฎกษัตริยาราม ดร.สุจิต ได้พาลูกๆ นำดอกไม้ไปกราบเยี่ยมเยียนผู้เป็นแม่อยู่เสมอมิได้ขาด เช้าก่อนที่ลูกทุกคนจะไปโรงเรียน จะมีการใส่บาตรทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้ทุกๆวัน วันพุธของทุกสัปดาห์และในทุกวันที่ ๑๖ ของเดือนจะเข้าไปทำบุญสังฆทานที่วัด ศพของเธอถูกเก็บไว้ถึง ๒๑ ปี เพื่อรอการฌาปนกิจพร้อมกับงานพระราชทานเพลิงศพ ดร. สุจิต หิรัญพฤกษ์ ตามเจตนารมณ์ของสามีอันเป็นที่รัก ณ วัดมกุฎกษัตริยาราม ในวันที่ ๒๘ ธันวาคม ๒๕๒๔
.
นั่นถือเป็นบทสุดท้ายในชาตินี้แห่งตำนานความรักของทั้งสอง ผู้คงจะเป็นคู่แท้กันมาแต่อดีตชาติและยังสมัครจะครองรักกันต่อในชาติภพหน้า
ทว่าตำนานของกันยา เทียนสว่างในฐานะนางสาวสยามคนแรก จะยังสุกสว่างดังแสงเทียนอยู่ในประวัติศาสตร์บางหน้าของประเทศนี้ไปอีกตราบนานเท่านาน