มนุษย์เศรษฐศาสตร์ vs มนุษย์อารมณ์ (5)
พฤติกรรมการโกง (cheating) - ที่ทำลงไป อ้ายมีเหตุผล?
ถ้ามนุษย์นั้นใช้ "เหตุผล" อย่างเดียวในการประกอบการตัดสินใจ
การมีกฎหมายแรงๆ โทษหนักๆ จนโกงยังไงก็ได้ไม่คุ้มเสีย
น่าจะช่วยลดอัตราการคดโกงของคนในสังคมได้
คุณคิดอย่างนั้นไหม?
มันคงจะเป็นอย่างนั้นแน่ๆ ถ้าใช้แต่เหตุผลมาชั่งตวง
แต่จริงๆ มนุษย์เราน่ะ "ใช้อารมณ์" มาประกอบอยู่พอสมควร
ทั้งการทำดีและการทำไมดี
ลองจินตนาการดูว่า เราใช้แต่ "เหตุผล" ในการจะโกงหรืเปล่า์?
Dan Ariely และเพื่อน ทดสอบคนด้วยการให้เล่นเกมแก้ปัญหาคณิตศาสตร์
แก้ได้ 1 ข้อ ได้เงิน 5 บาท
ให้ทำ 20 ข้อ ทำถูกหมดได้ 100 บาท
กลุ่มที่ 1 เป็นกลุ่มควบคุม
ทำเสร็จ หมดเวลา เอากระดาษคำตอบมาส่งทีละคน นับข้อตรวจกันเห็นๆ จ่ายเงินทันทีตรงนั้นเลย ผลออกมาว่า กลุ่มทดลองทำได้ประมาณคนละ 3 ข้อ
กลุ่มที่ 2 เป็นกลุ่มทดลอง
ทำเสร็จ หมดเวลา ผู้คุมสอบตะโกนถามทีละคน "ทำได้กี่ข้อ" ไม่เรียกตรวจกระดาษคำตอบ ผลออกมาว่า กลุ่มควบคุมทำได้ประมาณคนละ 6 ข้อ
เออแนะ...ทำได้มากกว่าค่าเฉลี่ยเท่านึง 6 ข้อ ได้เงินไป 30 บาทเอง
ว่าแต่ทำไมมีช่องให้โกงได้ โล่งๆ เลย ทำไมไม่โกงมากกว่านี้ล่ะ?
หรือเงินล่อใจจะน้อยไป...
Dan บอกว่า "งั้นเอาใหม่"
รอบนี้เพิ่มเงิน ตอบถูกเอาไปเลยข้อละ 50 บาท ถูกหมดรับไปเน้นๆ 1000 บาท
ผู้สังเกตการณ์อย่างเราก็เดาละ...เงินเพิ่มตู้มๆ เลย
แถมยังเปิดช่องโล่งๆ ให้โกงเรียบๆ ขนาดนี้
จำนวนข้อถูกของกลุ่มทดลองต้องเพิ่มขึ้นแน่ๆ
เหตุผลมันชัดเจนสุดๆ
ผลออกมา ทำให้นักเศรษฐศาสตร์เท้าคาง...
กลุ่มทดลอง (แจ้งว่า) ทำได้ ก็ยังอยู่ที่ 5-6 ข้อ อยู่ดี
เพราะอะไร?
เพราะมนุษย์น่ะ มี "สองคนในสมองเดียว" หรือ multiple selves
ในสมอง 1 ก้อนนิ่มๆ ของเรา มีคนสองคนแบ่งพื้นที่กันอยู่
คนแรก คือ คนดีย์ มีศีลธรรม ไม่อยากให้มองว่าเราไม่ดี
คนสอง คือ คนเห็นแก่ตัว เห็นแต่ประโยชน์ตน ไม่สนเหตุผลทางศีลธรรม
ทั้งสองคน อยู่ในบ้านเดียวกัน คือสมองของเรา
หากหมนุษย์นั้นเป็นไปตามที่นักเศรษฐศาสตร์คาดเดา
เราต้องมีแต่คนที่สองเต็มสมองสินะ...
แต่ในความเป็นจริง นางฟ้ากับซาตานที่ลอยข้างๆ หู ที่เาเห็นในการ์ตูนนั้นมีจริง
และทำงานอย่างเคร่งครัดต่อทุกจุดตัดสินใจทางศีลธรรม
ผลที่ออกมา คือ ถ้ามีช่องให้โกงโดยไม่โดนจับได้
มนุษย์ธรรมดาจะ "โกงนิดเดียวพอกล้อมแกล้ม"
หรือ เอาหน่อยให้ไม่รู้สึกโง่และไม่รู้สึกเลวเกินไปนัก...ทำนองนั้น
เอาให้ทั้งคนดีและคนเลวในสมองเราได้รับประโยชน์และนอนหลับสบายกันทั้งคู่
เพื่อนๆ พอจะนึกตัวอย่างของการโกงแบบสองคนในสมองเดียวออกบ้างไหม
หรือมีเหตุการณ์อะไรที่แล่นแว้บเข้ามาในหัวของเรากันบ้าง?
คุณเคย "โกง" ไหม?
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
