18 ก.พ. 2021 เวลา 05:25
Dark Waters (2019) พลิกน้ำเน่าคดีฉาวโลก
ชวนตระหนักถึงอันตรายจากสิ่งรอบตัวที่เราใช้อยู่
ไม่กี่วันที่ผ่านมามีข่าวการเสียชีวิตของสัตว์จากสารเคมีพิษยกฝูง ทั้งนกเป็ดแดงที่ตายยกฝูงที่ลำปาง และ นกแร้งคอนดอร์แอนดีสที่ตายยกฝูงในประเทศโบลิเวีย นกทั้งสองชนิดถือเป็นสัตว์ที่เสี่ยงต่อการสูญพันธ์อีกด้วย ทำให้ผมนึกถึงภาพยนต์เรื่องหนึ่ง ที่เข้าฉายในไทยช่วงต้นปี 2563 (2020) ที่ผ่านมา ช่วงเวลาเดียวกับการเริ่มต้นแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสที่กำลังสร้างปัญหาไปทั่วโลก
Dark Waters (2019) ภาพยนต์ที่สร้างจากเรื่องจริงของ โรเบิร์ต บิล็อตต์ (Robert Bilott) ทนายความที่เสี่ยงชีวิตของเขาและอนาคตของครอบครัวเพื่อต่อสู้คดีความกับบริษัทผู้ผลิตสารเคมีที่ใหญ่ระดับโลก ที่ก่อปัญหาสิ่งแวดล้อมเป็นพิษอันตรายต่อชีวิตของคนและสัตว์ในเมืองที่โรงงานแห่งนี้ตั้งอยู่จากการรั่วไหลของสารเคมีที่ไม่ได้มีการควบคุมจากโรงงานเป็นเวลานับสิบๆ ปี ชาวเมืองที่ได้รับผลกระทบพยายามร้องเรียนให้โรงงานแก้ปัญหามานานแต่ก็ไม่สามารถต่อสู้กับบริษัทยักษ์ใหญ่เพื่อหยุดยั้งการปล่อยสารพิษออกสู่สภาพแวดล้อมได้
กระทั่งวันหนึ่งโรเบิร์ตเดินทางไปเยี่ยมยายของเขาที่อาศัยในเมือง Parkersburg นี้ ทำให้เขาเห็นสภาพปัญหาที่โรงงานก่อขึ้นและตัดสินใจลุกขึ้นต่อสู้คดีความกับบริษัทยักษ์ใหญ่แห่งนี้ ตลอดระยะเวลาการสู้คดีที่ยาวนานถึง 13 ปี จากชีวิตของทนายความอนาคตไกลที่กำลังเริ่มต้นครอบครัวที่มีภรรยาและลูกตัวน้อย เขาต้องอยู่ในสภาพที่กดดัน สภาพที่เหมือนคนกำลังสูญเสีย
ท้ายที่สุดเขาสามารถช่วยเหลือชาวเมืองจากผลกระทบจากการรั่วไหลของสารเคมีอันตราย และไม่เพียงเท่านั้นผลยังเป็นการช่วยเหลือประชาชนที่ต้องอาศัยแหล่งน้ำที่เชื่อมโยงกับน้ำจากโรงงานแห่งนี้อีกมากมายด้วย
เรื่องของเขาถูกนำมาเขียนเป็นบทความในนิตยสาร The New York Time ในปี 2559 (2016) ในชื่อ "The Lawyer Who Became DuPont's Worst Nightmare" และถูกนำมาสร้างเป็น Dark Waters ภาพยนต์แนวดราม่าที่แสดงให้เห็นความกดดันในการต่อสู้เรียกร้องปัญหาสิ่งแวดล้อม ซึ่ง Dark Waters ได้รับรางวัล Environmental Media Award 2020
Credit : Dark Waters
Dark Waters เป็นเรื่องราวที่เกิดจากสารที่ใช้ในกระบวนการผลิตภาชนะเทพลอน โดยสาร PFOA จากการผลิตที่ถูกปล่อยทิ้งออกจากโรงงานเมื่อเข้าสู่ร่างกายผ่านการดื่มน้ำและกินอาหารที่มีสาร PFOA ตกค้างอยู่ จะสะสมในร่างกายจนส่งผลต่อสุขภาพของคนและสัตว์ กว่าจะรับทราบปัญหาก็ใช้เวลานานนับสิบปี และไม่มีข้อมูลการศึกษาที่บอกถึงอันตรายของสารตัวนี้ ชาวเมืองจึงไม่ได้ตระหนักถึงภยันตรายที่จะเกิดกับกับเขา กับครอบครัวของเขา ลูกหลานของชาวเมืองจึงเกิดปัญหาความไม่ปกติของร่างกายเช่นฟันดำ ทารกที่เติบโตผิดปกติ และการเสียชีวิตของสัตว์ในฟาร์มโดยไม่ทราบสาเหตุ กว่าโรเบิร์ตจะได้รับข้อมูลว่า PFOA เป็นสาเหตุสำคัญของโรคมะเร็งบางชนิด โรคไทรอยด์ และครรภ์เป็นพิษ เป็นต้น ก็ผ่านไปหลายปี
ใครที่ได้ดูภาพยนต์เรื่องนี้ นอกจากความรู้สึกที่อินไปกับการต่อสู้ของ โรเบิร์ต กับ บริษัทยักษ์ใหญ่แห่งนี้แล้ว อาจทำให้นึกว่าตัวเราประสบกับปัญหาคล้ายๆ กันนี้โดยไม่รู้ตัวบ้างหรือไม่ บางทีเราก็เป็นเหมือนชาวเมือง Parkersburg ที่เริ่มจากการอยู่กับมลพิษต่างๆ โดยไม่รู้ตัว จนอาจเจ็บป่วยจากการได้รับสารพิษสะสมในร่างกาย
Credit ตามภาพ
ผมอยากชวนให้เราลองคิดถึงปัญหาที่เราเห็นใน Dark Waters สำหรับผมแยกสาเหตุของปัญหาที่เกิดใน Dark Waters เป็น 2 ประเด็น
ประเด็นแรก
ความรับผิดชอบต่อสังคมของธุรกิจที่ควรต้องป้องกันการรั่วไหลและการกำจัดสารพิษและขยะจากการผลิต ในอดีตหลายโรงงานใช้การปล่อยทิ้งสารต่างๆ จากกระบวนการผลิตลงสู่แหล่งน้ำ อากาศ หรือพื้นดินโดยตรง เพื่อประหยัดค่าใช้จ่ายหรือต้นทุนในการผลิต ตามแนวทางทุนนิยมที่มองหากำไรจากการทำธุรกิจ
ปัจจุบันเรื่องนี้มีการยกขึ้นมาเป็นประเด็นสำคัญในด้านการดำเนินธุรกิจเพื่อความยั่งยืนทั่วโลก แต่เราก็ยังพบเห็นปัญหาการทำลายสภาพแวดล้อมจากอุตสาหกรรมหลากชนิด รวมถึงปัญหามลพิษที่เกิดจากกระบวนการผลิตต่างๆ ในระดับโลกเองก็มีการกำหนดแนวทางการทำธุรกิจอย่างยั่งยืน องค์การสหประชาชาติ ได้ออก UN SGD (UN Sustainable Development Goals) โดยมีประเทศต่างๆ ทั่วโลกเข้าร่วม ประเทศไทยเองก็ได้มีการพยายามส่งเสริมให้ธุรกิจดำเนินธุรกิจโดยคำนึงถึงสิ่งแวดล้อม สังคม และบรรษัทภิบาล (ESG) เพื่อให้ผู้บริหารองค์กรฯ ตระหนักและให้ความสำคัญในเรื่องเหล่านี้มากขึ้น
แต่อย่างไรก็ตามการมุ่งสู่ความยั่งยืนเพื่อให้เกิดความน่าอยู่ของคนต้องเกิดจากการสร้างจิตสำนีกในเรื่องเหล่านี้ มิฉะนั้นก็จะกลายเป็นเพียงเทรนด์ที่เกิดขึ้นแล้วหายไป
"Green is a Trend, Sustainability is a Mindset" : Lloyd Lee
2
Credit : SET THSI
ประเด็นต่อมา
เรื่องของผลกระทบที่เรายังไม่ทราบในปัจจุบัน แต่อาจกลายเป็นปัญหาในอนาคต เป็นความเสี่ยงด้านต่างๆ โดยเฉพาะต่อสุขภาพของเรา
เมื่อเรานึกถึงผลกระทบต่อสภาพแวดล้อม เชื่อว่าภาพแรกๆ ที่เราจะนึกถึงก็คือ ป่าที่หายไป น้ำเสีย ขยะมูลฝอยมหาศาล หลายปีที่ผ่านมาภาพที่เรานึกถึงอาจมีเรื่องการเสียชีวิตของสัตว์ต่างๆ จากการกินขยะพลาสติกเข้าไป ภาพเหล่านี้ถือเป็นปัญหาระดับต้นที่เราเห็นได้ด้วยตัวเรา ทำให้เราอาจรู้สึกว่าเราควรมีส่วนร่วมในการลด ละ เลิกใช้บางสิ่งบางอย่างเพื่อช่วยรักษาสิ่งแวดล้อมที่ดีเอาไว้เพื่อคนรุ่นต่อไป (คิดบวก)
แต่ทราบหรือไม่ว่ายังมีผลกระทบระยะยาวที่อันตรายไม่แพ้กันที่กระทบกับเราโดยตรง โดยเฉพาะด้านสุขภาพของเรา เราทราบถึงเรื่องของยาฆ่าแมลงบนพืชผักผลไม้ที่เราซื้อมารับประทาน กรณีนกเป็ดแดงและแร้งที่เสียชีวิตก็คงมาจากปัญหานี้ แต่เรื่องราวเกี่ยวกับสารเคมีหรือวัสดุที่เราใช้กันมานานโดยไม่ทราบถึงอันตรายล่ะ? เช่นในกรณีของ PFOA ใน Dark Waters กว่าจะทราบว่ามีส่วนประกอบหรือสารที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็ง ก็จนเมื่อเกิดปัญหาขึ้นมากมาย ทุกวันนี้มะเร็งจึงเป็นโรคหนึ่งที่คร่าชีวิตคนไปมากจนติดอันดับ
อีกตัวอย่างของปัญหาที่เราเคยได้เห็นข้อมูล คือเรื่องของ Microplastics ซึ่งสะสมมาเป็นระยะเวลานาน และน่าจะส่งผลกระทบมากขึ้นในอนาคต
Credit ตามภาพ
แน่นอนว่าปัญหาต่างๆ เหล่านี้เป็นเรื่องที่เราทุกคนต้องช่วยกัน ไม่ใช่ใครเพียงคนใดคนหนึ่งเท่านั้น แต่สำหรับตัวเราสิ่งที่ทำได้ และสามารถนำมาใช้ประโยชน์ในการวางแผนการเงิน ก็คงเป็น
1. ลดการใช้เกินจำเป็น : นอกจากเป็นการช่วยลดมลภาวะต่างๆ แล้ว สำหรับตัวเราเองยังได้ประโยชน์ในการลดค่าใช้จ่ายไปด้วย
1
2. เลี่ยงการสนับสนุนธุรกิจที่ไม่คำนึงถึงส่วนรวม : สำหรับนักลงทุนคงเห็นหุ้นหรือสินทรัพย์ทางการลงทุนที่อิงกับเรื่องของความยั่งยืน การเลือกลงทุนอย่างมีความรับผิดชอบในหุ้นยั่งยืนก็เป็นการช่วยสนับสนุนให้ธุรกิจให้ความสำคัญกับเรื่องเหล่านี้มากขึ้น ใครที่สนใจเรื่องหุ้นยั่งยืน สามารถดูได้จาก https://www.setsustainability.com/page/thsi-thailand-sustainability-investment
1
3. ป้องกันความเสี่ยงให้กับตัวเรา : การไม่นำตัวเราไปอยู่ใกล้อันตรายทำได้ไม่ยาก แต่หลายครั้งเราไม่สามารถรู้ได้ว่าอะไรคืออันตราย การป้องกันความเสี่ยงด้านสุขภาพจึงเป็นเรื่องที่ควรพิจารณา วิธีการง่ายๆ ก็คือการสร้างความคุ้มครองผ่านประกันประเภทต่างๆ เช่น ประกันสุขภาพ ประกันโรคร้ายแรง ประกันชดเชยรายได้ และประกันชีวิต เป็นต้น
1
เราอาจไม่ได้เป็น โรเบิร์ต บิล็อตต์ แต่เราก็มีส่วนได้ด้วยวิธีการเหล่านี้ นอกจากช่วยลดปัญหาที่จะเกิดกับเราแล้วยังช่วยมีประโยชน์ในด้านการเงินของเราอีกด้วย
1
ตัวอย่างของภาพยนต์ Dark Waters 2019
ขอบคุณแหล่งข้อมูลต่างๆ สำหรับผู้ที่สนใจเรื่องที่เกิดขึ้นกับเมือง Parkersburg สามารถดูจากแหล่งข้อมูลจริงที่เป็นที่มาของ Dark Waters 2019 ตามนี้ครับ
https://www.nytimes.com/2016/01/10/magazine/the-lawyer-who-became-duponts-worst-nightmare.html (ต้นฉบับอันเป็นที่มาของภาพยนต์)
https://highline.huffingtonpost.com/articles/en/welcome-to-beautiful-parkersburg/ (หากสนใจเรื่องราวของ Parkersburg แนะนำให้ดู web นี้เลยครับ)
19/2/64
โฆษณา