ช่างกลึง เป็นช่างฝีมือประเภทหนึ่ง ในจำพวกช่างสิบหมู่ งานช่างของช่างประเภทนี้ คือ การสร้างทำสิ่งของ บางสิ่งขึ้นจากวัสดุธรรมชาติ โดยวิธีการกลึง เป็นรูปทรงต่างๆ มีรูปลักษณ์ที่ประกอบด้วยศิลปลักษณะ เป็นงานสร้าง ทำเครื่องอุปโภค และ เครื่องสำหรับประดับตกแต่งซึ่งโดยมากเป็น ลักษณะทรงกลม ทรงกระบอก หรือรูปทรงกรวย กลม จัดเป็นงานประณีตศิลปะอีกประเภทหนึ่ง
งานกลึง และ วิธีการกลึงของช่างกลึง ที่เป็นศิลปกรรมแบบไทยประเพณี มีขั้นตอน และวิธีการเป็นลำดับไป ดังนี้
วัสดุที่ช่างกลึงในอดีตได้นำมาใช้ทำการกลึง ด้วยโบราณวิธีกลึงที่ยังคงอยู่ให้เห็นได้ ได้แก่
ไม้
งาช้าง
เขาสัตว์บางชนิด เช่น เขาวัว เขาควาย เป็นต้น
เครื่องมือและอุปกรณ์สำหรับงานกลึง มีดังรายการต่อไปนี้
สิ่วกลึง สิ่วหน้าต่างๆ
ไม้กางเวียนแบบเขาควาย สำหรับสอบขนาด
เลื่อย
บิหล่า เครื่องเจาะชนิดหนึ่ง
เครื่องกลึง
การปฏิบัติงานกลึง
การปฏิบัติงานกลึงนี้ สิ่งสำคัญที่เป็นพื้นฐานของงานกลึง คือ “เครื่องกลึง” ซึ่งเป็นอุปกรณ์หลักอันสำคัญใน การทำงานกลึง เครื่องกลึงมีอยู่มากแบบ ดังนี้
เครื่องกลึงแบบแรก เป็นแบบที่ใช้กำลังแรงคน ทำการฉุดชักโดยตรง ส่วนสำคัญของเครื่องกลึงแบบนี้อยู่ที่ตัวไม้ที่เรียกว่า “ภมร” คือ แกนสำหรับชักให้หมุน งานกลึงซึ่งทำขึ้นจากเครื่องกลึงแบบแรกนี้ มักเป็นสิ่งของที่เป็นลักษณะรูปทรงกลม เช่น ตลับ ตัวหมากรุก ตราประทับ เป็นต้น
เครื่องกลึงแบบที่สอง หรือ เรียกว่า เครื่องกลึงแบบกงชัก เป็นเครื่องกลึงแบบที่ประกอบด้วย อุปกรณ์ช่วยผ่อนแรงในการฉุดชัก “ภมร” โดยไม่ต้องออกแรงชักเชือกฉุด “ภมร” ตรงๆ เครื่องกลึงแบบกงชักนี้ ในส่วนตัว “ภมร” มีลักษณะคล้ายกับ “ภมร” ในแบบแรก แต่จะมีที่ต่างกัน ตรงส่วนแคร่รองรับส่วนหัว และท้ายหัว “ภมร” ได้รับการสร้างให้มั่นคงแข็งแรงมากขึ้น ส่วนประกอบสำหรับ “ภมร” นี้เรียกว่า “เรือนภมร”
เครื่องกลึงแบบที่สาม เรียกว่า เครื่องกลึงแบบกงดีด เครื่องกลึงแบบนี้ ลักษณะโดยรวมของเรือนภมรคล้ายกัน กับเครื่องกลึงแบบที่สอง แต่แทนที่จะใช้กำลังฉุดชักภมรด้วยมือ หากได้ใช้เท้าถีบชักเชือกฉุดภมร เครื่องกลึงแบบนี้ ดูออกจะใช้งานได้สะดวก และคล่องตัวกว่าเครื่องกลึงสองแบบแรก เพราะช่างกลึงสามารถเหยียบคานกระเดื่องชัก ภมรให้หมุนไปได้ในขณะเดียวที่ช่างทำการกลึงไปได้พร้อมกัน และ ที่สำคัญคือช่างกลึงอาจควบคุมความเร็วในการ หมุนของภมรได้ตามประสงค์ของตัวเอง
อนึ่ง เครื่องกลึงแบบนี้ อาจใช้กลึงทำสิ่งในลักษณะทรงกระบอก หรือ ทรงกรวยกลมได้มากอย่าง เช่น กลึงลูก กรง กลึงด้ามมีด ด้ามดาบ กลึงหัวเม็ดทรงมัณฑ์ กลึงโกศไม้ เป็นต้น
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
