รู้จักเครื่อง ECMO...ฮีโร่ผู้ช่วยผู้ป่วยวิกฤติ
ในภาวะที่โรคโควิด-19 กำลังแพร่ระบาดไปอย่างรวดเร็ว จนทำให้ผู้ป่วยหลั่งไหลท่วมท้นโรงพยาบาลนั้น ในอนาคตอันใกล้เหล่าแพทย์อาจจะต้องเผชิญกับ "การตัดสินใจที่น่าเจ็บปวด" ในการเลือกว่าผู้ป่วยคนใดจะได้รับการรักษาเพื่อให้ได้มีชีวิตอยู่รอดต่อไป
โดยการลดแรงกดดันนี้ ECMO อาจจะคือตัวช่วยบรรเทา แล้ว ECMO ที่ว่านี้คืออะไรกัน
ที่ผ่านมาการเคลื่อนย้ายผู้ป่วยที่มีอาการหัวใจวายเฉียบพลัน กล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน อาการปอดอักเสบ หรือ ติดเชื้ออย่างรุนแรง อาจทำให้อาการแย่ลงและเสียชีวิตระหว่างทางได้ ทว่าปัจจุบันสามารถจะเคลื่อนย้ายผู้ป่วยจากโรงพยาบาลหนึ่งไปอีกโรงพยาบาลหนึ่งสามารถทำได้ โดยมีความปลอดภัยมากขึ้นได้ด้วยเครื่องมือที่เรียกว่า ECMO
ECMO (Extracorporeal membrane oxygenation) หรือที่ในภาษาไทยเรียกว่า เครื่องช่วยพยุงการทำงานของหัวใจและปอด ซึ่งจะเข้ามาทำหน้าที่ทดแทนการทำงานของหัวใจและปอดที่ทำงานผิดปกติจนไม่สามารถประคับประคองด้วยยาได้แล้ว
เป็นเครื่องมือพิเศษที่จะช่วยทดแทนการทำงานของหัวใจและปอดในเวลาที่อวัยวะเหล่านั้นอ่อนแอ เกินกว่าที่จะทำงานได้อย่างปกติ แม้ว่าจะใช้มาตรการทางการแพทย์ตามปกติแล้วก็ตาม
โดยปกติเครื่อง ECMO จะตั้งอยู่ในห้องฉุกเฉิน หรือ ICU ของโรงพยาบาล เพื่อใช้ในการผ่าตัดหัวใจ โดยใช้งานต่อเนื่องได้ 4-6 ชั่วโมง และก่อนหน้านี้เครื่องมีขนาดใหญ่เท่ากับตู้เย็น 1 เครื่อง ทำให้มีข้อจำกัดว่า ไม่สามารถนำเครื่อง ECMO ไปใช้งานนอกสถานที่ได้
แต่ปัจจุบันมีการพัฒนาเครื่อง ECMO ให้มีขนาดเล็กลง มีขนาดใกล้เคียงกับเตาไมโครเวฟ เรียกว่า TRANSPORT ECMO ข้อดีของเครื่องนี้ คือสะดวกในการเคลื่อนย้ายผู้ป่วยที่มีภาวะวิกฤติของโรคหัวใจและปอด เช่น อาการหัวใจวายเฉียบพลัน อาการปอดอักเสบ หรือติดเชื้ออย่างรุนแรงจนไม่สามารถแลกเปลี่ยนก๊าซได้ ซึ่งเป็นภาวะเร่งด่วนต้องดูแลอย่างใกล้ชิด ลดความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตระหว่างการเคลื่อนย้าย
โดยสามารถใช้งานได้ยาวนานขึ้นถึง 30 วัน ทำให้สามารถเคลื่อนย้ายไปพร้อมกับรถพยาบาลเพื่อช่วยชีวิตผู้ป่วยได้ถึงจุดเกิดเหตุ หรือในโรงพยาบาลที่อยู่ห่างไกล ในกรณีที่คนไข้ต้องรอเปลี่ยนปอด หรือหัวใจจากผู้บริจาคก็จะสามารถรอได้นานขึ้น
ส่วนประกอบของเครื่อง ECMO โดยทั่วไปมีดังนี้
heat exchanger เครื่องแลกเปลี่ยนความร้อน
membrane oxygenator แผ่นเยื่อผลิตออกซิเจน
roller or centrifugal pump ปั๊ม
circuit tubing
catheters ที่จำเพาะ (VV ECMO ส่งเลือดกลับเข้าสู่ระบบหลอดเลือดดำผ่านทางหลอดเลือดดำใหญ่ superior vena cava หรือหัวใจห้องบนขวา (right atrium) และ VA ECMO ส่งเลือดกลับเข้าสู่ระบบหลอดเลือดแดงผ่านทางเส้นเลือดแดงใหญ่ aorta หรือ common carotid artery)
ข้อจำกัดในการใช้เครื่อง ECMO
หากผู้ป่วยมีปัจจัยร่วมบางประการเราจะไม่พิจารณานำผู้ป่วยมาใช้เครื่อง ECMO เช่น ผู้ป่วยโรคมะเร็งระยะสุดท้าย, ผู้ป่วยที่ใช้เครื่องช่วยหายใจมาเป็นระยะเวลานาน หรือผู้ป่วยที่มีภาวะ Aortic Regurgitation/Dissection เป็นต้น นอกจากนี้ยังพบมีผลข้างเคียงบางประการจากการใช้เครื่อง ECMO ไม่ว่าจะเป็น ภาวะเลือดออกในสมอง, ภาวะขาดเลือดไปเลี้ยงที่ขา (ในกลุ่มผู้ป่วยที่ใช้ ระบบ Veno-Arterial ECMO), ภาวะเม็ดเลือดแดงแตก, ภาวะติดเชื้อ, ภาวะเกล็ดเลือดต่ำ เป็นต้น ซึ่งแพทย์และพยาบาล ต้องเฝ้าระวังและดูแลผู้ป่วย อย่างใกล้ชิด ตลอดเวลา 24 ชั่วโมง
ที่มา Health me now, IfWorldDesignGuide, MedLinePlus
- 24
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
