2 พ.ค. 2021 เวลา 13:19 • สุขภาพ
Choice Paradox กับตัวเลือกวัคซีน
วันนี้ผมจะขอมาเล่าความย้อนแย้งที่เกี่ยวข้องกับวัคซีนอีกเรื่อง โดยหยิบยกมาจากหนังสือที่ชื่อ Paradox of Choice - Why More Is Less ที่เขียนโดยนักจิตวิทยาชื่อดัง Barry Schwartz ที่ตีพิมพ์ตั้งแต่ปี 2004
โดยปกติแล้ว เวลาคุณเลือกซื้อของ คุณคิดว่าการที่มีอะไรให้เลือกเยอะๆ แล้วจะดีใช่มั้ยครับ จะได้เลือกของที่ตัวเองอยากได้
แต่ในความเป็นจริงแล้ว จากผลการวิจัยค้นพบว่า เวลาเรามีตัวเลือกเยอะๆ เรากลับมีความสุขน้อยลง
ทั้งในระหว่างการตัดสินใจเลือก เพราะการที่มีตัวเลือกเยอะเกินไป ทำให้การตัดสินใจทำให้ลำบากมากขึ้น จนทำให้หลายๆ คนตัดสินใจไม่ได้ และเลือกที่จะไม่เลือกอะไรเลย
ตัวอย่างที่ดีคือ ผลการทดลองของ Sheena Iyengar และ Mark Lepper ที่ตีพิมพ์ในวารสาร Journal of Personality and Social Psychology ที่ทำเกี่ยวกับจำนวนตัวเลือกของแยมทาขนมปังในซูเปอร์มาร์เก็ต ทั้งสองทำการทดลองโดยแบ่งการทดลองเป็นสองรอบ ครั้งแรกจัดโต๊ะให้ชิมแยม โดยมีแยมให้เลือก 6 ชนิด และครั้งที่สองจัดให้ชิมแยมด้วยกัน 24 ชนิด เขาพบว่า คนที่มาลองชิมแยมที่มีให้ลอง 6 ชนิด ตัดสินใจซื้อแยมในอัตราส่วนที่สูงกว่าเวลามีแยมให้เลือก 24 ชนิด จนมียอดขายสูงกว่าหลายเท่าเลยทีเดียว ทั้งๆ ที่มีคนหยุดชิมโต๊ะที่มีแยม 24 ชนิด มากกว่าโต๊ะที่มีแยมให้เลือก 6 ชนิด
ส่วนหลังการตัดสินใจเอง มนุษย์ก็มักจะไม่แฮปปี้กับการตัดสินใจของตัวเองเวลามีตัวเลือกมากๆ เช่นกัน เช่น เวลาเราเข้าคิวจ่ายเงินในซูเปอร์มาร์เก็ต แล้วมีคิวหลายๆ คน คนเรามักจะรู้สึกผิดหวังอยู่ตลอดเวลา เพราะเห็นคิวอื่นไปไวกว่า ทั้งนี้เป็นเพราะเรามักจะเอาสิ่งที่เราเลือกไปเปรียบเทียบกับสิ่งอื่นที่เราไม่ได้เลือกแต่มี outcome ออกมาดีกว่าสิ่งที่เราเลือกอยู่เสมอ
นี่จึงเป็นสาเหตุว่าทำไมบริษัทชั้นนำอย่าง Apple ถึงไม่มีตัวเลือกให้เลือกมากนัก มักจะมีไม่กี่รุ่นไม่กี่โมเดลให้เลือก เพื่อให้คนสามารถตัดสินใจได้ง่ายนั่นเอง
ส่วนหลังการตัดสินใจเอง มนุษย์ก็มักจะไม่แฮปปี้กับการตัดสินใจของตัวเองเวลามีตัวเลือกมากๆ เช่นกัน เช่น เวลาเราเข้าคิวจ่ายเงินในซูเปอร์มาร์เก็ต แล้วมีคิวหลายๆ คิว และมีคนรอคิวมากๆ เราก็จะต้องเลือกต่อคิวที่คิดว่าจะได้ไปเร็วที่สุด แต่เรามักจะรู้สึกผิดหวังอยู่ตลอดเวลา เพราะเห็นคิวอื่นไปไวกว่า ทั้งนี้เป็นเพราะเรามักจะเอาสิ่งที่เราเลือกไปเปรียบเทียบกับสิ่งอื่นที่เราไม่ได้เลือกแต่มี outcome ออกมาดีกว่าสิ่งที่เราเลือกอยู่เสมอ
ดังนั้น รัฐบาลไม่ควรจัดให้มีวัคซีนให้เลือกเยอะเกินไปครับ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าตัวเลือกวัคซีนที่มีให้เลือกวันนี้เพียงพอนะครับ
โฆษณา