🎯เฝ้าระวังอาการ 3 ช่วงเวลา หลังฉีดวัคซีน AstraZeneca🎯
1. ช่วงหลังฉีดทันทีถึง 30 นาทีแรก รุนแรงแต่พบน้อย
2. ช่วง 1-3 วันหลังฉีด ไม่รุนแรง แต่พบบ่อย
3. ช่วง 4-30 วันหลังฉีด รุนแรง แต่พบน้อยมาก
ภาพจาก https://www.freepik.com/free-vector/hand-drawn-coronavirus-vaccine-landing-page
ฉีดวัคซีน มีผลดี แต่ก็พ่วงผลข้างเคียงมาบ้าง
เป็นธรรมดา
เข็มจิ้มเนื้อ เอาตัวกระตุ้นการสร้างภูมิใส่เข้าไป ….ร่างกายก็ต้องโวยวายบ้างล่ะค่ะ
ถ้าร่างกายไม่มีปฏิกริยาอะไรเลย นั่นสิคะ แปลก เรามาดูว่าควรจะเฝ้าระวังอาการอะไรบ้างใน 3 ช่วงเวลาหลังฉีดวัคซีนแอสตร้าเซเนกา
1. 🌟ช่วงหลังฉีดวัคซีน 30 นาทีแรก
เฝ้าระวังปฏิกริยาแพ้รุนแรง พบได้น้อย 🌟
เมื่อเข็มฉีดวัคซีนเข้าร่างกาย วัคซีนจะสะกิดหน่วยลาดตะเวนก่อนเลย….รู้ไหมว่ามีใครเข้ามา ….ตื่นๆๆๆๆๆ พลเม็ดเลือดขาวทั้งหลาย
ตื่นมาติดอาวุธซ้อมไว้…ปลุกกองหนุนขึ้นมาก่อน ข้าศึกจริงบุกมาจะได้พร้อมสู้
พบน้อยมากๆที่บางคนภูมิตื่นตูมมาก ออกอาการฉับพลันทันใดหลังฉีดไม่นานภายในเวลาเป็นนาที เกิด ปฏิกิริยาภูมิแพ้อย่างแรง ที่เรียกว่า Anaphylaxis
แต่ไม่ต้องตกใจนะคะ เขาให้นั่งรอ 30 นาที เพื่อสังเกตอาการนี้ล่ะค่ะ เพราะไม่มีใครรู้ล่วงหน้าว่าจะเกิดกับใคร
ไม่มีใคร”ห้าม” การแพ้ ได้แต่เรา “เฝ้าระวัง “ และ”รักษา” ได้ค่ะ
และทุกหน่วยฉีดวัคซีน มียาไว้พร้อมฉีดเพื่อแก้ไขได้ทันที ยังไม่เคยมีใครเป็นอันตราย แก้ได้ทัน!
จากข้อมูลของหน่วยงานรัฐบาลอังกฤษ Medicines & Healthcare products Regulatory Agency (MHRA) พบว่า
จากการฉีดวัคซีนป้องกันโควิด19 ของ Oxford -AstraZeneca ชื่อ Vaxzevria 19.5 ล้านโด๊ส พบคนที่มีอาการไม่พึงประสงค์ที่เกี่ยวข้องกับปฏิกริยาแพ้อย่างรุนแรง 455 ราย คิดเป็น 0.002%(อ้างอิง 1)
ซึ่งถือว่า พบได้น้อยค่ะ
2.🌟ช่วงหลังฉีด 1-3 วัน🌟
เฝ้าระวังอาการไข้ ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ปวดหัว พบได้บ่อยแต่ ไม่รุนแรง
พบอาการข้างเคียง
86% ในกลุ่มอายุ 18-55 ปี
77% ในกลุ่มอายุ 56-69 ปี
65% ในกลุ่มอายุเท่ากับและมากกว่า 70ปี
แสดงว่าผู้สูงวัยทนวัคซีนนี้ได้ดีกว่า อาการข้างเคียงพบได้น้อยกว่ากลุ่มผู้ที่อายุน้อยกว่า
จากใบข้อมูลยาของวัคซีน โควิด AstraZeneca ที่รวบรวมจากการศึกษาในผู้ที่ได้รับวัคซีน 23,745 ราย (อ้างอิง 1) พบว่า อาการไม่พึงประสงค์ที่พบบ่อยที่สุด มักเป็นอาการที่รุนแรงน้อยถึงปานกลาง ดังต่อไปนี้
ปวดศีรษะ 52.6%)
อ่อนเพลีย (53.1%)
ปวดกล้ามเนื้อ หรือปวดข้อ (44% or 26.4%)
ไข้ (33.6%)
หนาวสั่น (31.9%)
คลื่นไส้ (21.9%)
3.🌟ช่วง 4-30 วันหลังฉีดวัคซีน🌟
เฝ้าระวังอาการไม่พึงประสงค์ที่รุนแรง แต่พบได้น้อยมากๆ
ที่กลัวกันว่าจะเกิดลิ่มเลือดอุดตันก็ต้องเฝ้าระวังอาการในช่วง 1 เดือนหลังฉีดนี่แหละค่ะ
การเกิดลิ่มเลือดชนิดพิเศษ ที่มีเกร็ดเลือด ต่ำด้วย (VITT Vaccine-induced Immune Thrombotic Thrombocytopenia) แปลตรงตัวว่า ภาวะลิ่มเลือดอุดตันและเกร็ดเลือดต่ำ จากระบบภูมิคุ้มกัน ที่กระตุ้นโดยวัคซีน
ในต่างประเทศรายงานว่าพบน้อยมาก มีรายงานความเสี่ยงต่อการเกิด VITT ตั้งแต่ 1:26,000 ในประเทศนอร์เวย์ จนถึง 1:127,300 ในประเทศออสเตรเลีย (อ้างอิง 2)
ในชาวตะวันตกจะพบมี HLA บางตัวที่สัมพันธ์กับการมีโอกาสเสี่ยงเป็นลิ่มเลือดชนิดพิเศษ แต่โชคดีคนไทยพบHLA เหล่านั้นน้อยกว่าเขา 10 เท่า จึงมีความเสี่ยงน้อยลงตามไปด้วย
มีข่าวดีสำหรับผู้ที่จะไปรับวัคซีน AstraZeneca เข็มที่2 คือ โอกาสเสี่ยงที่จะเกิดลิ่มเลือดหลังการฉีดเข็มที่ 2 เท่ากับ 1:600,000 หรือเท่ากับ 1ใน 10 ของความเสี่ยงหลังการฉีดเข็มแรกค่ะ(อ้างอิง 4)
อย่างไรก็ตาม 🦠เราก็เรียนรู้อาการเหล่านี้ไว้ ให้ “ตระหนัก” ว่ามีเกิดขึ้นได้จริง แต่ไม่ต้อง “ตระหนก” เพราะโอกาสเกิดน้อยมาก🦠
อาการของ VITT มีการรายงานไว้ชัดเจน ในกรณีที่มีอาการเหล่านี้หลังจากวันที่ 4 หลังฉีดวัคซีน ให้รีบไปปรึกษาแพทย์ คือ
1. ปวดศีรษะอย่างรุนแรง และต่อเนื่องไม่หาย
2.ตามัวมองเห็นไม่ชัดอย่างรุนแรง และต่อเนื่องไม่หาย
3.ขาบวม (ที่เพิ่งเป็นช่วงหลังฉีดวัคซีน)
4.หายใจลำบาก หายใจติดขัด
5.ปวดท้อง ( ที่เพิ่งมีอาการ หลังฉีดวัคซีน)
6.จ้ำเลือด จุดเลือดออกที่อยู่นอกเหนือไปจากบริเวณที่ฉีดยา
หากมีอาการเหล่านี้ ใน 4-30 วันหลังจากฉีดวัคซีนให้กลับไปพบแพทย์ และบอกประวัติการฉีดวัคซีนAstraZeneca ให้แพทย์ทราบด้วย
ทั้งนี้เพราะอาการข้างต้นอาจจะเป็นอาการเริ่มต้นของ VITT ที่มีลิ่มเลือดไปอุดที่เส้นเลือดตามตำแหน่งต่างๆ ทำให้มีอาการที่อวัยวะนั้นๆ
การที่เราเพิ่งเริ่มให้วัคซีน หลังจากประเทศอื่นฉีดไปมากแล้ว ก็อาจจะเป็นข้อดี คือ เราได้เห็นว่ามีผลข้างเคียงอะไรบ้างที่ควรระวัง และได้เรียนรู้การรักษาเพื่อให้การวินิจฉัย และรักษาอย่างทันท่วงที
การให้วัคซีน ยังเป็นทางเลือกที่ปลอดภัย ที่สุดอยู่ค่ะ
ใครพาคุณพ่อคุณแม่ หรือ ผู้สูงอายุในบ้านไปฉีดวัคซีนมาแล้วบ้างคะ? ใครไปฉีดวัคซีนมาแล้ว? อาการเป็นอย่างไรกันบ้าง
คงจะมีทั้งที่พาไปฉีดมาแล้ว หรือมีกำหนดนัดหมายที่จะพาไป
ขอให้เตรียมตัวเตรียมใจ ก่อนไปฉีด
หลังฉีดกลับมาแล้วก็ ให้นอนพักผ่อน อย่าเพิ่งหักโหมออกกำลัง หรือยกของหนักนะคะ พักการใช้แขนข้างที่ฉีดไว้อย่างน้อย 4 ชั่วโมง
🌸ขอให้ท่านที่กำลังจะไปรับ หรือได้รับวัคซีนแล้วได้ดูแลสุขภาพให้ดี และผ่านช่วงเวลานี้อย่างปลอดภัยทุกท่านค่ะ🌸
ต่อไปนี้เป็นรายละเอียด รายงานในวารสารการแพทย์ (อ้างอิง5) สำหรับแพทย์หรือบุคลากรทางการแพทย์ค่ะ
VITT เกิดจากมี Antibody ต่อ PF 4 ( Platelet Factor 4)ไปกระตุ้นเกร็ดเลือดให้เกิดการเกาะกลุ่มกันไปอุดตันเส้นเลือดดำ จึงมีทั้งลิ่มเลือด และเกร็ดเลือดต่ำ ซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะที่เกิดตามหลังการฉีดวัคซีนชนิด viral vector คือ วัคซีนของOxford -AstraZeneca และ Johnson and Johnson
มีรายงานใน NEJM เมื่อ June 3, 2021
ในสหภาพยุโรปถึงวันที่ 7 เมษายน 2021 มีการฉีดวัคซีนโควิดไปแล้ว 82 ล้านโด๊ส ในจำนวนนี้ 1 ใน 4 เป็นวัคซีนของ บ. แอสตร้าเซเกน้า
ถึงปลายเดือนกุมภาพันธ์ 2021 เริ่มมีรายงานลิ่มเลือดอุดตันที่ลักษณะแปลกๆในผู้ที่ได้รับวัคซีนดังกล่าว จึงรวบรวมรายละเอียดมาเขียนรายงาน
รายงานคนไข้ 11ราย 9รายเป็นผู้หญิง อายุเฉลี่ย36 ปี มีอาการเริ่มต้น 5-16 วันหลังการฉีดวัคซีนป้องกันโควิดของ Oxford-AstraZeneca มีอาการของการอุดตันเส้นเลือด คนไข้1 รายอาจจะมีอาการ เลือดออกมากกว่า 1 อย่าง เสียชีวิต 6 ราย (มี 1 รายเสียชีวิตจากเลือดออกในสมอง )
9 รายมี cerebral venous thrombosis (ลิ่มเลือดในเส้นเลือดดำใหญ่ในสมอง)
3 รายมีลิ่มเลือดอุดตันที่เส้นเลือดดำในช่องท้อง
3 รายมีลิ่มเลือดในปอด
4 รายมีลิ่มเลือดที่อื่นๆ
5 รายมี DIC (Disseminated intravascular coagulation)
คนไข้ทุกรายไม่เคยได้รับยา heparin ก่อนจะมีอาการ
สรุปว่า การเกิด venous thrombosis ในรายงานนี้มีความเกี่ยวโยงกับวัคซีน วินิจฉัยโดยการดู PF 4 heparin antibody ให้ผลบวก (โดยที่ทุกรายไม่เคยได้รับ heparin)
มีอาการทั้ง venous thrombosis และ thrombocytopenia
สังเกตว่าการเกิด venous thrombosis อาจจะเกิดในตำแหน่งที่ไม่ค่อยพบ เช่น cerebral venous thrombosis ในสมอง
อาการเกิดขึ้นวันที่ 5-20 หลังฉีดวัคซีน
ให้การรักษาโดย ใช้ IVIG และ anti coagulant
การฉีดวัคซีนป้องกันโควิดของ AstraZeneca อาจเกิดภาวะที่พบได้น้อยมาก ที่มีลิ่มเลือดร่วมกับเกร็ดเลือดต่ำ ผ่านทางกลไกระบบภูมิคุ้มกัน อาการทางคลีนิคคล้ายกับเกร็ดเลือดต่ำที่ ระบบภูมิคุ้มกันถูกกระตุ้นโดยheparin
ถอดความ และเขียนบทความโดย
พญ ศิริพัฒนา ศิริธนารัตนกุล กุมารแพทย์
อ้างอิง
- 97
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
