ฉีดวัคซีนคือการซ้อมป่วย
จึงมีผลข้างเคียง (side effects) ซึ่งเรียกอาการไม่พึงประสงค์ก็ไม่ผิด ร่างกายมนุษย์จะมีภูมิคุ้มกันต่อโรคใดโรคหนึ่งได้เมื่อเจ็บป่วยแล้วหายจากโรค การเลียนแบบสภาวะเจ็บป่วยแบบควบคุมได้ด้วยการฉีดวัคซีนจึงเป็นทางเลือกที่ดีที่สุดในขณะนี้
💉 เกิดอะไรขึ้นกับร่างกายหลังฉีดวัคซีน ?
อาการอักเสบ (inflammation) และเป็นไข้ (fever) จะเกิดขึ้นอย่างแน่นอน
1️⃣ การอักเสบ ว่ากันตามตำราคือปวด บวม แดง ร้อน แต่ถ้าให้บรรยายตามลำดับควรจะเป็น แดงร้อน บวม ปวด
เนื้อเยื่อจะ "แดงและร้อนขึ้น" จากเส้นเลือดบริเวณที่รับวัคซีนขยายตัว ทำให้เลือดไหลมาเลี้ยงมากขึ้น มีเม็ดเลือดขาวมาจับกินสิ่งแปลกปลอม แต่หลอดเลือดที่อยู่ถัดไปยังรองรับการไหลของเลือดได้เท่าเดิม ผลคือเมื่อเวลาผ่านไปเนื้อเยื่อบริเวณนั้นก็เต่ง "บวม" ขึ้นจากน้ำเหลืองคั่งค้าง และสุดท้ายเราก็ "ปวด"
ซึ่งการอักเสบจะคงอยู่จนกว่าจะกำจัดสิ่งแปลกปลอมได้ทั้งหมด
2️⃣ ส่วนไข้นั้นเป็นผลสืบเนื่องจากการอักเสบ
เนื้อเยื่อที่อักเสบจะหลั่งไพโรเจนส (pyrogens) ออกมา แล้วกระแสเลือดก็พัดพามันไป มันเป็นโมเลกุลสัญญาณที่บอกศูนย์ควบคุมอุณหภูมิร่างกายในสมองส่วนไฮโปทาลามัสว่า ร่างกายเย็นลงกว่าปกติ มันจึงสั่งให้ร่างกายเพิ่มการเผาผลาญ ร่างกายจึงร้อนขึ้น
💉 แล้วทำไมแต่ละคนอักเสบและเป็นไข้มาก-น้อย ไม่เท่ากัน ?
เพราะร่างกายของแต่ละคนไม่เท่าเทียมกัน หลัก ๆ คือมีการตอบสนองได้มาก-น้อย แตกต่างกันไปตามแบบแผนของมัน ซึ่งเป็นปัจจัยที่มีมาแต่กำเนิด ขึ้นอยู่กับพันธุกรรมและประสบการณ์ของร่างกายในการตอบสนองต่อสิ่งแปลกปลอมและเชื้อโรค
ระบบภูมิคุ้มกันเหมือนกองทัพของร่างกาย มีไว้ต่อสู้กับสิ่งแปลกปลอมและเชื้อโรคที่มารุกรานเรา
คนที่ฉีดแล้วไม่มีอาการอักเสบและไข้ที่เด่นชัดถือว่าโชคดี แปลว่าระบบภูมิคุ้มกันของคุณจัดการสิ่งแปลกปลอมได้โดยไม่สร้างผลข้างเคียงให้เดือดร้อน
และไม่จำเป็นต้องกังวลว่าจะไม่เกิดภูมิคุ้มกัน เพราะกว่าจะผลิตเป็นวัคซีนได้นั้นนักวิจัยคัดสรรมาแล้วว่าสิ่งที่ฉีดจะกระตุ้นการสร้างภูมิคุ้มกันได้อย่างแน่นอน
ฉะนั้น เมื่อเข้าใจกันแล้วว่ามันคือการซ้อมป่วย ร่างกายต้องรับศึกและเป็นสมรภูมิของระบบภูมิคุ้มกัน ก็ขอให้ทุกคนเตรียมพร้อมให้ดี รักษาสุขภาพกายและใจให้แข็งแรงก่อนไปฉีดวัคซีนกันนะครับ
ปล. โพสท์หน้าจะเป็นเรื่องประเภทของของวัคซีน COVID-19 แบบเข้าใจง่าย
อ้างอิง
💡 หนังสือวิทยาภูมิคุ้มกันพื้นฐานและคลินิก โดยอรวดี หาญวิวัฒนวงศ์ (บรรณาธิการ)
💡 สรีรวิทยาการควบคุมอุณหภูมิภายในร่างกายมนุษย์ เป็นไฟล์ประกอบการสอนของ ดร. เฉลิมสิริ เทพพิทักษ์ สาขาชีวอนามัยและความปลอดภัย สำนักวิชาสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
