“ปฏิวัติอเมริกา (American Revolution)” จุดกำเนิดอุดมการณ์แบบอเมริกันชน
เรายึดถือข้อเท็จจริงเหล่านี้เป็นที่ประจักษ์แจ้งในตัวเองว่า มนุษย์ทุกคนได้รับการสรรค์สร้างขึ้นมาเท่าเทียมกัน…
United States Declaration of Independence 1776
"ชีวิต เสรีภาพ และการเสาะแสวงหาความสุข" เป็นวาทกรรมที่ถูกสร้างขึ้นภายใต้ภาวะของโลกที่จักรวรรดินิยมกำลังต่อสู้กับความเท่าเทียม...
ภาวะของโลกที่กำลังตั้งคำถามกับสิทธิของความเป็นมนุษย์...
และภาวะของโลกที่กำลังค้นหาความหมายของคำว่าประเทศและรัฐชาติ...
การเปลี่ยนแปลงของโลกอย่างรวดเร็วนี้ทำให้เกิดเรื่องราวในดินแดนแห่งหนึ่งบนทวีปที่มีชื่อว่าอเมริกา
ดินแดนที่ถูกค้นพบโดยมหาอำนาจจากอีกฟากหนึ่งของมหาสมุทร...
ดินแดนที่ถูกมหาอำนาจนั้นเข้าครอบครอง และส่งคนอพยพเข้ามาสร้างสรรค์วัฒนธรรม...
วัฒนธรรมที่เกิดขึ้นในดินแดนนี้มีความเหมือนกับมหาอำนาจที่เข้ามาครอบครอง...
แต่แล้ว มหาอำนาจนั้นกลับมองวัฒนธรรมในดินแดนนี้แตกต่างจากตัวเอง...
มุมมองของมหาอำนาจ ก็ทำให้ดินแดนนี้เริ่มมองตัวเองแตกต่างเช่นเดียวกัน...
ความแตกต่างที่เกิดขึ้น สุดท้ายก็นำไปสู่ความขัดแย้งและสงครามที่เปลี่ยนแปลงโลกไปตลอดกาล...
การสำรวจทางทะเล...
การค้นพบโลกใหม่...
จักรวรรดิอังกฤษ...
13 อาณานิคม...
งานเลี้ยงน้ำชาที่บอสตัน...
การประกาศอิสรภาพ...
ความขัดแย้ง...
ความแตกต่าง...
จุดแตกหัก...
และนี่ คือเรื่องราว “ปฏิวัติอเมริกา (American Revolution)” จุดกำเนิดอุดมการณ์แบบอเมริกันชน
โปรดนั่งลงเถิดครับ แล้วผมจะเล่าให้ฟัง...
ภาพจาก Total wars และ 123RF
ย้อนกลับไปประมาณ 20,000 ปีที่แล้ว ผืนทวีปยักษ์ใหญ่อย่างเอเชียมีจุดที่เชื่อมกับอีกแผ่นทวีปที่อยู่ทางตะวันออก ซึ่งจุดนี้ในปัจจุบันเราจะเรียกว่า "ช่องแคบแบริ่ง"
จุดที่เชื่อมต่อกันนี้มีฝูงสัตว์สัญจรข้ามไปข้ามมาอยู่ไม่น้อยเลยทีเดียว โดยเฉพาะข้ามจากเอเชียไปอีกแผ่นทวีปหนึ่ง ทำให้มนุษย์ที่เป็นนักล่าจากเอเชียก็เดินทางตามล่าฝูงสัตว์จนเข้าสู่อีกทวีปหนึ่งเช่นเดียวกัน
แต่การเคลื่อนตัวของเปลือกโลกและสภาพภูมิอากาศที่เปลี่ยนไป ทำให้สะพานข้ามทวีปนี้ได้จมหายไปใต้ทะเล ตัดขาดทั้งสองทวีปออกจากกันอย่างถาวร
มนุษย์ที่ข้ามไปอีกทวีปถึงแม้จะหน้าตาแบบเอเชีย แต่การถูกตัดขาดก็ทำให้มีการสร้างสรรค์อารยธรรมของตัวเองที่แตกต่างจากเอเชียขึ้นมาทั่วทั้งทวีป
โดยเฉพาะทางตอนกลางและตอนใต้ลงไปที่มีอากาศอบอุ่น คนก็จะกระจุกตัวกันเยอะสร้างความเจริญแซงหน้ากลุ่มอื่นๆ โดยที่โดดเด่นมีอยู่ 3 พวกด้วยกัน คือ มายา อินคา และแอซเท็ก
ส่วนพวกที่อยู่ทางเหนือซึ่งอากาศหนาวหน่อย ก็จะมีคนอยู่แบบเบาบางและกระจายตัวเป็นเผ่าต่างๆ กว่า 1,000 เผ่า
กลุ่มคนเหล่านี้ทั้งทางเหนือ ทางตอนกลาง และทางใต้ต่างก็ใช้ชีวิตตามแบบวัฒนธรรมของตัวเองยาวนานกว่า 6,000 ปี
แต่แล้ว คลื่นความเปลี่ยนแปลงก็เริ่มซัดมาถึง เมื่อมีกองเรือปริศนาจากอีกฟากของมหาสมุทรด้านตะวันออกได้เดินทางมาถึงส่วนหนึ่งของแผ่นทวีปที่พวกเขาเหล่านี้อาศัยอยู่
กองเรือเหล่านั้นอยู่ใต้ธงที่เป็นของอาณาจักรสเปน และนำโดยกัปตันที่ชื่อว่า "คริสโตเฟอร์ โคลัมบัส"
ภาพจาก National Park Services (สะพานเชื่อมสองทวีปเมื่อ 20,000 ปีที่แล้ว)
พื้นที่อารยธรรมแอซเท็ก มายา และอินคา
ภาพจาก The US (คริสโตเฟอร์ โคลัมบัสและกองเรือสเปน)
คราวนี้ผมขอเล่าถึงที่มาก่อนว่าทำไมสเปนต้องเดินทางมาที่ทวีปแห่งนี้?
ย้อนกลับไปในสมัยโบราณของยุโรป มีอารยธรรมคือกรีกโบราณ ซึ่งสร้างวิทยาการล้ำหน้าต่างๆ แล้วถ่ายทอดสู่โรมัน
และในช่วงโรมันก็เกิดเส้นทางการค้าทางบกขนาดใหญ่ที่เรียกว่า "เส้นทางสายไหม (Silk Road)" ซึ่งเชื่อมการค้าของยุโรปกับเอเชีย...
แต่พอโรมันตะวันตกล่มสลายลงไป ยุโรปก็เข้าสู่ยุคกลางที่คริสต์ศาสนามีอิทธิพลควบคุมทั้งการเมือง เศรษฐกิจ และสังคม
ด้วยอิทธิพลทางความเชื่อที่สูงปรี๊ด ทำให้เกิดความขัดแย้งทางศาสนาเกณฑ์คนยุโรปไปรบกับมุสลิมเพื่อแย่งชิงดินแดนศักดิ์สิทธิ์ เกิดเป็นสงครามครูเสดขึ้นมา
แต่ในท้ายที่สุด ฝ่ายที่ชนะคือเหล่ามุสลิม และผลลัพธ์นี้ก็ทำให้เส้นทางการค้าทางบกจากยุโรปไปเอเชียถูกบล็อกสนิท...
ยุโรปต้องสูญเสียมูลค่าทางเศรษฐกิจไปมหาศาล อีกทั้งไม่สามารถซื้อสินค้ายอดนิยมอย่างพวกเครื่องเทศได้ (ถึงหาซื้อได้แต่ก็แพงมาก) ทำให้อาณาจักรต่างๆ ก็ต่างเริ่มคิดแล้วว่า "หากไปทางบกไม่ได้ เราก็ต้องลองไปทางน้ำดู"
คราวนี้ ก็เกิดการพัฒนาวิทยาการการเดินเรือแบบจริงจังโดยมีโปรตุเกสเป็นผู้บุกเบิกพยายามเดินเรือลงใต้อ้อมทวีปแอฟริกาหาทางไปอินเดียและจีน
ซึ่งระหว่างที่โปรตุเกสกำลังเดินเรืออ้อมแอฟริกา ก็มีชายชาวอิตาลีชื่อว่า "คริสโตเฟอร์ โคลัมบัส" เสนอแผนการเดินเรือของตัวเองกับกษัตริย์สเปนว่า "เราไม่จำเป็นต้องเดินเรือตามโปรตุเกส แต่เราจะใช้เส้นทางใหม่คือเดินเรือไปทางตะวันตกซึ่งสามารถไปถึงจีนและอินเดียได้เหมือนกัน"
โดยความคิดของโคลัมบัสถือว่าบ้ามากในยุคนั้น เพราะคนต่างมีความเชื่อฝังหัวว่า "โลกนี้มันแบน ถ้าเดินเรือไปทางตะวันตกเรื่อยๆ จะทำให้ตกขอบโลกได้!"
แต่ด้วยความที่ไม่อยากให้โปรตุเกสนำหน้าไปไกล สเปนก็ต้องทำอะไรซักอย่าง เลยตัดสินใจยอมให้โคลัมบัสนำกองเรือไปทางตะวันตก (แต่ก็ไม่ได้มั่นใจซักเท่าไหร่)
โคลัมบัสล่องเรืออยู่กลางมหาสมุทรแอตแลนติกนาน 3 เดือน จนพบแผ่นดินในที่สุด และโคลัมบัสก็เข้าใจไปเองว่า "แผ่นดินที่พบคือเอเชีย" อีกทั้งยังเรียกชนพื้นเมืองที่อยู่บนแผ่นดินนั้นว่า "อินเดียน" อีกด้วย
การค้นพบของโคลัมบัสถือเป็นข่าวใหญ่ครึกโครมไปทั่วยุโรป แต่พอสเปนส่งคนไปสำรวจเรื่อยๆ ก็กลับไม่พบวี่แววของจีนหรืออินเดียเลยซักนิดเดียว ทำให้เริ่มตั้งคำถามแล้วว่า "แผ่นดินที่โคลัมบัสพบมันใช่เอเชียจริงๆ หรือเปล่า?"
แต่โคลัมบัสที่เข้าไปสำรวจอีก 3 ครั้งก็ยังยืนยันหัวชนฝาว่า “นี่คือเอเชียจริงๆ!” จน ค.ศ.1506 ที่โคลัมบัสเสียชีวิต ก็ยังเข้าใจว่าแผ่นดินตรงนี้คือเอเชีย...
และแล้วในเวลาต่อมา ก็มีนักสำรวจที่ชื่อ "อเมริโก เวชปุชชี่" เข้าไปสำรวจแล้วยืนยันว่า "แผ่นดินนี้ไม่ใช่เอเชีย แต่เป็นทวีปใหม่ที่พวกเราชาวยุโรปพึ่งค้นพบแน่นอน 100%"
แล้วคำยืนยันนี้ก็ถูกตีพิมพ์ ทำให้คนยุโรปเริ่มเข้าใจว่าแผ่นดินนี้คือโลกใหม่สำหรับพวกเขา และให้ชื่อของทวีปตามชื่อของอเมริโกว่า "อเมริกา (America)" นั่นเอง
ภาพจาก Wikipedia (การเดินเรือของโคลัมบัสทั้ง 4 ครั้ง)
ภาพจาก Wikimedia Commons (อเมริโก เวชปุชชี่)
และแล้ว การเข้าใจว่านี่คือทวีปใหม่สำหรับยุโรปก็เกิดการสำรวจแบบจริงจังกว่าเดิม จนได้รู้ว่าในอเมริกามีอารยธรรมที่เจริญอยู่แล้วอย่างมายา อินคา และแอซเท็ก
ในตอนแรกนั้นคนยุโรปก็พยายามผูกมิตรกับชนพื้นเมืองเหล่านี้อย่างดิบดี แต่ในเวลาต่อมาดันพบว่าชนพื้นเมืองเหล่านี้มีขุมทรัพย์มหาศาลที่เรียกว่าทองอยู่ในอาณาจักรเต็มไปหมด
การรับรู้นี้ ทำให้ดึงดูดทั้งนักแสวงโชคและทหารรับจ้างเข้ามาถล่มอาณาจักรเหล่านี้จนย่อยยับในเวลาไม่ถึง 100 ปีเลยล่ะครับ...
ทางตอนกลางและตอนใต้ ของทวีปก็ถูกสเปนเข้ายึดอย่างรวดเร็ว มีการอพยพทั้งคนยุโรปและทาสผิวดำเข้าสู่อเมริกาอย่างมหาศาล
ดูเหมือนว่าพื้นที่ในส่วนอารยธรรมของทวีปนั้นเริ่มถูกสำรวจและเข้ายึดครองจนพรุนไปหมดแล้ว แต่ทางด้านเหนือขึ้นไปนั้นกลับมีการสำรวจน้อยมากเพราะอากาศหนาวและไม่มีสิ่งดึงดูดเช่นทองเหมือนกับทางตอนกลางและตอนใต้
การสำรวจทางเหนือนั้นในตอนแรกก็เป็นการตามหาทองเช่นเดียวกัน โดยใน ค.ศ.1513 พอน เดอซ์ ลิออง นำเรือสเปนออกตามหาน้ำพุแห่งความเยาว์วัย ซึ่งเป็นตำนานที่ได้ยินมาจากชนพื้นเมือง ว่าเป็นน้ำพุที่สามารถรักษาโรคได้ทุกชนิด และรอบๆ น้ำพุก็มีทั้งทองและเพชรนิลจินดากองอยู่
โดยพอน เดอซ์ ลิออง ก็ล่องเรือหาน้ำพุในตำนานแล้วก็ไปพบกับแผ่นดินเข้า (แต่ไม่พบน้ำพุ) ซึ่งแผ่นดินที่ว่านี้คือฟลอริดาในปัจจุบันนั่นเอง
หรือใน ค.ศ.1541 เด โซโต ก็เริ่มสำรวจทางเหนือเพื่อค้นหานครแห่งทองคำทั้งเจ็ด จนล่องเข้าไปในแม่น้ำสายยาว (ในเวลาต่อมารู้จักในชื่อแม่น้ำมิสซิสซิปปี) แต่ล่องไปได้ไม่ไกลก็ถูกชนพื้นเมืองโจมตีอย่างหนักจนเด โซโต ถูกฆ่าตายแบบที่ไม่เห็นนครทองคำซักเสี้ยวเดียว...
หรือในเวลาไล่เลี่ยกัน โคโรนาโด นำกองเรือสเปนตามหานครทองคำเหมือนกัน แล้วก็ไปพบกับแม่น้ำสายหนึ่งที่นำพาคณะไปพบกับภูมิประเทศอันพิศวง (ในเวลาต่อมารู้จักในชื่อแม่น้ำโคโลราโด และภูมิประเทศที่เรียกว่าแกรนด์แคนยอน) ความผิดหวังของคณะสำรวจทำให้ต้องตัดใจเดินทางกลับในที่สุด...
จะเห็นได้ว่าการสำรวจของสเปนในทางเหนือนั้นมักตามกลิ่นของทองมากกว่าเข้าไปบุกเบิกดินแดนแบบจริงๆ จังๆ แต่ยังไงก็ตามการครอบครองทั้งตอนกลางและตอนใต้ก็มากพอที่ทำให้สเปนเป็นมหาเศรษฐีของโลก
แต่แล้วในเวลาไม่นาน ก็เกิดคู่แข่งมากหน้าหลายตาทั้งดัตช์ ฝรั่งเศส และอังกฤษเข้ามาสำรวจอเมริกาเช่นเดียวกันกับสเปน โดยเจาะทางด้านเหนือที่สเปนไม่ค่อยสนใจเท่าไหร่...
อย่างฝรั่งเศสก็เข้าสำรวจแล้วยึดดินแดน พร้อมตั้งอาณานิคมของตัวเองที่ชื่อว่า "นิวฟรานซ์ (New France)" โดยมีเมืองควิเบกเป็นเมืองหลวง (ปัจจุบันอยู่ในแคนาดา) และเข้าสำรวจแม่น้ำมิสซิสซิปปียึดดินแดนที่พบพร้อมตั้งชื่อว่าลุยเซียนา
หรืออังกฤษที่เริ่มสนใจอเมริกาเหนือเหมือนกันก็พยายามเข้ามาสำรวจ แต่ด้วยความที่อังกฤษเข้ามาช้ากว่าเพื่อน ทำให้ถูกกีดกันจากทั้งสเปนและฝรั่งเศสอย่างดุเดือด
อังกฤษพยายามสร้างอาณานิคมของตัวเองที่นิวฟันแลนด์และเกาะโรน็อค แต่ก็ล้มเหลวไม่เป็นท่า เพราะถูกทั้งสเปนและชนพื้นเมืองขวางคออยู่...
แต่จุดเปลี่ยนเกมก็มาถึงในช่วงควีนอลิซาเบธที่ 1 ของอังกฤษ ที่ความขัดแย้งของอังกฤษกับสเปนถึงจุดปรอทแตก จนเกิดเป็นยุทธนาวีครั้งใหญ่ที่เรียกว่า "สงครามอาร์มาดา (Spanish Armada)"
และสงครามนี้ก็ทำให้โลกตะลึงไปตามๆ กัน เพราะใครจะคิดล่ะครับว่ามหาอำนาจทางทะเลอย่างสเปนจะรบแพ้อังกฤษแบบยับเยิน...
ชัยชนะในอาร์มาดา ทำให้อังกฤษก้าวขึ้นมาเป็นมหาอำนาจทางทะเลแทนที่สเปนในทันที รวมถึงเป็นการกำจัดก้างชิ้นใหญ่อย่างสเปนให้ออกไปจากโปรเจกต์การสร้างอาณานิคมของอังกฤษในอเมริกาเหนืออย่างเด็ดขาด...
ภาพจาก ThingLink (การสำรวจอเมริกาเหนือของยุโรป)
ภาพจาก WallpaperSafari (Spanish Armada)
ภาพจาก Mary Klann (แผนที่อาณานิคมในอเมริกาเหนือ ค.ศ.1750)
คราวนี้เราลองมาดูเหตุผลกันว่า ทำไมอังกฤษต้องดึงดันในการสร้างอาณานิคมบนอเมริกาขนาดนั้น
แน่นอนว่าคงไม่ใช่เรื่องทองที่ดึงดูดอังกฤษ เพราะในอเมริกาเหนือที่สำรวจในตอนนั้น อย่าว่าแต่เมืองทองคำเลยครับ แค่ทองคำธรรมดายังหาได้ยากมากๆ (ตอนนั้นยังไม่พบขุมทองในแคลิฟอเนียร์)
เหตุผลจริงๆ คืออังกฤษมีการเติบโตเร็วแบบพรวดพราด โดยเฉพาะจำนวนประชากรที่แทบล้นเมือง ทำให้รัฐบาลต้องหาพื้นที่ทำกินใหม่ๆ ให้ประชาชน ซึ่งอเมริกาเหนือนี่แหละเหมาะที่สุด
ทำให้หลังศึกอาร์มาดา อังกฤษก็สำรวจอเมริกาเหนือแบบจริงจังว่ามีจุดไหนบ้างที่พอจะสร้างที่ทำมาหากินได้
และแล้วก็พบดินแดนที่อยู่ชายฝั่งตะวันออก ซึ่งมีแม่น้ำที่อุดมสมบูรณ์อยู่ โดยอังกฤษตั้งชื่อว่าแม่น้ำเจมส์ และตั้งชื่อดินแดนว่า เวอร์จิเนีย (Virginia) พร้อมอพยพคนเข้ามาตั้งรกรากสร้างเมืองที่ชื่อว่าเจมส์ทาวน์ขึ้นมาจนกลายเป็นอาณานิคมแห่งแรกของอังกฤษในอเมริกาเหนือ
และในเวลาต่อมาก็อพยพคนเข้ามาอีก พร้อมกับขนทาสผิวดำมาใช้แรงงานแบบครบวงจร ทำให้เวอร์จิเนียเติบโตอย่างรวดเร็ว
อาณานิคมในอเมริกาของอังกฤษได้รับผลตอบรับที่ดีเกินคาด มีประชากรที่อยากอพยพเข้ามาจำนวนมาก ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นพวกชาวนาที่ไม่มีที่ดินทำกินในอังกฤษ...
หรือนักแสวงโชคที่ต้องการแสวงหาทอง...
นักผจญภัยที่ต้องการความตื่นเต้นเร้าใจ...
พ่อค้าที่หวังความร่ำรวยในอเมริกา...
หรือแม้กระทั่งพวกที่เบื่อการปกครองและกฎที่เข้มงวดในอังกฤษ อยากมีชีวิตที่อิสระเสรี (พวกนี้เป็นกลุ่มสำคัญที่จะเป็นหัวหอกขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงในอนาคต)
ความต้องการอพยพไปอาณานิคมที่สูงเกินคาดนี้ ทำให้อังกฤษเร่งบุกเบิกดินแดนและสร้างอาณานิคมเพิ่มในเวลาไล่เลี่ยกันจนขยายไปอีก 12 อาณานิคม ซึ่งเรียงยาวอยู่ตลอดชายฝั่งตะวันออกของอเมริกาเหนือ
หากรวมกับเวอร์จิเนีย อาณานิคมของอังกฤษก็จะมี 13 อาณานิคม โดยมีการแบ่งออกเป็น 3 กลุ่มด้วยกัน...
กล่มที่ 1 จะอยู่ตอนเหนือ เรียกว่า "นิวอิงแลนด์ (New England)" ประกอบไปด้วย แมสซาชูเซตส์ โรดไอแลนด์ คอนเนกติคัต และนิวแฮมเชียร์
กลุ่มที่ 2 จะอยู่ตอนกลาง ได้แก่ นิวยอร์ก นิวเจอร์ซี เพนซิลเวเนีย และเดลาแวร์
กลุ่มที่ 3 จะอยู่ตอนใต้ ได้แก่ เวอร์จิเนีย แมรีแลนด์ นอร์ทแคโรไลนา เซาท์แคโรไลนา และจอร์เจีย
แน่นอนว่าประชากรรุ่นแรกที่อยู่ในอาณานิคมส่วนใหญ่นั้นเป็นคนที่มาจากอังกฤษ ทำให้มีวัฒนธรรมแบบอังกฤษตามไปด้วย
แต่ประชากรในเจนต่อๆ มาที่ไม่ได้มีความผูกพันกับอังกฤษ เพราะเกิดที่ 13 อาณานิคม ก็เริ่มเห็นแล้วว่า อังกฤษไม่ได้มอง 13 อาณานิคมเป็นดินแดนที่เท่าเทียมกับอังกฤษ
อีกทั้งอังกฤษยังมักเอาเปรียบในเรื่องการค้าและการเก็บภาษี ทำให้ในช่วงกลางศตวรรษที่ 18 ก็เริ่มเกิดรอยร้าวเล็กๆ ระหว่างอังกฤษกับ 13 อาณานิคมขึ้นมา...
ภาพจาก Britannica (13 อาณานิคม)
ในช่วงศตวรรษที่ 18 กระแสที่เรียกว่า พาณิชยนิยม (Mercantilism) กำลังมาแรงในยุโรป โดยเป็นลักษณะนโยบายที่ชาติต่างๆ ต้องแข่งกันค้าขายเพื่อผลักดันเศรษฐกิจของตัวเอง แล้วนำเม็ดเงินนั้นไปพัฒนากองทัพ เพื่อใช้ขยายดินแดนค้าขายของตัวเองออกไปอีกที
ซึ่งพื้นที่การค้าและตัวสร้างเม็ดเงินที่สำคัญให้กับอังกฤษคงไม่พ้น 13 อาณานิคม โดยมีลักษณะ 3 in 1 ที่เป็นทั้งแหล่งวัตถุดิบ แหล่งผลิตสินค้า และตลาด ทำให้อังกฤษมีการออกกฎหมายควบคุมต่างๆ นานา
ไม่ว่าจะเป็นการห้าม 13 อาณานิคมค้าขายกับชาติอื่นนอกจากอังกฤษ...
บังคับให้ชาวอาณานิคมซื้อสินค้าจากอังกฤษ ทั้งที่บางสิ่งบางอย่างไม่ใช่สินค้าที่ชาวอาณานิคมต้องการ...
หรือแม้กระทั่งบล็อกสินค้าจากชาติอื่นไม่ให้ไหลเข้ามาใน 13 อาณานิคม...
ในช่วงแรกๆ นั้นชาวอาณานิคมก็ยังพอทนได้ แต่ในเวลาต่อมา อังกฤษก็กดราคาสินค้าของอาณานิคมแบบต่ำเตี้ยเรี่ยดิน เงินที่ชาวอาณานิคมได้ก็ไม่สมเหตุสมผลกับแรงที่ใช้ไป ทำให้มีการลักลอบขายสินค้ากับชาติอื่นๆ โดยเฉพาะฝรั่งเศส
คราวนี้เลยทำให้อังกฤษเริ่มเพ่งเล็งฝรั่งเศสว่าจะขยายอิทธิพลของตัวเองเข้ามาในอาณานิคมของอังกฤษ อีกทั้งอังกฤษก็อยากขยายอาณานิคมของตัวเองเข้าไปทางตอนในของทวีป แต่ดันมีนิวฟรานซ์กับลุยเซียนาของฝรั่งเศสบล็อกทางเอาไว้อยู่
ความตึงเครียดทำให้เกิดการปะทะกันประปรายระหว่างอังกฤษกับฝรั่งเศสในอเมริกาเหนือ และพุ่งสู่จุดพีคใน ค.ศ.1754
โดยเริ่มที่ฝรั่งเศสเข้าฮุบดินแดนซึ่งเป็นหุบเขาโอไฮโอ แต่อังกฤษดันบอกว่า "ดินแดนตรงนี้อังกฤษเคลมเอาไว้ตั้งนานแล้วนะ!"
ว่าแล้วอังกฤษก็ส่งกองกำลังของชาวอาณานิคมที่นำโดยชายที่ชื่อว่า "จอร์จ วอชิงตัน" และกองกำลังของตัวเองที่นำโดย "เอ็ดเวิร์ด แบรดด็อก" เข้าไปบวกกับฝรั่งเศส
แต่ฝรั่งเศสที่วางแผนไว้อย่างดีมีการจับมือกับชนพื้นเมือง แล้วลอบโจมตีทัพของวอชิงตันกับแบรดด็อกกลางทาง ทำให้ทัพผสมแตกกระเจิงไม่เป็นท่าและแบรดด็อกถูกลูกปืนยิงจนตาย...
การแพ้อย่างยับเยินของอังกฤษ ทำให้ชนพื้นเมืองที่ร่วมมือกับฝรั่งเศสก็เข้าไปปั่นป่วน 13 อาณานิคม ทั้งดักปล้นและรุมทำร้าย
แต่เหมือนความโกรธแค้นของชาวอาณานิคมจะไม่ได้อยู่กับฝรั่งเศสหรือชนพื้นเมือง แต่กลับไปตกอยู่ที่อังกฤษแล้วเริ่มโจมตีรัฐบาลอังกฤษอย่าง
หนักว่า "พวกเราจ่ายภาษีไปตั้งเยอะ แต่อังกฤษดันปกป้องคุ้มครองเราไม่ได้เลยซักนิดเดียว!"
คราวนี้ทำให้อังกฤษเลยต้องวางแผนแบบจริงจังส่งกองกำลังจากแผ่นดินแม่เข้ายึดป้อมต่างๆ ของฝรั่งเศสในนิวฟรานซ์ แล้วอีกฟากหนึ่งก็เข้าบวกกับฝรั่งเศสในหุบเขาโอไฮโอในปี 1759
ฝรั่งเศสที่เริ่มเสียเปรียบก็ไปคุยกับสเปนว่า "มาช่วยหน่อย!" ซึ่งอังกฤษนั้นรู้อยู่แล้วเลยรีบปิดเกม ส่งทัพเรือเข้าถล่มควิเบกของฝรั่งเศส แล้วส่งอีกทัพเข้าถล่มคิวบาที่เป็นของสเปน ทำให้ใน ค.ศ.1763 สงครามก็ปิดฉากลงด้วยชัยชนะของอังกฤษ ซึ่งเหมือนเป็นการตอกย้ำว่าในตอนนี้ อังกฤษคือมหาอำนาจอันดับหนึ่งของยุโรปจริงๆ
ความพ่ายแพ้ทำให้ฝรั่งเศสถูกถีบออกไปจากอเมริกาเหนือ หมดอำนาจในนิวฟรานซ์แบบถาวร...
และอังกฤษก็ได้พิสูจน์ให้ 13 อาณานิคมเห็นว่าตัวเองสามารถสร้างความปลอดภัยให้กับชาวอาณานิคมได้ และภาษีที่จ่ายมาคุ้มค่าอย่างแน่นอน...
เครดิตความเชื่อมั่นเริ่มกลับคืนมา แต่ศัตรูสำคัญอีกกลุ่มอย่างชนพื้นเมืองยังไม่ถูกจัดการ ในปี 1763 เหล่าชนพื้นเมืองที่ไม่อยากให้คนขาวขยายดินแดนเลยพื้นที่ทำกินของตัวเองก็เข้าโจมตีชายแดนของ 13 อาณานิคมอย่างต่อเนื่อง
อังกฤษที่ไม่อยากให้ปัญหาลุกลามยุ่งยากเลยออกกฎห้ามไม่ให้ชาวอาณานิคมขยายดินแดนลุกล้ำเข้าไปในเขตชนพื้นเมือง...
คราวนี้เหมือนความต้องการของ 13 อาณานิคมและอังกฤษมาถึงจุดที่สวนทางกันอย่างเด็ดขาด
ชาวอาณานิคมเริ่มตั้งคำถามว่า "ทำไมเราไม่มีสิทธิ์ขยายดินแดนของตัวเองได้ตามใจชอบ"
หรือ "ทำไมต้องมีคนที่มาคอยบงการเรา ทั้งที่คนนั้นเอารัดเอาเปรียบเราอยู่ตลอดเวลา"
ภาวะความไม่พอใจที่เกิดขึ้น อังกฤษก็ไม่ได้สนใจแก้ไขแบบจริงจัง รอยร้าวที่ปริออกก็เริ่มขยายใหญ่โตขึ้นจนพร้อมจะแตกออกเป็นเสี่ยงๆ...
ภาพจาก Pittsburgh Tribune-review (การตายของแบรดด็อก)
ภาพจาก The Heritage Post (การบุกควิเบกของอังกฤษ)
ภาพจาก PBS (การโจมตีของชนพื้นเมืองเพื่อต่อต้านการขยายดินแดนของคนขาว)
สงครามที่ยาวนานถึง 9 ปีกับฝรั่งเศส ทำให้อังกฤษเสียเงินไปจำนวนไม่น้อยเลยทีเดียว อังกฤษเลยต้องเร่งหาเงินชดเชยในส่วนที่เสียไป ซึ่งวิธีที่ง่ายที่สุดคือการเก็บภาษีชาวอาณานิคมเพิ่ม
เหมือนเป็นการราดน้ำมันใส่กองไฟ ชาวอาณานิคมที่ไม่พอใจอังกฤษอยู่แล้วก็เดือดยิ่งกว่าเดิม! อังกฤษที่เห็นท่าไม่ดีก็เริ่มส่งกองกำลังทหารเข้าแทรกแซงเมืองต่างๆ และสั่งลาดตระเวนอยู่ตลอดเวลา
หลังจากนั้นก็ออกกฎหมายอย่างรัวๆ ไม่ว่าจะเป็นกฎหมายน้ำตาลที่เก็บภาษีอ้อยและกากน้ำตาล...
กฎหมายเลี้ยงดูทหารอังกฤษ ที่เก็บเงินชาวอาณานิคมมาเลี้ยงกองทัพที่เข้ามาลาดตระเวนจับตาดูชาวอาณานิคมเองนั่นแหละ...
และที่หนักสุดคือกฎหมายอากรสแตมป์ ที่ให้ชาวอาณานิคมติดอากรสแตมป์ในสินค้าทุกชนิด ซึ่งแน่นอนว่ามีต้นทุนเพิ่มขึ้นเพราะต้องเสียเงินซื้อสแตมป์ (แต่ราคาสินค้าของชาวอาณานิคมก็ยังถูกกดให้ต่ำเหมือนเดิม)
คราวนี้แหละครับ ชาวอาณานิคมต่างคิดว่ามันชักจะมากเกินไปหน่อย! เมืองต่างๆ เริ่มก่อม๊อบประท้วงต่อต้านกฎหมายเหล่านี้ พร้อมเรียกร้องว่า "ให้ชาวอาณานิคมมีผู้แทนเข้าไปนั่งในสภาอังกฤษด้วย เพื่อให้การออกกฎหมายยุติธรรมต่อชาวอาณานิคม"
พร้อมมีการยืนยันอย่างหนักแน่นว่า "หากไม่มีผู้แทน เราจะไม่ยอมเสียภาษีเด็ดขาด!"
อีกทั้งยังมีกลุ่มหัวรุนแรงที่ชื่อว่า "Son of Liberty" สร้างความวุ่นวายทั้งเผาอากรสแตมป์ และล่าแม่มดกระทืบคนที่เข้าข้างอังกฤษ
เหล่าพ่อค้าที่เสียประโยชน์จากอากรสแตมป์ก็ต่างพร้อมใจกันคว่ำบาตรสินค้าจากอังกฤษ
การต่อต้านที่หนักหน่วงทำให้อังกฤษยกเลิกกฎหมายอากรสแตมป์ในที่สุด การต่อต้านเลยเริ่มซาลงไปบ้างในปี 1765
แต่ในปีต่อมาก็ออกกฎหมายเก็บภาษีเพิ่มอีก ทั้งกระดาษ แก้ว สี ตะกั่ว และใบชา ซึ่งก็เกิดการต่อต้านอยู่บ้างแต่ไม่หนักเท่าอากรสแตมป์...
จนในปี 1770 ดันเกิดเหตุการณ์ขึ้นในบอสตันที่เด็กผู้ชายคนหนึ่งปาหิมะใส่ทหารอังกฤษแบบขำๆ แต่ทหารอังกฤษไม่ได้ขำด้วยและคิดว่าถูกลอบทำร้ายเลยตะโกนบอกเพื่อนทหารคนอื่นๆ แต่ทหารคนอื่นดันได้ยินผิดว่าเป็นการสั่งยิง เลยบรรจุกระสุนระดมยิงชาวบ้านตายไป 5 คน และสาหัสอีก 3 คน...
คราวนี้แหละครับ เหมือนเป็นการสั่นระฆังเวทีมวย การนองเลือดได้เกิดขึ้นแบบไม่คาดคิด ชาวอาณานิคมในบอสตันเดือดเป็นไฟและก่อม๊อบเข้าปะทะขับไล่ทหารอังกฤษออกจากบอสตัน...
อีกทั้งในเรื่องของการค้าก็ตึงเครียดมากขึ้นเมื่อสินค้ายอดฮิตอย่างใบชาแพงเกินไปเพราะภาษี ชาวอาณานิคมเลยแอบไปซื้อใบชาจากดัตช์
ทำให้ในปี 1773 อังกฤษออกกฎหมายใบชา เพื่อให้อังกฤษนำใบชาเข้ามาในอาณานิคมโดยไม่ต้องเสียภาษี และบังคับให้ชาวอาณานิคมซื้อใบชาของตัวเอง
การบังคับขู่เข็ญพร่ำเพรื่อ ทำให้ชาวอาณานิคมคว่ำบาตรใบชาของอังกฤษ และกลุ่ม Son of Liberty ก็ปลอมตัวเป็นชนพื้นเมืองยึดเรือขนใบชาที่อยู่ในบอสตัน แล้วโยนหีบชาทิ้งลงทะเลกว่า 342 หีบ โดยเราเรียกเหตุการณ์นี้ว่า "งานเลี้ยงน้ำชาที่บอสตัน (Boston Tea Party)" ซึ่งทำให้อังกฤษเสียทั้งหน้าเสียทั้งเงิน
อังกฤษที่โกรธหัวฟัดหัวเหวี่ยงจึงสั่งปิดท่าเรือบอสตัน แล้วส่งทหารเข้าไปควานหาหัวโจกโยนหีบชา พร้อมกับเพิ่มกองกำลังของตัวเองเข้าไปในทุกอาณานิคม (ซึ่งแน่นอนว่าค่าบำรุงทหารก็ต้องเพิ่มขึ้น)
ทำให้ในปี 1774 ชาวอาณานิคมจึงต้องส่งผู้แทน 55 คน มาประชุมกันที่เมืองฟิลาเดลเฟีย เพื่อหาทางออกว่า "เราควรทำยังไงต่อไป?"
ซึ่งผลคือชาวอาณานิคมเรียกร้องให้อังกฤษยกเลิกการปิดท่าเรือ และยกโทษให้พวกที่โยนหีบชา...
แต่อังกฤษที่เลือดขึ้นหน้าก็ไม่สนใจ อีกทั้งยังเพิ่มทหารพร้อมเรือรบเข้ามากดดันอาณานิคมต่างๆ
คราวนี้แหละครับ ชาวอาณานิคมต่างเริ่มได้กลิ่นเค้าของสงคราม เลยจัดตั้งกองกำลังอาสาฝึกรบและใช้อาวุธเพื่อเตรียมบวกกับอังกฤษตลอดเวลา
อีกด้านหนึ่งผู้แทนของอาณานิคมก็เริ่มแอบเจรจากับมหาอำนาจอื่นๆ อย่างฝรั่งเศส ดัตช์ และสเปนเพื่อขอสปอนเซอร์หากต้องรบกับอังกฤษจริงๆ
และแล้วเหมือนความขัดแย้งและความไม่พอใจที่ยาวนานสะสมมาถึงจุดที่ต้องระเบิดออกมาในปี 1775 กองกำลังอาณานิคมปะทะกับกองกำลังของอังกฤษที่เมืองเล็กซิงตัน เป็นการเริ่มต้นสงครามอย่างแท้จริง
ทำให้ชาวอาณานิคมต่างคิดตรงกันแล้วว่า สถานการณ์ได้พามาถึงจุดที่ไม่สามารถอยู่รวมกับอังกฤษได้อีกต่อไป...
ภาพจาก History (การสังหารหมู่ในบอสตัน)
ภาพจาก Philadelphia Tribune (การต่อต้านทหารอังกฤษในบอสตัน)
ภาพจาก Poseidon Nevigation Services (Boston Tea Party)
ภาพจาก Regina Acadamies (การปะทะที่เล็กซิงตัน)
การเริ่มสงคราม ทำให้มีการประชุมกันของผู้แทนอาณานิคมและตกลงกันว่า "เราจะแยกตัวออกจากอังกฤษ!" แล้วระดมทุนจากอาณานิคมต่างๆ ตั้งกองกำลังแห่งทวีปเพื่อทำสงครามปฏิวัติ โดยผู้นำกองทัพที่ถูกเลือกขึ้นมาคือจอร์จ วอชิงตัน
ความโกรธแค้นอังกฤษมาอย่างยาวนาน ทำให้มีคนเข้ามาสมัครเป็นทหารไม่หยุดหย่อน ซึ่งกองกำลังปฏิวัติใช้การต่อสู้แบบกองโจรซุ่มโจมตีอังกฤษเป็นหลัก
แต่ความเก๋าเกมของอังกฤษทำให้ฐานของกองกำลังปฏิวัติถูกถล่มไปไม่น้อย และเริ่มเสียเปรียบลงเรื่อยๆ
ชาวอาณานิคมที่เริ่มหมดหวังหน่อยๆ ก็ต่างเฝ้ารอความช่วยเหลือของมหาอำนาจอื่นที่ติดต่อไปก่อนหน้านี้...
แต่ดูเหมือนว่ามหาอำนาจในยุโรปต่างก็เคยโดนอังกฤษตบร่วงกันแทบทั้งนั้น ทำให้เข็ดไม่อยากเข้าไปยุ่งอีกแล้ว...
มีเพียงคู่กัดตลอดกาลอย่างฝรั่งเศสที่แอบส่งซิกมาว่า "อาจจะช่วยเหลือ" ซึ่งถึงแม้ว่าฝรั่งเศสจะไม่ได้ยืนยัน 100% ว่าจะช่วย แต่แค่นี้ก็สร้างความหวังชั้นดีให้ชาวอาณานิคมเลยทีเดียว
แล้วในปี 1776 วอชิงตันก็นำกองกำลังปฏิวัติเข้าโจมตีศูนย์บัญชาการหลักของอังกฤษในบอสตัน มีการขุดสนามเพลาะและระดมยิงปืนใหญ่อัดใส่เมือง...
การโจมตีฉับพลันทำให้อังกฤษต้องถอนทัพออกจากเมือง คณะปฏิวัติยึดบอสตันและขยายพื้นที่ของตัวเองควบคุมนิวอิงแลนด์ได้ในที่สุด
และชัยชนะอย่างสวยงามในบอสตัน ทำให้เหล่า 13 อาณานิคมก็ตัดสินใจประกาศอิสรภาพซึ่งมีการร่างข้อความโดยโทมัส เจฟเฟอร์สัน โดยเหมือนเป็นการระบายความอัดอั้นตันใจของชาวอาณานิคม
ทั้งในเรื่องของพื้นฐานการปกครองที่ทุกคนต้องมีสิทธิพื้นฐานเท่าเทียมกัน...
และเรื่องความไม่พอใจกษัตริย์และรัฐบาลอังกฤษที่ทำต่อชาวอาณานิคม...
คำประกาศอิสรภาพที่เกิดขึ้นเลยถือว่า 13 อาณานิคมได้ตัดสายสัมพันธ์กับอังกฤษลงอย่างเป็นทางการ
ภาพจาก New York Post (จอร์จ วอชิงตัน)
ภาพจาก Salon (การประกาศอิสรภาพในปี 1776)
ภาพจาก Wikipedia (คำประกาศอิสรภาพ)
หลังประกาศอิสรภาพ คณะปฏิวัติก็ต้องรบกับอังกฤษให้รู้ผลแพ้ชนะแบบเด็ดขาด โดยหลังจากยึดนิวอิงแลนด์ได้แล้ว ก็ยกทัพเข้าบุกอาณานิคมตอนกลางและตอนใต้
อังกฤษที่ไม่ยอมถอยเหมือนกันก็ส่งกองทัพเข้ายันอย่างดุเดือด ผลัดกันแพ้ผลัดกันชนะอยู่หลายครั้งทำให้สงครามลากยาวยืดเยื้อ
แต่แล้วฝรั่งเศสที่ในตอนแรกยังสองจิตสองใจ แต่เมื่อฝ่ายปฏิวัติเริ่มได้เปรียบก็เข้าซัพพอร์ตเต็มตัว ส่งกองทัพเข้ามาช่วยแบบเต็มที่!
อีกทั้งดัตช์และสเปนก็ส่งเงินเข้าสนับสนุนอีกด้านหนึ่ง ทำให้กองกำลังปฏิวัติที่มีท่อน้ำเลี้ยงแข็งแกร่งขึ้นกว่าเดิมรุกคืบยึดป้อมต่างๆ ของอังกฤษอย่างรวดเร็ว
สปอนเซอร์ที่หลั่งไหลเข้ามาช่วยคณะปฏิวัติแบบไม่หยุดหย่อนทำให้อังกฤษเสียดินแดนเกือบทุกสมรภูมิ จนสุดท้ายในปี 1781 กองกำลังปฏิวัติก็ชนะอังกฤษแบบเด็ดขาด ซึ่งเป็นการสิ้นสุดสงครามปฏิวัติอันยาวนานกว่า 6 ปี...
เหล่า 13 อาณานิคมก็ได้กลายเป็นประเทศอิสระที่ในเวลาต่อมารู้จักกันในชื่อของ "สหรัฐอเมริกา (United States of America)"
เรียกได้ว่า ถึงแม้ 13 อาณานิคม จะเกิดจากการสรรค์สร้างของอังกฤษ แต่อังกฤษกลับหล่อหลอมตัวตนใหม่ของ 13 อาณานิคมซึ่งแตกต่างจากอังกฤษอย่างสิ้นเชิง...
อิสรภาพและเสรีภาพ...
ความเท่าเทียม...
สิทธิ์ในการใช้ชีวิตของตัวเอง...
สิทธิ์ในการเสาะแสวงหาความสุขของตนเอง...
อุดมการณ์เหล่านี้ได้เกิดขึ้นกับชาวอาณานิคมจากน้ำมือของอังกฤษเองแบบไม่รู้ตัว...
อุดมการณ์เหล่านี้ก็ได้สร้างความเป็นอเมริกันชนขึ้นมา ซึ่งแสดงออกได้อย่างชัดเจนบนคำประกาศอิสรภาพที่เกิดขึ้นในปี 1776
และคำประกาศอิสรภาพนี้อาจเรียกได้ว่าเป็นเพียงจุดเริ่มต้นเท่านั้น...
จุดเริ่มต้นที่อุดมการณ์ตามคำประกาศจะกลายเป็นชิ้นส่วนหลักในการขับเคลื่อนโลกทั้งใบในอีก 200 ปีข้างหน้า...
และนี่ คือเรื่องราว “ปฏิวัติอเมริกา (American Revolution)” จุดกำเนิดอุดมการณ์แบบอเมริกันชน
ภาพจาก Unsplash
References
Captivating History. American History: A Captivating Guide to the History of the United States of America, American Revolution, Civil War, Chicago, Roaring Twenties, Great Depression, Pearl Harbor, and Gulf War. Captivating History, 2020.
Fisher, Hackett David. Washington's Crossing (Pivotal Moments in American History). Oxford University Press : Oxford, 2006.
Taylor, Alan. American Colonies: The Settling of North America. London : Penguin Books, 2002.
Zinn, Howard. A People's History of the United States. New York : Harper Perennial Modern Classics, 2015.
- 110
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
