จากเรื่อง Kingdom : Ashin of the North ชนเผ่าหนี่ว์เจิน คือใคร เกี่ยวข้องอย่างไรกับประวัติศาสตร์เกาหลี
*มีการเปิดเผยเนื้อหาในภาพยนต์บางส่วน*
หลังจากภาพยนตร์เรื่อง Kingdom : Ashin of the North ได้ฉายผ่าน Netflix ซึ่งเป็นภาคพิเศษแยกจากซีรีส์เรื่อง Kingdom เพื่อเล่าย้อนที่มาที่ไปของดอกไม้สีม่วงต้นตอของการเกิดโรคระบาดที่ทำให้คนในยุคโชซอนกลายเป็นซอมบี้ ผู้เขียนพบว่ามีประเด็นทางประวัติศาสตร์ที่น่าสนใจอยู่ไม่น้อยเกี่ยวกับเรื่องชาติพันธุ์ชนกลุ่มน้อยของเกาหลี
บริบทในเรื่องคร่าวๆ เป็นช่วงอาณาจักรโชซอนของเกาหลี กำลังเผชิญภัยหลายด้าน ไม่ว่าจะเป็นการรุกรานของญี่ปุ่น และ ชนเผ่าต่างๆในบริเวณคาบสมุทรเกาหลี
เนื้อเรื่องมีการพูดถึงชนเผ่าหนี่ว์เจิน ชนกลุ่มน้อยชายขอบ ที่ไม่ได้รับการยอมรับจากโชซอนและจากเผ่าด้วยกันเอง ซึ่งมีความน่าสนใจว่าพวกเขาเป็นใครมาจากไหน เกี่ยวข้องอย่างไรกับประวัติศาสตร์ของเกาหลี
- ชนเผ่าหนี่ว์เจิน -
ชนเผ่าหนี่ว์เจิน หรือ เจอร์เชน (女真; pinyin: nǚzhēn) เป็นชนเผ่าที่อยู่ในกลุ่มผู้พูดภาษาทังกุส (Tungus) มีถิ่นฐานเดิมอยู่บริเวณไซบีเรีย และบริเวณแมนจูเรีย ทางตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศจีน ในปัจจุบัน
แต่เดิมก่อนที่จะเป็นชนเผ่าหนี่ว์เจิน ชนเผ่าที่พูดภาษาทังกุสทั้งกลุ่มอยู่รวมกันเป็นเผ่าใหญ่ ก่อนที่บางส่วนจะแยก อพยพลงมาทางตอนใต้ ซึ่งก็คือบริเวณตะวันออกเฉียงเหนือของจีน หรือบริเวณแมนจูเรีย
Credit : https://static.wikia.nocookie.net/civilization-v-customisation/images/5/5f/ManchuMap.png/revision/latest?cb=20160719044220
ในพื้นที่นั้นมีชนเผ่าเดิมที่อาศัยอยู่ก่อนแล้ว ชื่อว่าชนเผ่าม่อเหอ ชาวทังกุสที่ได้อพยพลงมาก็ได้รวมกลุ่ม ผสมกลมกลืนสังคมและวัฒนธรรมเข้าเป็นชนเผ่าหนี่ว์เจิน แต่เนื่องด้วยความเป็นชนเผ่า ทำการเลี้ยงสัตว์ เพาะปลูกระยะสั้น ไม่ได้ตั้งที่อยู่เป็นหลักแหล่ง แต่ละเผ่าจึงแยกกระจัดกระจายกันไป ไม่มีอำนาจส่วนกลางที่รวมทุกเผ่าเป็นหนี่ว์เจินเดียว
ดังนั้นเผ่าไหนที่อยู่ใกล้ศูนย์กลางอำนาจที่ไหน ก็มักจะเข้าร่วมอยู่ภายใต้ศูนย์กลางอำนาจนั้น เช่น จีน และ เกาหลี
ในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 10 ชนเผ่าหนี่ว์เจินปกครองตนเองอย่างอิสระ และดำเนินความสัมพันธ์กับจีนและเกาหลี จนในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 11 หัวหน้าเผ่าหนี่ว์เจิน นามว่า อากู๋ต่า ได้ต่อสู้แย่งชิงอำนาจจากพวกชี่ตัน และสามารถล้มราชวงศ์เหลียวได้สำเร็จ ในปีค.ศ. 1114
อากู๋ต่ารวบรวมเผ่าหนี่ว์เจินที่กระจัดกระจายเข้ามาเป็นกลุ่มใหญ่ และสร้างเป็นอาณาจักรจินขึ้นมา อากู๋ต่าสถาปนาและตั้งตนเป็นกษัตริย์นามว่า ไท่จู่ ปกครองอาณาจักรจินจากเดิมที่อยู่กันแบบชนเผ่า เปลี่ยนเป็นการรวมอำนาจบริหารจากหัวหน้าเผ่ามาไว้ที่หัวหน้าสูงสุด และทั้งหมดถูกรวมอยู่ภายใต้กษัตริย์
อากู๋ต่า หรือ พระเจ้าไท่จู่ ปฐมกษัตริย์ราชวงศ์จิน (Credit : https://en.wikipedia.org/wiki/File:Wanggiyan_Aguda.jpg)
รวมถึงแต่เดิมที่เลี้ยงสัตว์เร่ร่อน ก็เปลี่ยนเป็นตั้งถิ่นฐาน สร้างบ้านเรือน ทำการเพาะปลูก ทำเกษตรกรรม และหัตถกรรม มีตัวเขียนและภาษาเป็นของตนเอง
อาณาจักรจิน ปกครองโดยกษัตริย์ทั้งหมด 9 พระองค์ กินระยะเวลา 120 ปี มีประชากรคาดการณ์ประมาณ 45 ล้านคนอาศัยอยู่ ก่อนที่จะโดนมองโกลบุกเข้ามาตีและเอาชนะได้ในที่สุด ทำให้อาณาจักรจินล่มสลายไปในปี ค.ศ. 1234 และถูกรวมเข้ากับอาณาจักรฮั่นของจีนในเวลาต่อมา
ภายใต้การปกครองโดยมองโกล ชาวหนี่ว์เจินเดิมที่อยู่บริเวณแมนจูเรียต้องกระจัดกระจายแยกตัวเป็นเผ่าเล็กๆอีกครั้ง และแยกกันไปตามที่ต่างๆ ซึ่งบางส่วนอพยพมาที่ตอนเหนือของคาบสมุทรเกาหลี ซึ่งตรงกับยุคโชซอนตอนต้นของเกาหลี
ภาพวาดบนผ้าไหมช่วง c.13 เป็นภาพคนหนี่ว์เจิน ที่ทำหน้าที่เลี้ยงเหยี่ยวในอาณาจักรจิน (ภาพนี้จัดแสดงอยู่ที่ British Musuem เมืองลอนดอน) Credit : https://www.worldhistory.org/image/7383/jurchen-falconer/
- หนี่ว์เจินบนคาบสมุทรเกาหลี -
ตัดภาพมาที่คาบสมุทรเกาหลี ทางตอนเหนือมีพรมแดนติดกับประเทศจีน และรัสเซีย
เกาหลีในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 14 อาณาจักรโครยอ (Goryeo) เปลี่ยนผ่านไปเป็นอาณาจักรโชซอน (Joseon) ซึ่งมีอายุยาวกว่า 500ปี (ค.ศ. 1392-1910) เป็นศูนย์กลางอำนาจที่ยิ่งใหญ่ครอบคลุมบริเวณเมืองเปียงยาง ประเทศเกาหลีเหนือ และครอบคลุมถึงเมืองฮันยาง (กรุงโซล) ประเทศเกาหลีใต้ในปัจจุบันด้วย
Credit : https://bodashiri.tumblr.com/post/139534503906/six-flying-dragons-ep-39-40
หลักฐานการเข้ามาของชนเผ่าหนี่ว์เจิน มีบันทึกในสมัยศตวรรษที่ 10 หรือ ช่วงโครยอ ในบันทึกมีการพูดถึง Heishui Mohe เป็นพวกอนารยชนที่พูดภาษากลุ่มทังกุสทางตะวันออก ซึ่งป่าเถื่อนและรุนแรง
โชซอนมีอำนาจยิ่งใหญ่เหนือกว่าอาณาจักรใกล้เคียงใดๆในคาบสมุทรเกาหลีตอนนั้น และได้พยายามเข้าควบคุมอาณาจักรเล็กๆ รวมถึงชนเผ่าเอาไว้ด้วย
ซึ่งอธิบายได้ว่าทั้งโชซอนและราชวงศ์หมิงของจีน พยายามรวบรวมพันธมิตรและขยายดินแดนให้ได้มากที่สุด เพื่อต้านทานกองทัพของมองโกล ที่เป็นภัยรุกรานของจีน เกาหลี และญี่ปุ่น
โชซอนยกเลิกระบบในการควบคุมชนเผ่าทางตอนเหนือของคาบสมุทรเกาหลีของโครยอที่ใช้ก่อนหน้านี้ โดยเปลี่ยนจากการควบคุม เป็นการปรองดองกับหัวหน้าเผ่าต่างๆของหนี่ว์เจิน มีหลักฐานปรากฏด้วยว่าโชซอนอนุญาติให้เผ่าหนี่ว์เจินตั้งถิ่นฐานภายในอาณาจักรได้ ในฐานะผู้ลี้ภัยและการ์ดปกป้องราชสำนัก
ภาพวาด ยุนกวานแห่งโครยอ ที่เอาชนะกลุ่มหนี่ว์เจินได้ และกำลังสร้างอนุสาวรีย์เพื่อเป็นการกำหนดขอบเขต (Credit : https://en.m.wikipedia.org/wiki/Korean%E2%80%93Jurchen_border_conflicts)
ชนเผ่าหนี่ว์เจินทางตอนเหนือของคาบสมุทรเกาหลี มี 2 กลุ่มหลักๆ
กลุ่มแรกในสายตาของโชซอน คือ เป็นกลุ่มของศัตรู ชื่อว่า พาจอวี (Pajeowi) เป็นกลุ่มชนเผ่าหนี่ว์เจินที่ใหญ่และทรงอิทธิพลมาก เพราะสามารถรวบรวมกลุ่มเล็กๆไว้ได้หลายกลุ่ม และมีความเชี่ยวชาญในการรบ อาศัยอยู่ทางตอนเหนือของโชซอน ทำให้โชซอนจับตามองเป็นพิเศษ เพราะเกรงว่าจะโดนชนเผ่าพาจอวีรุกราน
(Credit: https://kakuchopurei.com/2021/07/16/what-to-know-before-watching-kingdom-ashin-of-the-north/)
ซ้าย: หัวหน้าผ่าซองจอยาอิน / ขวา: หัวหน้าเผ่าพาจอวี (Credit : https://www.mymusictaste.com/news/kingdom-ashin-of-the-north-drops-the-posters-of-4-characters-intertwined-with-the-mysterious-herb,2001/)
กลุ่มที่สอง ชื่อว่า ซองจอยาอิน (Seongjeoyain) แปลได้ว่า อนารยชนที่อาศัยอยู่ใกล้ป้อมปราการ ในสายตาโชซอนคือเป็นกลุ่มกันชน ซึ่งเป็นชนเผ่าหนี่ว์เจินที่อยู่ทางตอนใต้ของแม่น้ำอัมนก (Amnok River) ซึ่งติดกับเขตแดนและป้อมปราการทางตอนเหนือของอาณาจักรโชซอน
ชนเผ่าซองจอยาอิน ได้รับอนุญาตจากราชอาณาจักรโชซอนให้ตั้งบ้านเรือนและถิ่นฐานได้ ซึ่งพวกเขาอยู่เช่นนี้กว่าร้อยปีก่อนที่เกาหลีจะโดนญี่ปุ่นรุกราน
แต่ชนเผ่าซองจอยาอิน ไม่เคยถูกยอมรับจากโชซอน และไม่ถูกนับรวมว่าเป็นชนเผ่าหนี่ว์เจินด้วย ทำให้สถานะของเผ่าอยู่ตรงกลาง เป็นเพียงเขตกันชน (Buffer zone) ระหว่างชนเผ่าพาจอวีและโชซอน
การไม่ถูกยอมรับโดยฝ่ายไหน เรียกว่าเป็นคนชายขอบก็ย่อมได้
จากเรื่อง Kingdom : Ashin of the North อาชินตัวละครหลักและพ่อของเธอ เป็นคนของกลุ่มซองจอยาอิน ที่โชซอนมอบพื้นที่บริเวณพเยซากุน (Pyesagun) ให้ตั้งบ้านเรือน
พ่อของอาชินเป็นหัวหน้าหมู่บ้านที่จงรักภักดีต่อโชซอน มีการส่งบรรณาการแสดงความภักดี เช่น หนังเสือ หนังสัตว์ เครื่องหนังต่างๆให้โชซอน ส่วนชนเผ่าพาจอวีและเผ่าหนี่ว์เจินอื่นๆ จะมองว่าเผ่าซองจอยาอิน เป็นเผ่าที่ไว้ใจไม่ได้ เป็นผู้ทรยศ และเป็นสายลับของโชซอน
- ประวัติศาสตร์ชาติพันธุ์ และ คนชายขอบ -
เรื่อง Kingdom : Ashin of the North นำเสนอสถานะของคนในเผ่าซองจอยาอินที่เป็นคนชายขอบ ไม่ถูกยอมรับทั้งโชซอน และไม่นับว่าเป็นเผ่าหนี่ว์เจิน ตัวละครหลักอาชิน ค้นพบแล้วว่าทุกอย่างล้วนคือการเมือง และการแย่งชิงอำนาจ ที่ตัวเธอเป็นเพียงหมากตัวนึงที่ถูกหลอกใช้เพียงเท่านั้น
Credit : https://readysteadycut.com/2021/07/23/kingdom-ashin-of-the-north-ending-explained-netflix-k-drama-film/
ในช่วง 500 ปีที่อาณาจักรโชซอนเรืองอำนาจ หนี่ว์เจินหรือเจอร์เชน เป็นชนเผ่ากลุ่มใหญ่ที่กระจายไปยังพื้นที่ของจีน เกาหลี และญี่ปุ่น
ช่วงต้นราชวงศ์โชซอน ทางการมองว่า หนี่ว์เจินหรือเจอร์เชน เป็นพวกอนารยชนที่ป่าเถื่อน หยิ่งยโส และขี้เกียจ แต่ขณะเดียวกันก็มองว่าชนเผ่านี้มีประโยชน์ทางการเมืองต่อโชซอน ในการต้านทานการรุกรานของพวกมองโกล
ในช่วงแรกทางการโชซอนกำหนดขอบเขตที่ให้หนี่ว์เจินอยู่ และไม่อนุญาตให้ข้ามเขต แต่ก็มีบางครั้งที่ชาวหนี่ว์เจินลักลอบข้ามเขตเพื่อขุดโสมมาขายให้กับเผ่าอื่นๆและจีน
ในช่วงแรกถ้าทหารโชซอนจับได้ ก็มักจะฆ่าผู้ที่ลักลอบขโมยโสมทิ้งอย่างโหดเหี้ยมทันที แต่ภายหลังมีการเปลี่ยนกฎให้ยกเลิกการจับและฆ่า ถ้าพวกเขาไม่ได้สร้างความเดือดร้อนมากให้กับคนโชซอน
สาเหตุที่ต้องลดความรุนแรงกับชาวหนี่ว์เจิน เนื่องจากทางการโชซอนไม่อยากเป็นปฏิปักษ์กับคนในชนเผ่า การฆ่าอย่างทารุณจะทำให้พี่น้องชนเผ่าไม่พอใจ และหันไปรวมกับเผ่าที่เข้มแข็ง และจะกลายเป็นภัยต่อโชซอนเสียเอง ซึ่งในตอนนั้นมีเผ่าพาจอวีที่เข้มแข็งมากอยู่ทางตอนเหนือ รวมถึงเผ่าหนี่ว์เจินขนาดใหญ่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของจีน ที่ภายหลังจะสามารถตั้งเป็นราชวงศ์ชิงได้
ดังนั้นในสมัยพระเจ้าเซจง กษัตริย์องค์ที่ 4 แห่งโชซอน (ค.ศ. 1418-1450) อนุญาตให้หนี่ว์เจินหรือเจอร์เชนอาศัยอยู่ในขอบเขตอาณาจักรโชซอน มีขอบเขตที่ชัดเจน มีสถานะเป็นผู้ลี้ภัย ไม่ต้องเสียภาษี ไม่เข้มงวดว่าต้องทำตามกฎหมายของโชซอน แต่ต้องส่งคนมาเป็นทหารของโชซอน
พระเจ้าเซจงแห่งโชซอน (Credit : https://koreainspires.com/index.php/history/80-sejong-the-great)
ส่วนชาวบ้านโชซอนทั่วไป มองว่าพวกชนเผ่าเป็นพวกมีความอดทนสูง มีสถานะต่ำกว่าและไม่ใช่พวกเดียวกันกับตน ในตอนแรกการแต่งงานระหว่างคนโชซอนกับคนจากเผ่าหนี่ว์เจิน เป็นเรื่องที่รับไม่ได้
แต่เมื่อผ่านไปหลายรุ่น ชนเผ่าหนี่ว์เจินที่อยู่ในเขตโชซอนได้รับการศึกษา มีอาชีพทหาร หรือ ทำงานในเมือง การแต่งงานระหว่างคนสองกลุ่มก็เป็นเรื่องที่ยอมรับได้มากขึ้น
กระทั่งต้นศตวรรษที่ 17 นูรฮาซี (Nurhaci) หรือ พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาชื่อ (Nuerhachi) หรือ พระเจ้าชิงไท่จู่ เป็นปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์ชิง (Qing) ซึ่งเป็นชาวหนี่ว์เจินและสามารถรวมเผ่าหนี่ว์เจินส่วนใหญ่มาได้จนสามารถตั้งเป็นอาณาจักรชิงได้
นูรฮาซี (Nurhaci) หรือ พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาชื่อ (Nuerhachi) หรือ พระเจ้าชิงไท่จู่ (Credit : https://en.wikipedia.org/wiki/Nurhaci)
ชาวหนี่ว์เจินบางเผ่าที่ไม่ได้อยากอยู่ภายใต้ราชวงศ์ชิง ได้หนีลงมาทางตอนใต้ของคาบสมุทรเกาหลีซึ่งอาณาจักรโชซอนก็อนุญาต นักประวัติศาสตร์เกาหลีเจอบันทึกของทางการ เกี่ยวกับคนหนี่ว์เจินประมาณ 50 คนที่อพยพมาช่วงต้นศตวรรษที่ 17 โดยพบว่าพวกเขาได้มีการเปลี่ยนชื่อและนามสกุลด้วย โดยใช้นามสกุลเช่น พัค คิม และอี ส่วนชื่อที่ใช้ เช่น ยุนฮัค หรือ อ๊กชุน ทำอาชีพเป็นคนขายผัก ขายเนื้อ ในชุมชน
ทว่าสถานะทางสังคมก็ยังคงต่ำกว่าคนเกาหลีโชซอน
ตามการรับรู้ของคนเกาหลีทั่วไปที่ได้เรียนประวัติศาสตร์เกาหลีผ่านแบบเรียน ชาติพันธุ์หนี่ว์เจินได้ถูกระบุว่าเป็นชนเผ่ากึ่งเร่ร่อน ที่ได้อาศัยอยู่บริเวณตอนเหนือของคาบสมุทรเกาหลี แบ่งเป็นสองกลุ่มหลักๆ คล้ายกับที่เราได้อธิบายไปแล้วในตอนต้น
กระทั่ง ค.ศ. 1627 และ 1636 โชซอนถูกแมนจูรุกรานถึง 2 ครั้ง ภายใต้นูรฮาซี ประวัติศาสตร์เกาหลีระบุว่าเป็นการรุกรานจากแมนจูที่พยายามจะขยายอำนาจและยึดครองคาบสมุทรเกาหลี ดังนั้นกษัตริย์โชซอนแต่ละพระองค์ก็จะมีหน้าที่จัดการกับการรุกราน และทำสงคราม
จีนภายใต้ราชวงศ์หมิง โชซอนจะเน้นการเจริญสัมพันธไมตรีมากกว่า และราชวงศ์หมิงมีส่วนช่วยเหลือโชซอน ตอนที่โดนญี่ปุ่นรุกรานในสงครามอิมจิน ช่วง 1592-1598 ด้วย
แต่พอเปลี่ยนผ่านราชวงศ์เป็นแมนจู หรือ ราชวงศ์ชิง เกาหลีมองว่าเป็นศัตรู เป็นภัย เนื่องจากแมนจูมาจากชนเผ่าอนารยชนหนี่ว์เจิน ซึ่งถือว่าเป็นคนอื่น และสถานะทางสังคมต่ำกว่า
และที่สำคัญอาจจะรวบรวมเผ่าหนี่ว์เจินอื่นๆ เป็นภัยต่อโชซอนได้
ประวัติศาสตร์เกาหลียอมรับการมีอยู่ของชนเผ่าหนี่ว์เจินบนคาบสมุทรเกาหลี แต่ไม่ได้ถือว่าเป็นคนเกาหลีสะทีเดียว เกาหลีได้อิทธิพล ตัวอักษร วัฒนธรรม และลัทธิขงจื๊อ มาจากจีน ซึ่งมาจากราชสำนักที่เป็นจีนฮั่น
แต่สำหรับจีนที่เป็นแมนจู ที่มีเชื้อสายจากอนารยชนนั้นไม่ถือว่าเป็นหนึ่งเดียวกัน
จากเรื่อง Kingdom : Ashin of the North น่าสนใจในแง่การนำเสนอการรับรู้และการยอมรับชาติพันธุ์ที่หลากหลายบนคาบสมุทรเกาหลี หลังจากดูเรื่องนี้แล้วทำให้เราอยากรู้เรื่องราวประวัติศาสตร์เกาหลี ที่เป็นประวัติศาสตร์กระแสรอง ในแง่อื่นๆมากขึ้น
สำหรับตอนหน้าจะเป็นเรื่องอะไร รอติดตามกันนะคะ
References:
- 137
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
