ของกินที่คิดถึง : น้ำยาอุทัย
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
เนื่องในวันนี้เป็นวันปิยะมหาราช สาระนอกจานขออนุญาตย้อนวันวานถึงของกินที่คิดถึงสักหน่อย เป็นของกินได้ที่พวกเราหลายๆคนน่าจะเคยผ่านลิ้นผ่านปากกันมาบ้าง ไม่ใช่เรื่องของข้าวปลาอาหาร แต่เป็นเรื่องการทำเครื่องดื่ม ที่ฮิตติดบ้านกันมานานตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 โน่นเลย และไม่ใช่เครื่องดื่มพิเศษราคาแพงใดใด ไม่ใช่ของนำเข้าจากไหน แต่เป็นของไทยแท้ๆที่ใครก็น่าจะรู้จัก นั่นก็คือ น้ำดื่ม แต่เป็นน้ำดื่มที่หยด “น้ำยาอุทัย”
หลายๆคนน่าจะเคยดื่มกันมาบ้างใช่มั้ย ถ้าไม่นับการดื่มน้ำเปล่าเย็นๆใส่น้ำยาอุทัยด้วยขันที่บ้าน เราจะเจอน้ำดื่มหยดน้ำยาอุทัยได้ตามงานกีฬาสี งานบุญ งานบวช หรืองานกิจกรรมอะไรก็ตาม ที่ต้องเผชิญกับความร้อนอบอ้าวของเมืองไทย น้ำที่นำมาบริการแขกเหรื่อในงาน มักเป็นน้ำดื่มที่ใส่น้ำยาอุทัยแทบจะทั้งนั้น นั่นเพราะว่าน้ำยาอุทัยมีสรรพคุณบำรุงเลือด แก้ร้อนใน กระหายน้ำ เป็นยาฤทธิ์เย็น ช่วยลดความร้อน จึงเหมาะกับอากาศบ้านเรา และเป็นที่นิยมของใครหลายคนในยุคก่อน ด้วยกลิ่นและรสชาติที่หอมเย็นชื่นใจ
แม้กระทั่งการไปเยี่ยมเยือนใครถึงบ้าน หรือใครมาเยี่ยมเยียนเราที่บ้าน คนไทยในอดีตมักจะหยิบยื่นให้น้ำเป็นตัวแทนแรกของการต้อนรับเสมอ และน้ำนั้นก็มักจะเป็นน้ำดื่มที่ผสมน้ำยาอุทัย ที่เป็นสมุนไพรชั้นเลิศ อันเป็นการแสดงถึงความใส่ใจแขกผู้มาเยือน
โดยน้ำยาสมุนไพรชนิดนี้น่าจะมีมาก่อนกรุงรัตนโกสินทร์ พบได้ในบันทึกตำรายาแพทย์แผนไทยหลายเล่ม รวมทั้งมีบันทึกตำรับยานี้ไว้ที่เสาระเบียงวัดโพธิ์อีกด้วย ซึ่งในตำรานั้นเรียกว่า ยาทิพย์สำราญ และ ยาจักรทิพย์ แต่ที่คนมานิยมเรียกยาชนิดนี้ว่ายาอุทัย ก็น่าจะมาจากเมื่อดื่มน้ำผสมน้ำยาชนิดนี้เข้าไปแล้ว จะรู้สึกสดชื่นเหมือน “อาทิตย์อุทัย” ซึ่งได้สะท้อนผ่านโลโก้รูปพระอาทิตย์สาดแสงบนขวดน้ำยาอุทัยหมอมี ซึ่งเป็นผู้ผลิตเจ้าแรกๆที่ทำยาชนิดนี้บรรจุขวดออกขายในสยาม ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2434 คำว่าน้ำยาอุทัยจึงกลายเป็นคำเรียกติดปากของยาชนิดนี้ไป ไม่ว่าใครจะทำยาชนิดนี้ออกจำหน่ายอีก ก็คงเรียกน้ำยาอุทัยเหมือนกัน แต่อาจต่างกันด้วยส่วนผสมของสมุนไพรที่นำมาสกัดทำยา ซึ่งเจ้าไหนใครดีกว่ากันนั้นคงตอบไม่ได้ เพราะความชอบและความเคยชินของแต่ละคนนั้นไม่เหมือนกัน
เอาเป็นว่า ตอนนี้ พ.ศ. 2564 ผ่านมาร้อยกว่าปีแล้ว ยังมีใครที่ชอบหยดน้ำยาอุทัยลงในน้ำดื่มกันอยู่มั้ย ยิ่งตอนนี้กระแสอาหารเพื่อสุขภาพกำลังเป็นที่นิยม การดื่มน้ำผสมยาสมุนไพรที่มีสรรพคุณดีๆแบบนี้ ซึ่งมีแต่ในเมืองไทยเท่านั้น ก็น่าสนใจไม่ใช่น้อย ส่วนใครจะเอาน้ำยาอุทัยไปผสมน้ำดื่มกันยังไง ชอบยี่ห้อไหน ขอเชิญมาเล่าสู่กันฟัง...
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
[Reference]…
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
#สาระนอกจาน #saranokchan #sidedish #น้ำยาอุทัย
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
ติดตาม สาระนอกจาน ได้ที่ :
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
