นับแต่กลางศตวรรษที่ 20 จนถึงต้นศตวรรษที่ 21 นี้ มีนักวิทยาศาสตร์หลายคนสนใจปัญหาของมนุษยชาติ นำเสนอแนวคิดแนวปฏิบัติต่อการแก้ปัญหาสังคมแบบองค์รวมที่ไม่ได้มองมนุษย์และสรรพสิ่งแบบแยกส่วน แยกจิตออกจากวัตถุ แยกสิ่งที่ศึกษาออกจากผู้ศึกษา อันเป็นที่มาของวิธีคิดแบบกลไก เมื่อติดขัดตรงไหนจะแก้เฉพาะตรงนั้น เช่น แพทย์รักษาอาการป่วยทางกายแต่ไม่ได้รักษาใจของคนไข้หรือบริษัทต้องการคุณภาพของงานจนลืมความสุขของคนทำงาน เป็นต้น หนึ่งในบรรดานักวิทยาศาสตร์ยุคใหม่ที่บุกเบิกวิธีคิดแบบองค์รวม คือ อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ ผลงานในช่วงท้ายๆ ของชีวิตไอน์สไตน์เป็นเรื่องของการใคร่ครวญในเรื่องสันติภาพของโลกและความหมายของชีวิต เช่นที่ปรากฏในหนังสือ The World As I See It (1949), Out of My Later Years (1950) และ The Meaning of Reality (1965)