5 ก.พ. 2022 เวลา 03:10 • ปรัชญา
“บ้านเช่า”
ฟังธรรมเรื่องตัวกู-ของกู ก็ดูเหมือนจะเข้าใจ
แต่ก็ไม่เห็นว่าจะถอดถอนความเห็นผิดได้
เกิดอะไรขึ้นก็มักจะเป็นทุกข์อยู่เรื่อย
อาจจะเป็นเพราะเราเกิดมากับกายนี้ใจนี้
จะบอกว่ามันไม่ใช่เรา ข้างในก็เถียงใจขาด
ให้สังเกตดูกายใจ ก็ไม่เห็นว่าจะเป็นธรรมชาติตรงไหน
ก็ยังเห็นเป็นเราอยู่เรื่อยไป
ธรรมชาติของรูปนาม จะแสดงผลออกมาให้ได้เห็น
เป็นลักษณะ ๓ ประการ คือ
  • ความเป็นอนิจจัง-ไม่เที่ยง มีความเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป
  • ความเป็นทุกขัง-สภาพทุกขัง
สามารถทำความเข้าใจได้ในสองทาง คือ
สภาพทุกข์ รูปนาม(ซึ่งรวมเราเข้าไปด้วย)
มีสภาพทุกข์บีบคั้นเพราะความไม่เที่ยง
มันจึงดิ้นรนเพื่อรักษาสภาพของมันตลอดเวลา
นี่เป็นสภาพทุกข์ หรือทุกข์โดยสภาพของมัน
จะมีผู้เข้าไปยึดหรือไม่ มันก็ทุกข์อยู่แล้ว
กับอีกสภาพ คือ เมื่อมีจิตโง่
เพราะมีอวิชชาไปยึดของที่มีสภาพทุกข์มาเป็นของตน
ทำไมจะไม่ทุกข์ล่ะ
นี่จึงเกิดเป็นความทุกข์ใจขึ้น จึงเกิดผู้ทุกข์ขึ้น
  • ความเป็นอนัตตา
คำว่า ไม่มีตัวตน ฟังดูเข้าใจยากสำหรับคนทั่วไป
ทำไมจึงเป็นอนัตตา
ก็เพราะว่าสภาพที่เห็นได้ในวินาทีปัจจุบัน
เป็นผลมาจากเหตุในวินาทีก่อน
เช่น ก่อนจะเป็นน้ำ มาจากการรวมตัวกันของธาตุ
เพราะปัจจัยที่ถึงพร้อมจึงเกิดขึ้น
จากนั้นสภาพสิ่งแวดล้อมต่าง ๆ ก็ยังคงกระทำต่อน้ำนั้นตลอดเวลา
เช่นความร้อน ความชื้น ฯลฯ ทำให้โมเลกุลมันดิ้นไปมา
ระเหยไปเป็นไอน้ำ ไอน้ำก็เป็นผลจากน้ำที่ถูกกระทำ
น้ำก็เป็นเหตุ ไอน้ำก็เลยเป็นผล
มันเปลี่ยนแปลงสภาพกันตลอดด้วยเหตุปัจจัยต่าง ๆ
เราเองก็เช่นกัน
ตรงนี้เมื่อเห็นธรรมเข้าไปมาก ๆ ก็จะเข้าใจสภาพนั้น ๆ ได้
จะยิ่งปล่อยความยึดถือโดยลำดับ
เมื่อเห็นไตรลักษณ์มาก ๆ
จะเข้าใจลึกลงไปถึงความเป็นรูปนาม
ที่มาประกอบกันเป็นชีวิต
รวมถึงการเกิดขึ้นแห่งโลกภายในและโลกภายนอก
ว่ามีที่มาที่ไปอย่างไร
จนสามารถจัดการกับเหตุเกิดแห่งทุกข์
ทั้งระดับความรู้สึก จนถึงสภาพทุกข์ของขันธ์
จนสลัดความยึดถือลงได้
พวกเรายึดกายนี้หรือ ?..ใช่
สังเกตง่าย ๆ ถ้าเราป่วยทุกข์ไหม ?
ถ้าเราเป็นมะเร็งทุกข์ไหม ?
เวลาอ่านธรรมะดูเหมือนเข้าใจได้
เวลาปฏิบัติดูเหมือนจะเข้าใจนะ
แต่พอมันเกิดอะไรขึ้นจริง ๆ มันก็ยังรู้สึกเป็นเราอยู่นั่นเอง
เอาอย่างนี้ ถ้าเราอยู่บ้านเช่าแล้วไปทำงาน
เกิดไฟไหม้บ้านเช่า ทุกข์กับบ้านเช่าไหม ?
ทุกข์ซิ ทุกข์กับของที่อยู่ในบ้าน
แต่บ้านเช่าช่างมัน เพราะไม่ใช่ของกู
ถ้าอยู่บ้านตัวเองแล้วเกิดกรณีเดียวกันคือไฟไหม้บ้าน ทุกข์ไหม ?
ไม่ต้องถามเลย คงแทบเป็นลม ทำไมล่ะ
ถ้าเอาวิดีโอไปถ่ายก็เข้านอน กินข้าว ดูทีวีอยู่ในบ้าน
ดูไม่เห็นความต่างกันเลย ไม่ว่าบ้านเช่าหรือบ้านตัวเอง
ที่จ่ายรายเดือนก็จ่ายเหมือนกันมากน้อยอาจต่างกันบ้าง
แต่ที่ต่างกัน คือ ความรู้สึกเป็นเจ้าของที่เติมขึ้นมา
แล้วบ้านที่เช่าอยู่ตอนนี้ทำสัญญาไว้ 80 ปี
อยู่ไปอยู่มาชักหลงยึดขึ้นมาเป็นบ้านกูเข้าแล้ว
(ความจริงไม่ใช่อยู่ไปอยู่มาหรอก มันยึดตั้งแต่ก่อนเกิดซะอีก)
บ้านไม่ว่าอะไรหรอกนะ เพราะเขาให้เราเช่า
เราจะตู่เอาเป็นของเรา เขาก็ไม่หือไม่อือด้วย
แต่ถึงเวลาสัญญาหมดอายุเขาก็เรียกคืน
จะโหยหาตีโพยตีพายไปก็เรื่องของคนเช่าเอง
จะไปร้องกับใคร เขาไม่ว่าเลย
เพราะเขาไม่เคยเป็นของเรา เป็นเราสักวินาที
1
เช่าอยู่ก็ดูแลไปตามสมควร
ดูแลมากไป ตกแต่งมากไป
จะรู้สึกว่าบ้านเช่าเป็นบ้านเรานะ
.
โดย ท่านอาจารย์ประเสริฐ อุทัยเฉลิม
2013-01-23
Photo by : Unsplash

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา