“แอตแลนติส (Atlantis)” จากตำนานสู่ประวัติศาสตร์” ตอนที่ 1
“ทำไมแอตแลนติสจึงไม่เคยมีอยู่จริง?”
สำหรับความเชื่อเรื่องการมีอยู่ของแอตแลนติสนั้น บางคนก็เชื่อว่าแอตแลนติสนั้นมีอยู่จริง บางคนก็ไม่เชื่อ คิดว่าเป็นเพียงนิทาน
ผมจะไม่ตัดสินนะครับว่าแอตแลนติสมีอยู่จริงหรือไม่ อันนี้ให้ผู้อ่านเป็นคนตัดสินเอาเอง
แต่บทความนี้ ผมจะขอนำมุมของฝั่งที่ไม่เชื่อ นำความเห็นจากฝั่งที่ไม่เชื่อ ลองมานำเสนอดู เนื่องจากฝั่งที่เชื่อนั้น ผมเองก็เคยเขียนบทความมุมมองของคนที่เชื่อไว้แล้ว และอีกอย่าง ผมเชื่อว่าแต่ละคนก็มีเหตุผลที่จะเชื่อ ดังนั้น บทความนี้ ผมขอนำความเห็นของนักประวัติศาสตร์ที่ไม่เชื่อ ลองมานำเสนอดูบ้าง ส่วนจะเชื่อหรือไม่เชื่อนั้น ต้องขึ้นกับผู้อ่านแต่ละท่านเป็นคนตัดสินเอง
ก่อนอื่น เราลองมาคิดก่อนว่าแอตแลนติสนั้นมีอยู่จริง นั่นก็หมายถึงในอดีต เคยมีอารยธรรมที่รุ่งเรืองสุดขีด และส่งผลต่อประวัติศาสตร์จนถึงปัจจุบัน
“เพลโต (Plato)” ซึ่งอาจจะเรียกได้ว่าเป็นผู้บันทึกและหลักฐานหลักๆ เพียงแหล่งเดียวที่เกี่ยวข้องกับแอตแลนติส ได้เคยกล่าวถึงแอตแลนติสไว้ในงานเขียนสองแหล่ง หนึ่งคือ “Timaeus” สองคือ “Critias”
เพลโต (Plato)
จากงานเขียนของเพลโต ทำให้ทราบว่าแอตแลนติสนั้น เป็นเกาะที่มีขนาดใหญ่กว่าลิเบียและเอเชียรวมกันซะอีก และตั้งอยู่ด้านหน้า “เสาหลักของเฮอร์คิวลิส (Pillar of Hercules)”
ในสมัยกรีกโบราณ “ลิเบีย (Libya)” คือชื่อดินแดนที่ตั้งอยู่ในแอฟริกาเหนือ ระหว่างทะเลทรายซาฮารากับเมดิเตอเรเนียน ซึ่งในปัจจุบัน ก็คือดินแดนที่รวมทั้งลิเบีย ตูนิเซีย อัลจีเรีย และโมรอคโค
ส่วนคำว่า “เอเชีย (Asia)” ไม่ได้หมายถึงทวีปเอเชีย แต่คือ “อานาโตเลีย (Anatolia)” หรือ “เอเชียน้อย” ซึ่งคือดินแดนทางตะวันตกเฉียงใต้ของทวีปเอเชีย เชื่อมต่อระหว่างเอเชียกับยุโรป
หากแอตแลนติสมีอยู่จริง ก็เท่ากับว่าแอตแลนติสจะครอบคลุมตั้งแต่พื้นที่จำนวนมากของมหาสมุทรแอตแลนติก ลากยาวตั้งแต่โปรตุเกสไปจนถึงโนวาสโกเชียทางเหนือ หรือแคริบเบียนทางใต้ ซึ่งดินแดนเหล่านี้เป็นหมู่เกาะที่มีลักษณะภูมิประเทศตรงกับที่บันทึก
อานาโตเลีย (Anatolia)
แต่ถ้าหากดินแดนกว้างใหญ่ขนาดนี้จมอยู่ใต้น้ำ ก็น่าจะต้องพบหลักฐานทางภูมิศาสตร์มากมาย หากแต่ก็ไม่มีหลักฐานอะไรเลย
ที่ผ่านมา มีการออกสำรวจมหาสมุทรแอตแลนติกหลายครั้ง แต่ก็ไม่มีวี่แววของทวีปที่จมอยู่ใต้น้ำ
นอกจากนั้น ยังมีเรื่องของเวลาที่ดูจะไม่เข้ากัน
ตามข้อเขียนของเพลโต จะพอคำนวนช่วงเวลาที่แอตแลนติสดำรงอยู่ คือราว 8,500 ปีก่อนคริสตกาล
แต่เมื่อพิจารณาจากประวัติศาสตร์ พบว่า “เจริโค (Jericho)” ซึ่งเป็นเมืองที่เก่าแก่เป็นลำดับต้นๆ ของโลก และอาจจะเป็นเมืองที่เก่าแก่ที่สุดในโลก ได้ก่อตั้งเมื่อราว 9,600 ปีก่อนคริสตกาล
เจริโค (Jericho)
แต่เมืองเก่าแก่อย่างเจริโค ก็ยังไม่สามารถเทียบเคียงกับเมืองใหญ่ๆ อย่างเอเธนส์หรือกรุงโรมได้ ไม่มีอะไรที่พอจะตั้งเป็นอาณาจักรหรือแม้แต่กองทัพ
กว่าที่อารยธรรมแรกๆ ของมนุษย์จะพัฒนาจนกลายเป็นเมืองใหญ่ ก็ต้องใช้เวลาหลายพันปี ซึ่งแอตแลนติส ซึ่งมาทีหลังเพียงพันกว่าปี ก็ไม่น่าจะเจริญล้ำหน้าไปได้ขนาดนั้น
เพลโตยังเขียนว่าภายหลังจากแอตแลนติสเกิดขึ้นได้ไม่นาน ดินแดนนี้ก็เริ่มจะรุกรานดินแดนอื่น โดยแอตแลนติส มีกองทัพเรือที่เกรียงไกร และมีบันทึกว่าแอตแลนติสนั้น ปกครองเกาะทั้งเกาะ รวมทั้งเกาะอื่นๆ และหลายส่วนของแผ่นดินใหญ่
แอตแลนติสยังปกครองดินแดนบางส่วนในช่องแคบ ตั้งแต่ลิเบียไปจนถึงชายแดนอียิปต์ และจากยุโรปขึ้นไปถึงเอตรูเรีย ซึ่งก็หมายความว่า แอตแลนติสคือดินแดนขนาดมหึมา ปกครองในดินแดนแอตแลนติส แคริบเบียนและโนวาสโกเชีย ชายฝั่งอเมริกา ชายฝั่งทั้งหมดของแอฟริกาเหนือ รวมทั้งทางเหนือของอิตาลี
ถ้าหากว่าเป็นตามนี้จริง ก็จะมีคำถามสำคัญสองข้อ ซึ่งนักประวัติศาสตร์หลายคนที่ไม่เชื่อในการมีอยู่ของแอตแลนติสยกเป็นประเด็นขึ้นมาแย้ง
ข้อแรกก็คือ หากพิจารณาจากประวัติศาสตร์ที่ผ่านมา หนึ่งในภัยร้ายของอาณาจักรที่เพิ่งก่อร่างสร้างตัว นั่นก็คือการปกครองดินแดนที่กว้างใหญ่เกินตัว
การปกครองดินแดนขนาดใหญ่ แต่ระบบการบริหารและกองทัพนั้นไม่ดี ไม่พร้อม จะทำให้เกิดปัญหาต่างๆ ตามมา ซึ่งอาณาจักรหลายแห่งก็เคยพบเจอมาแล้ว
ทางออกของปัญหานี้ คือการที่อาณาจักรต้องมีเทคโนโลยีที่ทันสมัย โดยเฉพาะการติดต่อสื่อสารที่รวดเร็ว ฉับไว และหากพิจารณาตามตำนาน แอตแลนติสเป็นดินแดนที่มีอารยธรรมก้าวหน้า ล้ำสมัยเกินกว่าที่ใครจะคาดคิด ดังนั้นคำถามที่นักประวัติศาสตร์หลายคนถามก็คือ
“ถ้าแอตแลนติสมีอยู่จริง และมีเทคโนโลยีที่ก้าวล้ำขนาดนั้นจริงๆ ทำไมจึงพ่ายสงครามต่อเอเธนส์?”
ตามตำนานและข้อเขียนของเพลโต แอตแลนติสได้พ่ายสงครามต่อเอเธนส์ ก่อนจะจมอยู่ใต้น้ำ
แต่มันก็น่าสงสัยตรงที่ว่า ทั้งๆ ที่แอตแลนติสนั้นมีเทคโนโลยี มีอารยธรรมที่ล้ำหน้า ทำไมถึงพ่ายเอเธนส์ซึ่งอ่อนด้อยกว่ามาก?
แต่ลองสมมติว่าแอตแลนติสไม่ได้แพ้ และสามารถดูแลรักษาดินแดนของตนได้อย่างดี ก็จะเกิดคำถามที่สองตามมา
“ทำไมจึงไม่มีหลักฐานทางโบราณคดีที่บอกถึงการดำรงอยู่ของอาณาจักรแห่งนี้เลย?”
นี่เป็นคำถามที่อาจจะเรียกได้ว่าเป็นคำถามตัดสิน และทำให้ใครหลายคนมองว่าแอตแลนติสเป็นเพียงนิทานในทันที
ที่ผ่านมา อาณาจักรหลายแห่งก็ล่มสลายไปตามกาลเวลา ไม่ว่าจะเป็นล่มสลายจากภัยธรรมชาติ ความอดอยาก หรือการรุกรานจากดินแดนอื่น
แต่ถึงอย่างนั้น ก็มักจะต้องปรากฎหลักฐานทางโบราณคดีหลงเหลืออยู่บ้าง เช่น เครื่องปั้นต่างๆ บันทึก อาวุธ หรือแม้แต่ข้าวของเครื่องใช้ อีกทั้งอาณาจักรที่ถูกยึดครอง ก็มักจะรับเอาธรรมเนียมหรือวัฒนธรรมของดินแดนที่เข้ามาปกครอง เข้ามาปรับใช้กับธรรมเนียมของตน ซึ่งอาจจะเป็นการถูกบังคับหรืออาจจะรับมาเองก็ได้
หากแอตแลนติสมีอยู่จริง วัฒนธรรมหรืออย่างน้อย เศษซากสิ่งของหรือหลักฐานทางโบราณคดี ก็ควรจะต้องมีเหลืออยู่บ้าง และส่งผ่านมาสู่อาณาจักรใหม่ๆ ปัจจุบันก็น่าจะต้องหลงเหลืออะไรให้เห็นบ้าง ดังเช่นหลักฐานของอาณาจักรอื่นๆ ที่ยังพอมีหลงเหลือจนถึงปัจจุบัน
แต่ที่ผ่านมา ก็ไม่เคยพบหลักฐานของสิ่งที่เรียกว่า “วัฒนธรรมแอตแลนติส” เลย ไม่มีแม้แต่เศษซากสิ่งของที่พอจะเชื่อมโยงสู่แอตแลนติส และไม่มีแม้แต่ร่องรอยของอารยธรรมที่อาจจะมีอิทธิพลต่ออารยธรรมของดินแดนแถบนั้น
แต่ถึงอย่างนั้น ก็ไม่ได้หมายความว่าข้อเขียนของเพลโตจะเป็นเรื่องแต่งไปเสียหมด
ตอนต่อไป เราจะมาลองพิจารณาข้อเขียนของเพลโต วิเคราะห์ว่าอะไรจริงหรือไม่จริง
ฝากติดตามด้วยนะครับ
- 16
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
