15 มิ.ย. 2022 เวลา 01:45 • การเมือง
หาดใหญ่ตายไปนานแล้ว : กัมพล จิตตะนัง
หาดใหญ่  cr.https://thai.tourismthailand.org/
หาดใหญ่เป็นรองแค่กรุงเทพ หาดใหญ่คือเมืองหลวงของภาคใต้ หาดใหญ่ไม่เคยหลับใหล นั่นเป็นความเห็นของคนมากมายที่เคยรู้จักหาดใหญ่ เคยไปกิน เคยไปเที่ยว เคยผ่านไปเห็น แต่วันนี้หาดใหญ่เป็นได้แค่อดีตของความมีชีวิตชีวา ลมหายใจหายไปแล้ว หลงเหลือแค่ซากซอมบี้ที่เคลื่อนไหวได้แต่ไร้ชีวิต
(1)
หาดใหญ่ไม่ได้เก่าแก่เท่าเมืองสงขลา สงขลามีประวัติศาสตร์การก่อร่างสร้างเมืองมายาวนานมากกว่า 1,400 ปี รุ่งเรืองมานานก่อนการกำเนิดสุโขทัยและอยุธยา สงขลาเป็นเมืองท่าการค้าทางทะเลจึงเป็นที่หมายปองของเมืองใหญ่มากมาย และสุดท้ายเมื่ออ่อนแอก็ต้องพ่ายแพ้สงครามและตกเป็นเบี้ยล่างให้อยุธยาเรื่อยมาจนรัตนโกสินทร์
หาดใหญ่เป็นดอกผลของสนธิสัญญา ค.ศ. 1909 ที่สยามทำไว้กับอังกฤษ แต่ก่อนนั้นคือ อนุสัญญาลับ ค.ศ. 1897 ซึ่งสยามยอมให้อังกฤษมีอิทธิพลเหนือคาบสมุทรมลายู แต่นั่นเท่ากับสยามได้สูญเสียอำนาจตั้งแต่บางสะพาน-ประจวบคีรีขันธ์ลงไปถึงตอนล่างของคาบสมุทรมลายู
รัฐสยามในสมัยรัชกาลที่5 ได้เงินกู้มาสร้างเส้นทางรถไฟสายใต้และนั่นคือจุดเริ่มต้นของเมืองหาดใหญ่ เมืองที่เติบโตมาพร้อมกับเส้นทางรถไฟ แม้จะมีอายุเก่าแก่แค่อายุของทางรถไฟ แต่หาดใหญ่ก็เป็นหัวใจหลักของปักษ์ใต้มายาวนานหลายสิบปี
(2)
“หากอยากทำผิดกฎหมายและทำทุกอย่างได้ตามใจชอบก็ให้มาหาดใหญ่” เพื่อนชาวมาเลเซียเคยบอกกับผมไว้เมื่อหลายปีก่อน แล้วทำไมจึงเป็นแบบนั้น มาเลเซียมีบทลงโทษทางกฎหมายรุนแรง ประชาชนจึงไม่กล้าทำผิดกฎหมาย หากทำผิดก็ต้องเสี่ยงได้รับโทษ
รุนแรงและบทลงโทษทางศีลธรรมก็ร้ายแรงพอ ๆ กับกฎหมาย แต่ไม่ใช่ที่หาดใหญ่ เพราะหาดใหญ่เป็นเมืองที่พวกเขามีอิสรภาพ กฎหมายของบ้านเมืองข้ามพรมแดนมาไม่ได้ นี่จึงเป็นแรงดึงดูดสำคัญให้นักท่องเที่ยวที่อยากเก็บเกี่ยวประสบการณ์ความบันเทิงทั้งหลายแหล่แห่กันมาเมืองหาดใหญ่
มากินนอนและปลดปล่อยตัวเองออกจากกรอบกฎหมายและศีลธรรม อะไร ๆ ที่ทำไม่ได้ที่นั่นแต่ที่นี่ทำได้ อยากกินเหล้าเมามาย อยากเที่ยวโสเภณี อยากเล่นการพนัน อยากเล่นยาเสพติด ฯลฯ อยากได้ความเคารพ
หากอยากได้ความเคารพให้มาที่หาดใหญ่ นักท่องเที่ยวจากมาเลเซียและสิงคโปร์จะเลือกมาเที่ยวหาดใหญ่ เพราะพวกเขามาที่นี่อย่างราชา นั่นเพราะค่าเงินของมาเลเซียและสิงคโปร์มีค่ามากกว่าเงินบาทหลายเท่าตัวนัก (1 ดอลลาร์สิงคโปร์ = 25 บาทไทยและ 1 ริงกิตมาเลเซีย = 10 บาทไทบ อัตราแลกเปลี่ยนโดยประมาณ)
นักท่องเที่ยวจากทั้ง 2 ประเทศนี้จึงนิยมเข้ามาใช้เงินในหาดใหญ่ และใครมีเงินก็จะได้รับความเคารพ และใครที่มีเงินจำนวนมากก็จะยิ่งได้รับความเคารพมากขึ้น(ไม่ได้ประชด)
(3)
เมืองหาดใหญ่ตั้งอยู่ริมคลองอู่ตะเภาและสายน้ำนี้ไม่ได้เป็นแค่คลองคูระบายน้ำแต่มันคือเส้นทางสัญจรทางเรือสู่ไทรบุรีและรัฐทางเหนือของมาเลเซีย แต่หาดใหญ่ก็ยังไม่ได้เป็นเมืองการค้าจนกระทั่งการมาถึงของทางรถไฟสายใต้และที่นี่กลายเป็นชุมทางรถไฟที่เชื่อมต่อประเทศไทยกับมาเลเซีย เชื่อมต่อสงขลากับสามจังหวัดชายแดนใต้คือปัตตานี นราธิวาสและยะลา เชื่อมต่อเมืองริมทะเลสาบสงขลาและท่าเรือการค้า
สินค้าหนีภาษีจากมาเลเซียและสิงคโปร์ทุกรูปแบบเข้ามาขายอย่างเปิดเผยในย่านการค้าของหาดใหญ่ เครื่องใช้ไฟฟ้า อาหารแปรรูป เหล้า บุหรี่ ฯลฯ สารพัดสินค้าราคาถูกได้ดึงดูดผู้คนเข้ามาสู่เมืองหาดใหญ่และเปลี่ยนหาดใหญ่ให้เป็นที่รู้จักของผู้คนทั้งประเทศว่า เป็นเขตการค้าหนีภาษี แต่หาดใหญ่ไม่ได้ขายเฉพาะสินค้าเลี่ยงกฎหมาย
เมืองได้เติบโตขึ้นรองรับผู้คนหลากหลายมากอาชีพ รถติดในเมืองหาดใหญ่ ผู้คนหลั่งไหลมาจากทุกสารทิศ หันมองไปทางไหนก็มีแต่ผู้คนและผู้คนนำความมั่งคั่งมาสู่หาดใหญ่
ความคึกคักของเมืองหาดใหญ่หล่อเลี้ยงเมืองชนบทรอบข้างและจังหวัดใกล้เคียงให้อยู่รอด ผู้คนมากมายต้องการที่อยู่อาศัย แรงงานจำนวนมากจึงได้หลั่งไหลเข้ามาทำงานช่างก่อสร้าง ผู้คนมากมายต้องการเสื้อผ้าใหม่ ๆ จึงเกิดย่านการค้าเสื้อผ้าหรูหราราคาถูกขึ้นมากมาย
ผู้คนจำนวนมากต้องการอาหารจำนวนมหาศาลและหลากหลาย จึงมีร้านอาหารมากมายเปิดให้บริการ ผู้คนต้องการโรงพยาบาลที่ทันสมัยและนั่นก็ทำให้หาดใหญ่มีโรงพยาบาลเอกชนชั้นดีและโรงพยาบาลรัฐขนาดใหญ่ไว้รองรับคนเจ็บไข้ได้ป่วย ฯลฯ หาดใหญ่มีทุกสิ่งให้ผู้คนในภาคใต้ต้องการ
(4)
โรงเรียนที่ดีที่สุดของภาคใต้อยู่ในหาดใหญ่ โรงพยาบาลที่ดีที่สุดของภาคใต้อยู่ในหาดใหญ่ ความทันสมัยที่สุดของภาคใต้ก็ยังอยู่ในหาดใหญ่ ฯลฯ หาดใหญ่จะเลือกเป็นอะไรได้บ้าง เป็นได้เยอะ แต่ใครกันจะตัดสินใจ ไม่มีใครตอบได้ดีไปกว่าคนหาดใหญ่ คนหาดใหญ่อาจจะต้องร่วมกันออกแบบเมืองด้วยสติอีกครั้ง
หาดใหญ่จะไม่สามารถกลับมาเป็นย่านการค้าที่คึกคักได้อีกแล้ว มีคนน้อยมากที่ยังอยากได้สินค้าหนีภาษี ตลาดออนไลน์ได้เข้ามาทำลายมันหมดแล้ว และหากหาดใหญ่ยังรอเงินของคนมาเลเซียและสิงคโปร์ด้วยวิธีการขายแบบเดิม ๆ นั่นไม่น่าจะได้ผลอีกแล้ว
เมืองกลางทะเลในหลาย ๆ ประเทศทั่วโลกเคยรกร้างว่างเปล่าก่อนจะเปลี่ยนเป็นเมืองใหญ่ที่มีชีวิตชีวาและสร้างความอยู่รอดให้กับผู้คนได้ หาดใหญ่มีศักยภาพมากมายจึงเป็นไปได้หลากหลายหนทางที่จะไปต่อและไปรอดได้อย่างยั่งยืน
(5)
ความตายของหาดใหญ่ต้องมีใครรับผิดชอบหรือไม่ คำตอบคือต้องมีและที่ผ่านมาก็มีคนแสดงความรับผิดชอบร่วมกันแล้ว คนในเมืองหาดใหญ่เป็นคนกลุ่มแรก ๆ ที่ก้าวเท้าออกมารับผิดชอบโดยไม่เต็มใจ ธุรกิจท่องเที่ยว ธุรกิจบริการและธุรกิจเกี่ยวเนื่องจำนวนมากค่อย ๆ ทยอยตายลงไป เพื่อแสดงความรับผิดชอบต่อความตายของเมืองหาดใหญ่ เจ้าของธุรกิจ ลูกจ้างพนักงาน ผู้คนในห่วงโซ่ต่าง ๆ ค่อย ๆ ล้มหายตายจาก
เพียงแต่นักการเมืองไม่เคยปริปากออกมาว่า หาดใหญ่ถูกทำลายเพราะถูกบริหารจัดการด้วยนักการเมืองคุณภาพต่ำทั้งระดับท้องถิ่นและระดับชาติ
หาดใหญ่จะกลับมามีชีวิตได้อีกครั้งและจะยั่งยืนได้แค่ไหนก็อยู่ที่คนหาดใหญ่เลือกออกแบบอนาคตของตัวเอง แย่หน่อยถ้าจะโยนให้เป็นภาระของนักการเมือง เพราะหลายสิบปีมานี้นักการเมืองยังเป็นภาระของประชาชนและควรเลิกฝันหวานว่า หาดใหญ่จะกลับมาคึกคักหลังจากโควิด-19 ซาลง เลิกหวังเงินจากนักท่องเที่ยวมาเลเซียและสิงคโปร์ สร้างจุดแข็งใหม่ที่ยั่งยืนกว่าการเป็นเมืองการค้าหนีภาษีและกระหรี่ราคาถูกน่าจะดีกว่า
โฆษณา