แกะปริศนา : เหตุผลกลใด ‘หอกวนอิมกลางน้ำ’ จึงไม่ยอมศิโรราบให้กระแสธารนาน 700 ปี
ครึ่งแรกสู้ศึกไวรัส ครึ่งหลังรับศึกน้ำท่วม ปีนี้ช่างเป็นปีที่ไม่ง่ายเลยสำหรับจีน เพราะนอกจากวิกฤตไวรัสที่กระทบชีวิตผู้คนและเศรษฐกิจทั่วโลกอย่างหนักหน่วงแล้ว ฝนที่กระหน่ำต่อเนื่องในหลายพื้นที่ทางตอนใต้ของประเทศและมวลน้ำมหาศาลจากแม่น้ำแยงซีได้กลายเป็นอีกบททดสอบสำคัญของโครงการชลประทานของจีน
รวมถึงความพร้อมในการรับมือของบรรดาเมืองริมฝั่งแม่น้ำแยงซี ซึ่งได้รับการขนานนามให้เป็นมาตุธารแห่งแผ่นดิน
ขณะที่จีนกำลังระดมสรรพกำลังเพื่อยื้อยุดกับภัยธรรมชาติ มรดกเก่าแก่ของชาติจำนวนไม่น้อยได้รับความเสียหายหรือแม้แต่อันตรธานไปกับสายน้ำ
ทว่าบนเกาะกลางแม่น้ำแยงซี ในเมืองเอ้อโจว มณฑลหูเป่ย มีโบราณสถานแห่งหนึ่งที่สามารถยืนยงต้านทานกระแสน้ำลูกแล้วลูกเล่าในทุกฤดูมรสุมมาได้โดยไม่ถูกพัดจมหายเป็นเวลานานถึง 700 ปี
โดยเฉพาะเดือนกรกฎาคมปีนี้ ที่จีนประสบอุทกภัยครั้งใหญ่จนน้ำท่วมสูงเป็นประวัติการณ์ สิ่งก่อสร้างที่ว่านี้คือ “กวนอินเก๋อ” หรือที่หลายคนคุ้นหูในชื่อ “ศาลกวนอิม” หรือ “หอกวนอิม”
เบื้องหลังความเร้นลับที่ทำให้หอกลางน้ำแห่งนี้หยัดยืนข้ามผ่านกระแสธารและกาลเวลามายาวนานหลายชั่วอายุคนคืออะไร? ลองฟังเรื่องเล่าแล้วหาคำตอบไปด้วยกัน
1. “ไฝเสน่ห์แห่งแยงซี” ร่องรอยความปรารถนาที่จมหายของบรรพชน
หอกวนอิมถูกสร้างขึ้นทางฝั่งตะวันตกของเมืองเอ้อโจว บนเกาะหินซึ่งอยู่ห่างจากฝั่งไปประมาณ 300 เมตร ความเป็นมาของศาลแห่งนี้สามารถย้อนกลับไปได้ไกลถึงสมัยราชวงศ์ซ่ง (ค.ศ. 960-1127)
แต่ช่วงที่มีบันทึกว่ามีการก่อสร้างฐานหินของอาคารขึ้นบนเกาะคือในสมัยราชวงศ์หยวน รัชศกจื้อเจิ้งปีที่ 5 (ค.ศ. 1345) และมีการซ่อมครั้งใหญ่อีกหลายครั้งในสมัยราชวงศ์หมิง หากมองลงมาจากบนท้องฟ้า
จะเห็นว่าหมู่ตึกแห่งนี้มีขนาดเล็กกระจิริดจนเปรียบได้กับ “ไฝเสน่ห์หนึ่งเม็ดบนแผ่นหลังของแม่น้ำแยงซี” และไฝเม็ดนี้ยังได้รับสมญานามว่าเป็น “หอแรกแห่งแยงซีหมื่นลี้” อีกด้วย
เนื่องจากในสมัยโบราณ บริเวณตอนปลายของแม่น้ำแยงซีมักเกิดอุทกภัยบ่อยครั้ง คนจีนสมัยก่อนจึงคิดว่าการสร้างหอกวนอิมขึ้นบนเกาะกลางน้ำเช่นนี้จะช่วยขจัดปัดเป่าภัยพิบัติและคุ้มครองให้ชาวบ้านแคล้วคลาดปลอดภัย
แม้จะน่าเสียดายที่การสร้างหอแห่งนี้ขึ้นมาไม่สามารถทำความหวังข้างต้นของชาวบ้านให้เป็นจริงได้ แต่สิ่งก่อสร้างนี้กลับมีประโยชน์อื่นที่พวกไม่ได้คาดคิดมาก่อน เพราะต่อมามันกลายเป็นเสมือนมาตรที่ใช้วัดระดับน้ำในแม่น้ำแยงซี
เมื่อถึงฤดูน้ำหลากน้ำจะไหลท่วมจนมิดครึ่งนึ่งของหอกวนอิม และเมื่อน้ำลดลงตัวอาคารก็จะโผล่มาให้เห็นโดยสมบูรณ์อีกครั้ง
นอกจากจะเป็น “ไม้บรรทัด” สำหรับกะเกณฑ์ปริมาณน้ำแล้ว ความสำคัญของหอกวนอิมยังอาจเกี่ยวข้องกับการเดินเรือ เนื่องจากตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบันแยงซีมีบทบาทอย่างมากในด้านการคมนาคมขนส่ง
เป็นไปได้ว่าคนสมัยนั้นมีความกังวลว่าเรือที่แล่นในช่วงกลางคืนอาจจะเฉี่ยวชนเข้ากับเกาะหิน จึงสร้างหอนี้ขึ้นเพื่อเตือนให้ผู้สัญจรทางน้ำระมัดระวัง หลายร้อยปีที่ผ่านมา เมื่อมองเห็นหมู่อาคารตั้งตระหง่านอยู่กลางแม่น้ำ เรือทุกลำที่แล่นผ่านมาจะแล่นอ้อมเกาะกลางน้ำแห่งนี้เสมอ
กล่าวได้ว่าประโยชน์อีกประการของศาลนี้คือการเป็นสัญลักษณ์ทางการจราจรนั่นเอง
2.เกาะหินกลางสาครกับตำนานมังกรซ่อนกาย
เมื่อกล่าวถึงหอกวนอิมแล้ว จะไม่เอ่ยถึงเกาะหินกลางแม่น้ำแห่งนี้ที่คนจีนเรียกกันว่า “เกาะมังกรขด” หรือ “หลงผานจี” ก็คงไม่ได้ มีตำนานเล่าว่าในยุคสามก๊ก ก่อนที่ซุนกวนจะตั้งตนเป็นฮ่องเต้ที่ย่านเอ้อเซี่ยนและเปลี่ยนชื่อเมืองเป็นบู๊เฉียงหรืออู่ชาง (ซึ่งก็คือเมืองเอ้อโจวในปัจจุบัน) ว่ากันว่าบนเกาะหินนั้นมีมังกรทองซ่อนตัวอยู่เหล่าข้าราชการต่างคิดว่านี่เป็นเรื่องอันมงคลยิ่ง จึงตั้งชื่อให้เกาะกลางน้ำแห่งนี้ว่าเกาะมังกรขด
ตำนานนี้จะจริงเท็จอย่างไรนั้นคงไม่ใช่เรื่องที่เราจะหาคำตอบได้ แต่สิ่งที่ปฏิเสธไม่ได้คือความลับประการหนึ่งที่ทำให้หอกวนอิมอยู่ยงคงกระพันมานานถึงเจ็ดศตวรรษนั้น
เป็นเพราะว่ามันไม่ได้ตั้งอยู่บนพื้นดิน แต่หยัดยืนอยู่บนเกาะหินอันแข็งแกร่งนั่นเอง ฉินชางหลิน ผู้อำนวยการพิพิธภัณฑ์เมืองเอ้อโจว ผู้รับผิดชอบงานอนุรักษ์หอกวนอิมกลางน้ำให้ความเห็นว่า หอกวนอิมสร้างขึ้นบนเกาะหินซึ่งเป็นฐานรากที่แข็งแรงและมั่นคง
เปรียบเสมือนกราบเรือที่ทั้งช่วยผ่อนแรงจากคลื่นหรือผลักกระแสให้น้ำไหลไปตามทิศทางของน้ำ
หากเกาะหินที่แข็งแกร่งคือพระรอง เช่นนั้นด่านหน้าที่ต้องปะทะกับแรงน้ำอย่างกำแพงทรงโค้งของโบราณสถานแห่งนี้ ก็อาจจะต้องรับบทพระเอก เพราะถือเป็นอีกหนึ่งผู้พิทักษ์คนสำคัญของตัวอาคารหลักที่เห็นทั้งหมด
กำแพงทำหน้าที่สกัดไม่ให้กองทัพวารีบุกโจมตีสิ่งปลูกสร้างด้านหลังกำแพงได้โดยตรง โดยอิฐที่ใช้ก่อกำแพงรูปทรงประหลาดนี้คนโบราณทำขึ้นจากข้าวเหนียวหุงสุกคลุกกับปูนขาว
เมื่อมองจากหลักสุนทรียศาสตร์ คุณค่าด้านความงามของสถาปัตยกรรมแห่งนี้ก็ไม่น้อยหน้าใคร เพราะเมื่อมองมาจากที่ไกล
จะเห็นว่าตัวอาคารผสานกลมกลืนเป็นหนึ่งเดียวกับเกาะอย่างลงตัว และด้วยความที่มันตั้งตระหง่านอย่างทระนงอยู่กลางมหานทีแยงซี ตัวมันเองจึงเป็นทิวทัศน์ที่น่าตื่นตาตื่นใจอยู่แล้วโดยไม่ต้องอาศัยคำบรรยาย
มีบันทึกเล่าว่าในสมัยราชวงศ์ชิง รัชศกถงจื้อปีที่ 2 (ปีค.ศ. 1864) มหาบัณฑิตท่านหนึ่งทราบข่าวว่ามีเกาะกลางน้ำซึ่งมีศาลอยู่ด้านบนก็เกิดความประหลาดใจใคร่รู้ จึงตั้งใจเดินทางมาชมถึงที่และยังสลักอักษรสี่ตัวไว้บนแผ่นหินหน้าประตูของหอกวนอิมอีกด้วย
3.ไม่แพ้พ่ายแก่เวลาและวารี
นอกเหนือจากปัจจัยข้างต้นแล้ว ความแข็งแกร่งของหอกวนอิมคงไม่ใช่แค่เรื่องของธรรมชาติหรือภูมิปัญญาโบราณเท่านั้น เบื้องหลังการดำรงอยู่ของโบราณสถานแห่งนี้คือการซ่อมแซมทำนุบำรุงโดยบรรพบุรุษชาวจีนแต่ละรุ่นแต่ละสมัย เพราะความจริงแล้วหอกวนอิมแห่งนี้ก็เคยบอบช้ำมาแล้วหลายหน และผ่านการเยียวยามาแล้วนับครั้งไม่ถ้วนเช่นกัน
หลังสถาปนาสาธารณรัฐประชาชนจีน รัฐบาลกลางและท้องถิ่นได้จัดสรรงบประมาณสำหรับซ่อมแซมหอกวนอิมหลายครั้งรวมถึงจัดหาสิ่งอำนวยความสะดวกเพื่อการปกป้องมรดกทางวัฒนธรรม
ปี 1954 แยงซีเผชิญอุทกภัยครั้งใหญ่ หอกวนอิมถูกน้ำซัดเสียหายหนัก หน่วยงานวัฒนธรรมของอำเภอจึงขอให้สำนักงานวัฒนธรรมหูเป่ยช่วยสนับสนุนด้านการฟื้นฟู หลังจากนั้นศาลเจ้ากลางสมุทรแห่งนี้ก็ยังพบเจอกับความเสียหายจากเหตุน้ำท่วมอีกหลายครั้งหลายหน เช่นในปี 1996 ปี 1998 แต่ก็ได้รับการบูรณะเสมอมา
หลังจากได้จัดตั้งหลายโครงการออกแบบและวางแผนต่างๆ มานานกว่า 7 ปี ในปี 2015 รัฐบาลจีนใช้เงินราว 7-8 ล้านหยวน เพื่อบูรณะอาคารหลักของหอกวนอิม และจัดหาอุปกรณ์อื่นๆ ทั้งด้านการรักษาความปลอดภัย ป้องกันอัคคีภัย ฟ้าผ่า รวมถึงจัดหาเรือให้คณะผู้ทำงาน เพื่อพลิกโฉมสมบัติชาติชิ้นนี้ให้ดูใหม่เอี่ยมอ่องอีกครั้ง
เจ้าหน้าที่ชาวจีนคนหนึ่งเคยให้สัมภาษณ์กับสื่อว่าหลังจากเขื่อนสามผาซึ่งเป็นโครงการชลประทานยักษ์ใหญ่ของจีนก่อสร้างแล้วเสร็จ ความสามารถในการควบคุมอุทกภัยจากแยงซีของจีนก็แข็งแกร่งยิ่งขึ้น และสิ่งนี้เองคือเงื่อนไขสำคัญที่จะทำให้หอกวนอิมแห่งนี้เอาชนะทุกอุทกภัยได้อย่างแท้จริง
อ่านเพิ่มเติมได้ที่: https://www.jeenthainews.com/china-news/environment/1054_20200730
ติดตามข่าวเด่นประเด็นร้อนจากแดนมังกรและทั่วทุกมุมโลก: https://www.jeenthainews.com/
แปลและเรียบเรียงจากบทความเรื่อง 《“阁坚强”是如何炼成的？真相是…. 》 บนเว็บไซต์ sike.news.cn
ที่มาของภาพประกอบ : Chinanews และ CCTV
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
