ราโชมอน : เมื่อความจริงมีหลายชุด
สถานการณ์ราโชมอนนั้นเป็นสถานการณ์ที่เกิดขึ้นจากเหตุการณ์เดียวแต่ผู้ที่เห็นเหตุการณ์หรือมีส่วนร่วมกลับพูดกันไปคนละทิศละทางตามมุมมอง ประสบการณ์ ความทรงจำ อีโก้ จุดประสงค์ซ่อนเร้นและความเชื่อจริงๆของตน
คำว่าราโชมอนนั้นมาจากนิยายที่ชื่อ “ราโชมอน” เป็นนิยายโบราณของญี่ปุ่นที่มาจากเรื่องที่แปลว่าในป่าละเมาะ เคยถูกสร้างเป็นภาพยนตร์อมตะโดยปรมาจารย์คุโรซาว่า ในส่วนหนังสือฉบับภาษาไทยนั้น ม.ร.ว คึกฤทธิ์ ปราโมชแปลและดัดแปลงเป็นละครเวทีเมื่อปี 2508 ผมหยิบหนังสือของอาจารย์หม่อมมาอ่านอีกครั้งในกระแสข่าวสารที่ความจริงดูจะมีหลายชุดในวันนี้
คำว่าราโชมอนนั้นแปลว่าประตูผี เป็นสถานที่ที่ตัวละครมาหลบฝนแล้วคุยกันถึงเหตุฆาตกรรมที่ได้ไปฟังมาจากศาล เหตุการณ์เดียวกันแต่เรื่องราวที่เล่านั้นแตกต่างกันราวกับคนละเรื่อง
คนตัดฟืน พระ และคนทำช้อง (วิกผม) จอมกวน นั่งหลบฝนคุยกันเรื่องคดีฆาตกรรมที่คนตัดฟืนและพระได้ไปฟังมาในศาล คนตัดฟืนเล่าถึงคำให้การที่ ตาโจมารุ จอมโจรที่คนตัดฟืนคิดว่าเป็นคนเลวมาก ก่อคดีอุจฉกรรจ์ จากการที่ไปเหลือบเห็นหน้าภรรยาสาวของซามูไรจากลมพัดวูบหนึ่งแล้วตกตะลึงในความงาม ตาโจมารุให้การด้วยความโอ้อวดว่าได้หลอกซามูไรจนจับตัวมัดไว้แล้วขืนใจภรรยาสาว
ก่อนที่ผู้หญิงจะอ้อนวอนขอให้เกียรติซามูไรด้วยการดวลดาบ ตาโจมารุเล่าว่าดวลดาบกันอย่างดุเดือดก่อนที่จะแทงซามูไรตาย คนตัดฟืนมั่นใจมากว่าคนเลวอย่างตาโจมารุต้องเป็นคนฆ่าตามที่ให้การแน่ๆ
ส่วนพระที่มีจิตใจเมตตาเล่าว่าผู้หญิงคนนั้นก็มาให้การด้วยแต่ให้การไปคนละเรื่องเลย พระท่านดูลักษณะท่าทางผู้หญิงก็ดูน่าสงสาร ผู้หญิงให้การว่าเติบโตมาในฐานะลูกคนใช้ของบ้านซามูไร รักและเทิดทูนซามูไรมาก พอโดนตาโจมารุกระทำการหยามเหยียดแถมจะฆ่าซามูไรที่ถูกมัดไว้ เธอก็เลยเอาตัวขวางด้วยความรักจนตาโจมารุเดินจากไป แต่ซามูไรผู้ที่เห็นเธอโดนขืนใจกลับทำท่ารังเกียจ ไม่พูดด้วยจนเธอขาดสติเลยแทงซามูไรตาย
ก่อนที่จะถกเถียงต่อว่าใครพูดจริงใครพูดเท็จ ตาโจมารุรู้ดีว่าจะต้องตายอยู่แล้วก็ไม่น่าพูดเท็จ ภรรยาซามูไรที่มีความทุกข์ขนาดนั้นก็ไม่น่าพูดเท็จ พระท่านก็เล่าต่อว่าในการให้การที่ศาลก็มีคนทรงมาให้การด้วย โดยมาทำการเข้าทรงซามูไรที่ตายไป คนตายคงไม่น่าพูดเท็จเช่นกัน ซามูไรพูดผ่านร่างทรงว่า หลังจากตาโจมารุกระทำบาปต่อหน้าเขาที่ถูกมัดอยู่แล้ว
ภรรยาเขากลับดูจะหลงเสน่ห์จอมโจร จะตามโจรไปแถมจะให้โจรฆ่าปิดปากซามูไรอีก แต่ตาโจมารุกลับรู้สึกขยะแขยงผู้หญิงแบบนี้ ก็เลยไล่ไป แล้วมาแก้มัดซามูไรก่อนที่จะจากไป ซามูไรทนเสียเกียรติยศและทนความเสียใจไม่ไหวก็เลยฆ่าตัวตาย
คนตัดฟืนได้ยินเรื่องซามูไรก็หลุดปากว่าโกหกทั้งเพ จนคนทำช้องที่แอบรู้ความลับบางอย่างก็บอกว่าคนตัดฟืนนั้นเห็นเหตุการณ์ทั้งหมด คนตัดฟืนเลยจำใจต้องเล่าว่าเห็นเหตุการณ์ตอนที่ซามูไรถูกมัดอยู่ แล้วผู้หญิงกำลังทำผมให้ตาโจมารุที่กำลังง้องอนให้ผู้หญิงไปด้วยโอ้อวดถึงทรัพย์สินเงินทอง
แต่เมียซามูไรดูจะดูถูกจอมโจรอยู่ไม่น้อย ด่าทอตาโจมารุแต่ก็พยายามยั่วยวนไปด้วย แล้วเมียซามูไรก็ไปตัดเชือกให้ซามูไรแล้วบอกให้ทั้งคู่สู้กันเอง ซามูไรก็พูดจาดูหมิ่นผู้หญิง บอกว่ารู้ว่าผู้หญิงก็แอบนอกใจมาตั้งนานแล้ว ผู้หญิงก็โต้เถียง เผาซามูไรว่าเป็นคนขี้กลัวมาแต่ไหนแต่ไร หลังจากนั้นทั้งคู่ก็จดๆจ้องๆ สู้กันอย่างทุลักทุเล ต่งคนต่างกลัวตาย จนซามูไรพลาดโง่ๆ ล้มลงดาบเสียบตัวตาย
ดูเหมือนความจริงจะปรากฏ แต่คนทำช้องกลับแฉความลับว่าคนตัดฟืนนั้นขโมยดาบราคาแพงของซามูไรไป โดยคนตัดฟืนก็อ้างต่อหน้าพระว่าจำเป็นเพราะมีลูกเล็กให้เลี้ยงหลายคน
เรื่องราโชมอนก็จบลงแบบนั้นโดยไม่ได้มีข้อสรุปว่าเหตุการณ์จริงๆเป็นอย่างไรกันแน่ ต่างคนต่างพูดตาม “ความจริง” ของตัวเองโดยมีความปนเปื้อนของเจตนาแฝงและความทรงจำที่ต่างกันไป
ทำไมเหตุการณ์เดียวกันแต่ “ความจริง” แต่ละคนไม่เหมือนกัน ในสภาวะที่คับขันหรือตกใจขั้นสูงสุด เราก็อาจจะ “เลือก” จำและคิดว่าความทรงจำของเรานั้นถูกสุด ภูมิหลัง เหตุจูงใจ การรักษาภาพลักษณ์หรือความกลัวบางอย่างก็อาจจะทำให้ “ความจริง” นั้นถูกปรุงแต่งโดยที่ผู้เล่าก็อาจจะเชื่อโดยสนิทใจก็เป็นไปได้ มหาโจรผู้หยิ่งผยอง ผู้หญิงที่รักษาเกียรติหรือซามูไรผู้ทะนงตนก็มีตัวตนต่างกันในความจริงเดียวกัน
ไม่พูดถึงผู้ที่ไม่ได้อยู่ในเหตุการณ์ที่มีความรัก โลภ โกรธ หลง เกลียดชัง หรือมีเจตนาอื่นแอบแฝงจนการที่นำเรื่องมาเล่าต่อๆก็จะเป็น “ความจริง” อีกชุดที่แตกกิ่งก้านสาขาออกไปได้อีกเหมือนกับพระและคนตัดฟืนหรือคนอื่นๆที่อยู่ในศาลในวันนั้น
ราโชมอนไม่ได้แต่งขึ้นเพื่อให้จับผิดว่าใครโกหก แต่น่าจะแต่งขึ้นเพื่อแสดงถึงสัจธรรมที่บอกว่าความจริงนั้นไม่เคยมีหนึ่งเดียวมากกว่า
ปรมาจารย์คุโรซาว่าผู้สร้างภาพยนตร์เรื่องราโชมอนเคยพูดไว้ในหนังสือของตัวเองว่า
Human beings are unable to be honest with themselves about themselves. They cannot talk about themselves without embellishing.
ปรมาจารย์คุโรซาว่าผู้สร้างภาพยนตร์เรื่องราโชมอน
มนุษย์นั้นเมื่อจะต้องพูดถึงตัวเองก็จะไม่อาจจะซื่อตรงกับตัวเองได้ ไม่มีใครสามารถพูดถึงตัวเองโดยไม่เติมแต่งให้ตัวเองดูดี….
ดูหนังดูละครแล้วย้อนดูตัวนะครับ รวมถึงผมเองด้วยครับ…
- 14
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
