มงคลชีวิต 38 ประการ
ใครปฏิบัติได้ตามนี้ ชีวิตมีแต่เจริญ
มงคลชีวิต 38 ประการ เป็นหมวดธรรมที่ง่ายต่อการปฏิบัติ ทุกคนสามารถทำได้ในชีวิตประจำวัน
ทุกข้อล้วนเกี่ยวข้องกับการฝึกตนให้เป็นประโยชน์ต่อตนเอง ครอบครัว และสังคม ซึ่งเป็นหลักธรรมเบื้องต้นที่สามารถนำมาปรับใช้ในชีวิตประจำวันได้
องค์สมเด็จสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ทรงแสดงไว้ให้เราได้พึงปฏิบัติ นำมาจากบทมงคลสูตรที่พระองค์ตรัสตอบปัญหาเทวดาที่ถามว่า คุณธรรมอันใดที่ทำให้ชีวิตประสบความเจริญหรือมี "มงคลชีวิต" ซึ่งมี 38 ประการคือ
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 1 การไม่คบคนพาล
ลักษณะของคนพาลมี 3 ประการคือ
1) คิดชั่ว คือการมีจิตคิดอยากได้ในทางทุจริต มีความพยาบาท และเห็นผิดเป็นชอบ
2) พูดชั่ว คือพูดเท็จ พูดส่อเสียด พูดคำหยาบ และพูดเพ้อเจ้อ
3) ทำชั่ว เช่น การฆ่าสัตว์ ลักขโมย ฉ้อโกง ประพฤติผิดในกาม
เมื่อเราคบคนพาล เขาจะแนะนำเราไปในทางที่ไม่ดี เช่น แนะนำให้ไปเล่นการพนัน ให้ไปลักขโมย ให้ไปเมามัวกับยาเสพติด ชี้นำสิ่งผิดโดยเห็นว่าดี
คนพาลชอบทำในสิ่งที่ไม่ใช่ธุระ เช่น ไม่ทำงานตามหน้าที่ของตน แต่กลับไปก้าวก่ายหน้าที่การงานของผู้อื่น หรือจับผิดเพื่อนร่วมงาน ยุยง นินทา สร้างความเดือดร้อนให้เกิดตามมา และนี่เป็นเพียงตัวอย่างบางส่วนของการคบคนพาล
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 2 การคบบัญฑิต
หมายถึง คบผู้มีความรู้ ความคิดที่ดี การปฏิบัติตนที่ดี เพื่อจะได้รับการชี้แนะแต่เรื่องอันเป็นมงคล
บัณฑิตจะชักนำเราในทางที่ถูกที่ควร เช่น แนะนำให้เลิกทำในสิ่งที่ผิด ตักเตือนให้ทำความดี
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 3 การบูชาบุคคลที่ควรบูชา
หมายถึง การเชิดชูผู้ประพฤติดี ผู้มีศีลธรรม เป็นการลดทิฐิของตนเอง ไม่สักการบูชาในสิ่งที่ไม่เป็นมงคล
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 4 การอยู่ในถิ่นอันสมควร
หมายถึง พาตัวเองไปอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ดี แวดล้อมไปด้วยบัณฑิตทั้งทางโลก และทางธรรม
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 5 การเคยทำบุญมาก่อน
หมายถึง ฝึกชำระล้างจิตใจ สั่งสมอานิสงส์ ความดี บุญจะนำมาซึ่งความสุขทั้งโลกนี้และโลกหน้า และเป็นปัจจัยให้ถึงพระนิพพาน
การทำบุญนั้นมีหลายวิธี ดังนี้
1. การทำทาน
2. การรักษาศีล
3. การเจริญภาวนา
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 6 การตั้งตนชอบ
คือวางตนอย่างเหมาะสมในการดำรงชีพ และประกอบสัมมาอาชีพด้วยความถูกต้องสุจริต
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 7 ความเป็นพหูสูต
คือเป็นผู้ที่สดับรับฟังมาก จึงมีความรู้ มีปัญญา ในการคิดแก้ปัญหาต่างๆ อย่างถูกวิธี
พหูสูตมีคุณสมบัติดังต่อไปนี้คือ ตั้งใจฟัง ความตั้งใจจำ ความตั้งใจท่อง ความตั้งใจพิจารณา ความเข้าใจในปัญหา
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 8 การรอบรู้ในศิลปะ
หมายถึง มีความรู้ในการปฏิบัติการงานต่างๆ สามารถประกอบวิชาชีพได้ ชีวิตไม่อับจน
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 9 การมีวินัยที่ดี
คือ ปฏิบัติตนตามระเบียบ และกฎเกณฑ์ของสังคม ไม่สร้างความเดือดร้อนแก่ผู้อื่น
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 10 การกล่าววาจาอันเป็นสุภาษิต
คือพูดดี ไม่เหลวไหล เปล่งวาจาอันเป็นมงคล ทั้งทางโลกและทางธรรม
คำพูดที่ดีคือ
1. ต้องเป็นคำจริง คือข้อมูลที่ถูกต้อง ไม่ได้ปั้นแต่งขึ้นมาพูด ไม่โกหก
2. ต้องเป็นคำสุภาพ มีความไพเราะในถ้อยคำ ไม่มีคำหยาบ หรือคำด่า
3. พูดแล้วมีประโยชน์ คือมีประโยชน์ต่อผู้รับฟัง
4. พูดด้วยจิตที่มีเมตตา คือพูดด้วยจิตใจที่มีความปรารถนาดีต่อผู้ฟัง
5. พูดได้ถูกกาลเทศะ คือพูดในสถานที่เหมาะสม และในเวลาที่เหมาะสม
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 11 การบำรุงบิดามารดา
การเลี้ยงดูบิดา มารดา นับว่าเป็นมงคลชีวิต ที่ทำให้ผู้ทำเจริญก้าวหน้า
การเป็นลูกกตัญญูต่อบิดา มารดาในคำสอนของพระพุทธเจ้าท่านกล่าวว่าไว้ดังนี้
1. ถ้าท่านยังไม่มีศรัทธา ให้ท่านถึงพร้อมด้วยศรัทธา คือพยายามให้ท่านมีความศรัทธาในพระพุทธศาสนา เชื่อในเรื่องการทำดี
2. ถ้าท่านยังไม่มีศีล ให้ท่านถึงพร้อมด้วยศีล
3. ถ้าท่านเป็นคนตระหนี่ ให้ท่านถึงพร้อมด้วยการให้ทาน
4.ถ้าท่านยังไม่ทำสมาธิภาวนา ให้ท่านถึงพร้อมด้วยปัญญา
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 12 การสงเคราะห์บุตร
คือการเลี้ยงดูบุตรให้ได้รับการอบรมสั่งสอนที่ดี ได้รับการศึกษา บำเพ็ญตนเป็นประโยชน์ต่อสังคม
การที่เราเป็นพ่อ เป็นแม่ของบุตรนั้น มีหน้าที่คือ
1. ห้ามไม่ให้ทำความชั่ว
2. ปลูกฝัง สนับสนุนให้ทำความดี
3. ให้การศึกษาหาความรู้
4. ให้ได้คู่ครองที่ดี
5. มอบทรัพย์ให้ในโอกาสอันสมควร
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 13 การสงเคราะห์ภรรยา
หมายถึง เลี้ยงดูภรรยาให้ดี กล่าวยกย่อง ไม่ดูหมิ่น สร้างความมั่นคงให้ครอบครัว
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 14 การทำงานไม่ให้คั่งค้าง
คือทำงานทั้งทางโลก และทางธรรมให้สำเร็จสมบูรณ์
หลักการทำงานให้เสร็จลุล่วงมีดังนี้
1. ฉันทะ คือมีความพอใจในงานที่ทำ
2. วิริยะ คือมีความตั้งใจ พากเพียรในงานที่ทำ
3. จิตตะ คือมีความเอาใจใส่ในงานที่ทำ
4. วิมังสา คือมีการคิดพิจารณาทบทวนงานนั้นๆ
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 15 การให้ทาน
การให้ทานนั้นคือการฝึกจิตให้เป็นผู้มีความเสียสละ ลดความเห็นแก่ตัว การให้ทาน แบ่งออกเป็น 3 อย่างได้แก่
1. อามิสทาน คือการให้วัตถุ สิ่งของ หรือเงินเป็นทาน
2. ธรรมทาน คือการให้ธรรมะ ให้ความรู้เป็นทาน
3. อภัยทาน คือการให้อภัย ไม่จองเวร ไม่พยาบาทกัน
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 16 การประพฤติธรรม
คือการปฏิบัติตามหลักธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า ยกระดับจิตใจให้สูงด้วยศีล และธรรมะ
ได้แก่
1. กายสุจริต คือไม่ฆ่าสัตว์ ไม่ลักทรัพย์ ไม่ประพฤติผิดในกาม
2. วจีสุจริต ไม่พูดเท็จพูดแต่ความจริง ไม่พูดคำหยาบ ไม่นินทาว่าร้าย ไม่พูดเพ้อเจ้อเหลวไหลไร้สาระ หาประโยชน์มิได้
3. มโนสุจริต คือไม่โลภอยากได้ของคนอื่น ไม่คิดพยาบาทปองร้ายผู้อื่น การเห็นชอบ คือมีความเชื่อความเข้าใจในความเป็นจริง ความถูกต้องตามหลักคำสอนตามแนวทางพระพุทธศาสนาเช่น เชื่อว่ากรรมมีจริง ผลของกรรมมีจริง
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 17 การสงเคราะห์ญาติ
คือ ให้ความช่วยเหลือญาติพี่น้องตามกำลัง สงเคราะห์ญาติเมื่อเดือดร้อน
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 18 การทำงานที่ไม่มีโทษ
คือการ ทำงานหาเลี้ยงชีพ ด้วยอาชีพที่ไม่ผิดกฎหมาย ไม่ผิดศีลธรรมอันดี
อาชีพต้องห้ามได้แก่
1. ค้าอาวุธ
2. ค้ามนุษย์
3. ค้ายาพิษ
4. ค้ายาเสพย์ติด
5. ค้าสัตว์เพื่อนำไปฆ่า
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 19 การละเว้นจากบาป
บาปคือสิ่งที่ไม่ดี ไม่เป็นมงคล ทำแล้วรู้สึกไม่สบายใจ สร้างความเดือดร้อนให้แก่ตนเองและผู้อื่น
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 20 สำรวมจากการดื่มน้ำเมา
โทษจากการดื่มของมึนเมา ได้แก่
1. ทำให้เสียทรัพย์
2. ทำให้เกิดการทะเลาะวิวาท ซึ่งนำไปสู่ความวุ่นวาย อาจถึงแก่ชีวิตได้
3. ทำให้เกิดโรค
4. ทำให้เสียชื่อเสียง ของมึนเมาทุกชนิด ทำให้ขาดสติ ขาดความยับยั้งชั่งใจ จนเป็นเหตุให้ก่อเรื่องราวที่จะทำให้เสียชื่อเสียงตามมา
5. ทำให้สติปัญญาในระยะยาวเสื่อมถอย ควบคุมอารมณ์ไม่ได้ นำไปสู่พฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม มีภาวะความจำเสื่อม มีปัญหาการเรียนรู้และจดจำ
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 21 การไม่ประมาทในธรรมทั้งหลาย เป็นผู้มีสติพร้อม ไม่ประมาท ไม่หุนหันพลันแล่น ปฏิบัติตนในทางที่ดี
สิ่งที่ไม่ควรประมาทได้แก่
1. ประมาทในเวลา คือการปล่อยให้เวลาล่วงเลยไปโดยไม่ทำอะไรให้เกิดประโยชน์
2. ประมาทในวัย คิดว่าอายุยังน้อย ไม่ต้องทำความเพียรก็ได้เพราะยังมีชีวิตอยู่อีกนาน
3. ประมาทในความไม่มีโรค คิดว่าตัวเองแข็งแรงไม่ตายง่ายๆ
4. ประมาทในชีวิต คือการไม่กำหนดวางแผนถึงอนาคต คิดอยู่แต่ว่ายังมีชีวิตอยู่อีกนาน จึงไม่จำเป็น
5. ประมาทในการงาน คือไม่ขยันตั้งใจทำให้สำเร็จ หรือทำพอให้เสร็จ แบบขอไปที
6. ประมาทในการศึกษา ไม่คิดศึกษาเล่าเรียนในวัยที่ควรเรียน
7. ประมาทในการปฏิบัติธรรม
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 22. การมีความเคารพ
การให้ความเคารพในบุคคลที่ควรแก่การเคารพ ทั้งต่อหน้าและลับหลัง
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 23 การมีความถ่อมตน
ไม่หยิ่งผยองตน ไม่อวดดี ทำให้ไม่เสียคน และไม่เสียมิตร
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 24 การมีความสันโดษ
คำว่าสันโดษไม่ได้หมายถึงการอยู่ลำพังคนเดียว แต่หมายถึงการพอใจในสิ่งที่ตนมีอยู่ ความพอใจในของของตน
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 25 การมีความกตัญญู
เป็นผู้รู้คุณ รู้จักตอบแทนบุญคุณผู้ที่มีพระคุณ ไม่ว่าจะเป็นคน เช่น บิดา มารดา ญาติ หรือผู้มีพระคุณทุกท่าน ที่ได้ให้ความช่วยเหลือ ไม่ว่าทางตรงหรือทางอ้อม รวมถึงองค์กรต่างๆ มูลนิธิต่างๆ ด้วย …. กตัญญูต่อสัตว์ที่ได้ช่วยเหลือการงาน เช่น ช้าง ม้า วัว ควาย ….. กตัญญูหรือเห็นความสำคัญต่อสิ่งของที่มีคุณมีประโยชน์ต่อเรา เช่น หนังสือที่ให้ความรู้ อุปกรณ์ทำมาหากินเป็นต้น
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 26 การฟังธรรมตามกาล
เมื่อมีโอกาสให้ฟังธรรมะ คิดทบทวนถึงประโยชน์แห่งหลักธรรม แล้วนำมาใช้ในชีวิตประจำวัน
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 27 การมีความอดทนต่อความยากลำบากต่างๆ
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 28. การเป็นผู้ว่าง่าย
คือเป็นคนที่ว่านอนสอนง่าย ไม่ทำตัวกลบเกลื่อนความผิดของตน พร้อมปรับปรุงตัว
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 29. การได้เห็นสมณะ สมณะแปลว่า ผู้สงบ ผู้ระงับจากบาป เมื่อได้เห็นแล้ว เข้าไปหา เข้าไปบำรุงช่วยเหลือ เข้าไปรับฟัง นำคำสอนมาปฏิบัติ
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 30 การสนทนาธรรมตามกาล
การฟังธรรมตามกาล คือการขวนขวายหาเวลาฟังธรรม ฟังคำสั่งสอนจากผู้มีธรรม เพื่อยกระดับจิตใจและสติปัญญาให้สูงขึ้น โดยเมื่อฟังธรรมแล้วก็น้อมเอาคุณธรรมเหล่านั้น มาเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิต
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 31 การบำเพ็ญตบะ หมายถึงการบำเพ็ญเพียรให้กิเลสเบาบางลง
ลักษณะการบำเพ็ญตบะมีดังนี้
1. สำรวมในอินทรีย์ทั้ง 6 ได้แก่ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ไม่ให้หลงติดอยู่กับสัมผัสภายนอก ไม่ให้กิเลสครอบงำ
2. การประพฤติพรหมจรรย์
3. การปฏิบัติธรรม ปฏิบัติตนให้อยู่ในศีล ถึงพร้อมด้วยสมาธิ ปัญญา โดยมีจุดหมายสูงสุดคือพระนิพพาน
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 32 การประพฤติพรหมจรรย์
สำหรับปุถุชนทั่วไป สิ่งสำคัญที่เหนี่ยวรั้งเราไว้ไม่ให้ก้าวหน้า ในการพัฒนาจิต และทำให้กิเลสกลับขึ้นได้ง่ายที่สุดคือ กามารมณ์ ถ้าใครตัดกามารมณ์ได้ ก็มีโอกาสก้าวหน้าในการปฏิบัติธรรมได้อย่างรวดเร็ว การประพฤติพรหมจรรย์ในมงคลข้อนี้ จึงมุ่งเน้นการตัดกามารมณ์เป็นหลัก
อานิสงส์การประพฤติพรหมจรรย์
- 1.ทำให้ปลอดโปร่งใจ ไม่ต้องกังวลหรือระแวง
- 2.ทำให้เป็นอิสระ
- 3.ทำให้มีเวลามากในการทำความดี
- 4.ทำให้เป็นที่สรรเสริญของบัณฑิตทั้งหลาย
- 5.ทำให้ ศีล สมาธิ ปัญญา เจริญรุดหน้าไม่ถอยกลับ
- 6.ทำให้บรรลุมรรคผลนิพพานได้โดยง่าย
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 33 การเห็นอริยสัจ
คือเห็นความจริงอันประเสริฐ 4 ประการ
อริยสัจมีอยู่ 4 ประการ คือ
1. ทุกข์ คือความไม่สบายกายไม่สบายใจ ความเป็นจริงของสัตว์โลกทุกผู้ทุกนามต้องมีทุกข์ 3 ประการคือ การเกิด ความแก่ ความตาย
2. สมุทัย คือเหตุที่ทำให้เกิดทุกข์
3. นิโรธ คือความดับทุกข์
4. มรรค คือข้อปฏิบัติ หรือหนทางที่นำไปสู่การดับทุกข์
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 34 การทำให้แจ้งซึ่งพระนิพพาน
นิพพาน คือ ภาวะของจิตที่ดับกิเลสได้หมดสิ้น หลุดจากอำนาจกรรม และไม่ต้องวนเวียนอยู่ในสังสารวัฏอีก ซึ่งก็คือพ้นจากทุกข์นั่นเอง
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 35 การมีจิตไม่หวั่นไหวในโลกธรรม
โลกธรรม หมายถึงเรื่องราวที่เกิดขึ้นอยู่เป็นประจำโลกนี้ เป็นธรรมชาติของโลก มี 4 ประการคือ
1.ได้ลาภ เสื่อมลาภ
2. ได้ยศ เสื่อมยศ
3. สรรเสริญ นินทา
4. สุข ทุกข์
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 36 การมีจิตไม่เศร้าโศก
การทำให้จิตใจไม่เศร้าโศกนั้น มีข้อแนะนำดังนี้
1. ใช้ปัญญาพิจารณาถึงความไม่เที่ยงในสิ่งของทั้งหลาย
2. ไม่ยึดมั่นในตัวตน หรือความจีรังยั่งยืน ในคนหรือสิ่งของว่าเป็นของเรา
3. ทุกอย่างในโลกล้วนเปลี่ยนแปลงอยู่ทุกขณะ แม้ร่างกายเราก็ใช้เป็นที่อาศัยชั่วคราวเท่านั้น
4. คิดว่าทุกสิ่งทุกอย่างล้วนไม่เที่ยงด้วยกันทั้งนั้น
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 37 การมีจิตปราศจากกิเลส
ฝึกปฏิบัติตนให้ห่างไกลจากกิเลส และสิ่งที่ทำให้จิตใจเศร้าหมอง
เราจึงต้องระวังความคิด ไม่ประมาทในการทำความดี ตั้งใจทำสมาธิภาวนา ไม่ย่อท้อ จนเกิดปัญญา เห็นอริยสัจจ์ ทำนิพพานให้แจ้งในที่สุด
😇 มงคลชีวิตข้อที่ 38 การมีจิตเกษม
เกษม หมายถึง มีความสุข สบาย หรือสภาพที่มีจิตใจที่เป็นสุข ในที่นี้หมายถึง การละแล้วซึ่งกิเลส ที่เป็นเครื่องผูกอยู่ 4 ประการ คือ
1. ละความยินดีในวัตถุ สิ่งมีชีวิตทั้งหลาย เรียกว่ากามคุณ ซึ่งประกอบด้วย รูป รส กลิ่น เสียง และสัมผัส
2. ละความยินดีในภพ โดยให้เห็นว่าสิ่งใด ๆ ในโลกล้วนไม่เที่ยงแท้ หรือคงอยู่ตลอดไป
3. ละความยินดีในความเห็นผิดเป็นชอบ โดยให้ดำเนินตามหลักคำสอนของพระพุทธเจ้า
4. ละความยินดีในอวิชชาทั้งหลาย ความไม่รู้ทั้งหลาย โดยให้มุ่งปฏิบัติเพื่อปัญญาที่รู้แจ้งเห็นจริง
#ธรรมะ #มงคลชีวิต
มงคลสูตรทั้ง 38 ประการนี้ หากยึดปฏิบัติแล้วจะส่งให้ชีวิตพบเจอแต่ความสุข ความเจริญ ปิดอบาย ถือได้ว่าเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวและเป็นที่พึ่งทางใจให้กับเราได้ทุกคน
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
