15 ส.ค. 2022 เวลา 12:00 • อาหาร
‘แกงโฮะ’ อาหารเก่าไอเดียใหม่ในเมนูหลังวันสำคัญ
ถ้าคนไทยเชื้อสายจีนคุ้นเคยกับอาหารหลังไหว้เจ้า คนไทยภาคเหนือก็น่าจะคุ้นเคยกับ “แกงโฮะ” หนึ่งในเมนูที่เรามักเห็นบนขันโตกหลังวันสำคัญ
‘แกงโฮะ’ อาหารเก่าไอเดียใหม่ในเมนูหลังวันสำคัญ
ในวันรวมญาติ เป็นธรรมดาที่สารพัดอาหารจะถูกวางเต็มโต๊ะ อย่างเช่นวันแม่ที่เพิ่งผ่านไป สมาชิกครอบครัวมักมารวมตัวกัน นำอาหารมารับประทานพร้อมๆกัน แต่เมื่อบรรดาญาติพี่น้องทยอยกลับไป เจ้าของบ้านก็จะพบกับอาหารที่เหลืออยู่มากมาย และนั่นคือที่มาของการนำเอาอาหารเก่ามาปรุงซ้ำ แบบเดียวกับอาหารหลังวันไหว้เจ้า อาหารหลังเทศกาลปีใหม่ วันสงกรานต์ และอีกสารพัดโอกาส เพื่อให้อาหารที่อยู่ในตู้เย็นไม่กลายเป็นขยะอาหาร(Food Waste)
ถึงเช่นนั้น “แกงโฮะ”ก็ต่างจากการเอาอาหารมาปรุงซ้ำ หรือการอุ่นอาหารซ้ำแล้วซ้ำ เพราะแกงโฮะไม่ใช่เพียงแค่การอุ่นอาหาร แต่คือการทำใหม่และใส่ไอเดียใหม่ โดยใช้วัตถุดิบอาหารจากเมนูเดิม
คำว่า “โฮะ” ในภาษาเหนือ นั้นแปลว่ารวม และคำว่า “แกงโฮะ” นั่นหมายถึงแกงที่นำทุกสิ่งที่มีมารวมกันนั่นเอง
แกงโฮะ เป็นอาหารที่ปรุงจากผักหลายชนิด มีลักษณะแห้งคล้ายผัดใส่วุ้นเส้น ที่มาของแกงโฮะเกิดขึ้นโดยมีฉากหลังเป็นงานบุญ เมื่อต้องนำอาหารมาถวายพระในงานบุญ รายการอาหารยอดนิยมของชาวไทยล้านนาก็หนีไม่พ้นแกงฮังเล แกงวุ้นเส้น และห่อนึ่ง (ห่อหมก) ซึ่งเป็นอาหารชั้นดีที่อุดมด้วยเนื้อสัตว์ เหมาะแก่การปรุงใหม่ๆ เพื่อถวายพระ
1
สอดคล้องกับประวัติศาสตร์ที่ถูกบันทึกว่า แกงโฮะอาจมีที่มาจากแกงฮินเลหรือแกงฮังเลของพม่า คาดว่าเกิดที่วัด เนื่องจากในเทศกาลสำคัญทางศาสนา เช่น วันเข้าพรรษา วันออกพรรษา วันสงกรานต์ ชาวบ้านจะนำอาหารมาถวายพระเป็นจำนวนมาก ทำให้พระฉันไม่หมด และในสมัยก่อนไม่มีตู้เย็น จะปล่อยให้เสียก็เสียดาย
ลูกวัดจึงนำอาหารเหล่านั้นมาโฮะ เติมน้ำแล้วเทน้ำออกเพื่อล้างความบูดออกบ้าง จากนั้นขึ้นตั้งไฟหรือผัดในน้ำมัน เติมเกลือ น้ำปลา พริกสด หรือพริกขี้หนู ปรุงรสตามชอบเติมวัตถุดิบเพิ่ม เช่น วุ้นเส้น หน่อไม้ และแต่งกลิ่นโดยใส่ใบมะกรูด ตะไคร้ นั่นทำให้แกงโฮะมีรสชาติของตัวเอง
แกงโฮะส่วนใหญ่จะประกอบไปด้วยหมูสามชั้นเป็นสำคัญ บางโอกาสมี “หน่อส้ม” หรือหน่อไม้ดองและเนื้อไก่ร่วมด้วย แกงโฮะเป็นอาหารอีกชนิดหนึ่งที่มีวิธีการทำหรือวัตถุดิบที่หลากหลาย ลื่นไหลได้ ตามแต่ไอเดียของคนทำว่าจะจัดการของเหลือเหล่านั้นให้มีรสชาติอย่างไร และนำวัตถุดิบใดเป็นตัวนำ
ในปัจจุบันการทำแกงโฮะจะเป็นการประกอบอาหารขึ้นมาใหม่ ไม่ได้ใช้ของเหลือมาทำ จะใช้เนื้อหมูติดมันและผักต่าง ๆ เช่น ผักกาดขาว กะหล่ำปลี ถั่วฝักยาว ผักตำลึง หน่อไม้ดอง วุ้นเส้น มะเขือ ใบมะกรูด ปรุงรสด้วยน้ำพริกที่ประกอบด้วยพริกสด หัวหอม กระเทียม เกลือ กะปิ โขลกเข้าด้วยกันให้ละเอียด นำเครื่องปรุงต่าง ๆ มาผัด แล้วใส่ผัก เติมน้ำพอสมควร เคี่ยวให้แห้ง ใส่วุ้นเส้น โรยพริกขี้หนูและใบมะกรูด
แม้จะไม่ป๊อบปูลาร์เท่ากับน้ำพริกหนุ่ม ไส้อั่ว แกงฮัลเล แต่แกงโฮะก็เป็นเมนูอาหารที่ได้รับความนิยม และจุดกำเนิดที่ช่วยลดขยะอาหาร หรือ Food Waste อันชาญฉลาดของคนไทยภาคเหนือนี้ ก็ยังถูกปฏฺบัติอยู่สืบมา
โฆษณา