ทำไมความตายกับเงินตราเป็นของคู่กัน ?
เงินตรา คือ สิ่งที่คนในสังคมยอมรับให้ใช้เพื่อเป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยน เพื่อชำระหนี้ เป็นเครื่องวัดมูลค่าของสินค้าและบริการ และเป็นหลักประกันที่มั่นคงในระบบเศรษฐกิจ เงินตราจึงมีความสำคัญต่อสังคมมนุษย์ในเชิงเศรษฐกิจ นอกจากนี้ เงินตรายังมีความสำคัญในเชิงสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา ซึ่งปรากฏอยู่ในความเชื่อหรือคติชน
โดยเงินตราถูกนำมาใช้เป็นวัตถุที่มีความหมายในพิธีกรรม
และความเชื่อต่าง ๆ เช่น ความเชื่อเกี่ยวกับชีวิตหลังความตาย
คติชนเกี่ยวกับความตายมีอยู่ในทุกสังคม เนื่องจากความตายเป็นสิ่งที่ไม่มีผู้ใดหลีกเลี่ยงได้ ดังนั้นมนุษย์ย่อมมีวัฒนธรรมและประเพณีเกี่ยวกับความตายซึ่งมีมากมายหลากหลายรูปแบบ และมีความแตกต่างกันตามท้องถิ่น ยุคสมัย รวมทั้งความเชื่อทางศาสนา
ในวัฒนธรรมตะวันตก ความเชื่อเรื่องการใช้เงินในชีวิตหลัง
ความตายได้ปรากฏอยู่ในเทพปกรณัมกรีกโดยได้กล่าวถึงเงินที่ใช้เป็นค่าโดยสารเพื่อข้ามแม่น้ำ “แอเคอรอน” หรือ “แม่น้ำแห่งความโศกเศร้า” ซึ่งเป็นพรมแดนที่กั้นระหว่างโลกมนุษย์และยมโลก
ผู้ที่ตายไปแล้วจะต้องจ่ายเงินให้กับคนแจวเรือ ชื่อ “แครอน”
(Charon) ซึ่งเป็นผู้พายเรือนำวิญญาณข้ามแม่น้ำเพื่อไปเข้าเฝ้าเทพเฮดีส (เทพแห่งความตาย) โดยที่ก่อนข้ามแม่น้ำแอเคอรอน วิญญาณเหล่านั้นต้องทิ้งความหวังในชีวิตไว้ริมฝั่ง และไม่มีอะไรติดตัวไปนอกจากเงินค่าจ้างพายเรือ หรือเงินเพื่อติดสินบนแครอน และเชื่อกันว่าวิญญาณที่ไม่มีเงินจ่ายค่าโดยสารต้องเดินร่อนเร่อยู่ริมฝั่งแม่น้ำแอเคอรอนเป็นเวลาหนึ่งร้อยปีจึงจะข้ามไปได้
ดังนั้น จึงถือเป็นธรรมเนียมปฏิบัติของชาวตะวันตกที่ญาติพี่น้องต้องใส่เงินไว้ในปากหรือวางไว้บนเปลือกตาของคนตาย ธรรมเนียมนี้ได้ปรากฏให้เห็นในบทกวีมหากาพย์อีเลียต (Iliad) ประพันธ์โดย Homer ผู้มีชีวิตอยู่ในช่วง 850 ปี ก่อนคริสตกาล หรือในสมัยกรีกโบราณ
มีประโยคที่กล่าวโดย King Priam of Troy
ที่มีต่อ Achilles วีรบุรุษของกรีก ความว่า “Let me place two coins on his eyes for the Boatman” หรือ “ขอให้ข้าได้วางเหรียญทั้งสองลงบนดวงตาทั้งคู่ของเขาเพี่อเป็นค่าจ้างให้แก่คนพายเรือเถิด”
(เขาในที่นี้หมายถึง Hektor ผู้เป็นโอรสของ King Priam ที่ถูก Achilles ฆ่าตาย)
สิ่งมีค่าที่นิยมบรรจุไปพร้อมศพคนตายในสมัยโบราณมีหลายอย่าง เช่น เครื่องประดับที่ทำจากเปลือกหอย เครื่องมือเครื่องใช้ ภาชนะ ตุ๊กตา สัตว์เลี้ยง ฯลฯ ต่อมาเมื่อมนุษย์รู้จักการถลุงโลหะและสามารถผลิตเหรียญได้แล้วจึงมีการนำเหรียญวางไว้กับศพด้วย ดังเช่น ประเพณีของกรีกและโรมันโบราณ รวมทั้งตะวันออกใกล้ และยุโรป ตะวันตก มีพิธีกรรมการนำเหรียญวางในปาก บนปาก หรือบนดวงตาของผู้ตายก่อนทำการฝัง เรียกเหรียญนี้ว่า “เหรียญของแครอน” (Charon's obol)
เหรียญของแครอน (Charon's obol) อาจเป็นเหรียญเงินหรือเหรียญทองขึ้นอยู่กับสถานภาพของผู้ตาย คำว่า “Obol” แต่เดิมเป็นการเรียกเหรียญเงินขนาดเล็กและมีมูลค่าน้อย มีน้ำหนักเพียง 1.05 กรัม นอกจากนี้นักโบราณคดีใช้คำว่า “เหรียญของแครอน” ในความหมายถึงประเพณีทางศาสนาอย่างใดอย่างหนึ่ง ซึ่งมักมีนัยถึงเงินที่ผู้ตายนำไปใช้ในยมโลก
จึงอาจสรุปได้ว่าความตายและเงินตราเป็นของคู่กันมาตั้งแต่สมัยก่อนคริสตกาลและยังคงมีพิธีกรรมให้เห็นอยู่ในปัจจุบัน วัฒนธรรมและประเพณีเกี่ยวกับความตายซึ่งมีมากมายหลากหลายรูปแบบที่แตกต่างกันไปตามความเชื่อทางศาสนา
อ้างอิงจาก : http://coinmuseum.treasury.go.th/download/article/article_20201005115309.pdf (คติชนเรื่องเงินตรากับชีวิตหลังความตาย)
ที่มา : Mike Markowitz, Ancient Coin Series, accessed 8 March 2020, available from
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
