26 ม.ค. 2023 เวลา 14:11 • ปรัชญา
“ความพยายามอยู่ที่ไหน ความล้มเหลวอยู่ที่นั่น”
คำถาม:
พยายามรู้สึกตัวระหว่างวันให้บ่อยๆ แต่ยังไม่ได้มาก ฟุ้งบ่อย คิดเยอะ โทสะมาก ขี้โมโห พยายามรู้ว่าโมโห จะแน่นๆ ในอก ไม่สบาย แต่ผ่านไปสักระยะก็หาย เลยดูว่าไม่เที่ยง เวลานั่งสมาธิชอบง่วงนอนบ่อย บางครั้งรู้สึกเหมือนตกลงไปก็สะดุ้งขึ้นมา พอนั่งไปนานๆ รู้สึกจิตสงบ สบาย ขอคำแนะนำค่ะ
หลวงพ่อ:
มันก็เป็นอย่างนั้นล่ะ นั่งใหม่ๆ ก็เป็นอย่างนั้น เหมือนวูบๆ วาบๆ เหมือนหล่นลงไป พอหล่นลงไปปุ๊บก็เด้งขึ้นเลย
หรือการนั่ง แล้วทำไมนั่งแล้วมันซึม มันง่วง มันจะหลับ
เพราะว่าในชีวิตจริงของเราฟุ้งซ่านเยอะ
ถ้าเราฟุ้งซ่านมากเลยในวันหนึ่งๆ พอถึงตกค่ำเราไปนั่งสมาธิ จิตมันเหนื่อยเต็มทีแล้ว จิตมันจะหลับ
แต่ถ้าในชีวิตประจำวันเราเจริญสติไปเรื่อยๆ คอยรู้สึกตัว คอยรู้สึกตัวไปเรื่อยๆ ตอนเย็น ตอนค่ำ ไปนั่งสมาธิมันก็จะไม่ค่อยหลับหรอก
ถ้าเราฟุ้งซ่านมาก เราไปนั่งปุ๊บเดี๋ยวเดียวก็หลับ เพราะจิตมันจะเหวี่ยงระหว่างความฟุ้งซ่านกับความเซื่องซึม มันจะเหวี่ยงกลับไปกลับมา
เพราะฉะนั้นแทนที่จะปล่อยฟุ้งเละเทะ
ระหว่างวันคอยรู้เนื้อรู้ตัวเป็น ระยะๆ ไป
ไม่ต้องตลอดเวลา รู้ตัวเป็นระยะๆ ไป
พอถึงเวลามานั่งสมาธิ สวดมนต์
มันก็จะไม่เคลิ้ม ไม่หลับ
เพราะจิตมันไม่ได้เหน็ดเหนื่อยเกินไป
ก็จะภาวนาได้ดีขึ้น
อีกจุดหนึ่งที่ต้องระวังก็คือ พอจิตเราฟุ้งซ่านมากแล้วเราต้องการทำสมาธิ เราจะเริ่มไปบังคับจิต
รู้สึกไหม เราบังคับจิตอยู่ มันจะแน่นๆ เราไปบังคับ ขณะนี้ยังบังคับอยู่เลย รู้สึกไหมจิตเราตรงนี้ ตอนนี้ ไม่เหมือนกับจิตตอนที่ไม่ได้ภาวนา เห็นความต่างไหม ตอนนี้เราบังคับอยู่
ตอนที่เราไม่ได้ภาวนา เราไม่ได้บังคับ จิตไม่ได้เหมือนกัน
ไม่ต้องพยายามแก้ ไม่ต้องพยายามสังเกต
เห็นไหมร่างกายมันยิ้ม เห็นไหมร่างกายพยักหน้า
เห็นไหมร่างกายทำตาปริบๆๆ
เห็นไหมจิตมันขำขึ้นมา
เห็นไหมจิตมันเซื่องซึม
ตรงนี้ล่ะที่ผิด เวลาเราจะดูจิต เราไม่ได้ไปรวบจิตเข้ามาให้มันนิ่งๆ แล้วไปดูมัน
เวลาเราจะดูจิต จิตสุขเรารู้ จิตทุกข์เรารู้
จิตดีเรารู้ จิตชั่วเรารู้
เราจะไม่ไปรวบจิตเข้ามาก่อน
เวลาคิดจะดูจิต มันไปรวบจิตเข้ามา
มันวืบเข้ามาแล้วก็จ้องอย่างนี้ มันจะแน่น
ถ้ามันแน่นหยุดก่อน รู้ตัวขึ้นมาใหม่
คิดถึงตอนที่ยังไม่ได้ปฏิบัติ
จิตใจเราไม่ได้แน่นเหมือนตอนที่มานั่งปฏิบัติ
ก็รู้ทันไปเรื่อยๆ
ต่อไปเราก็สามารถรู้สภาวะโดยที่ไม่ได้จงใจได้
ถ้าจงใจทีไรก็ทุกข์ทุกที
อย่าพยายาม
ความพยายามอยู่ที่ไหน ความล้มเหลวอยู่ที่นั่น
ไม่ต้องพยายาม
รู้เนื้อรู้ตัวไป รู้สึกตัวไปเรื่อยๆ
รู้สึกตัวเรื่อยๆ
แล้วอกุศลมันก็จะดับ กุศลมันก็จะเกิด
รู้สึกตัวไว้ ไม่ต้องไปบังคับจิต
ไม่ต้องไปตั้งใจดูจิตหรอก รู้สึกตัวไปเรื่อยๆ
.
หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม 15 ตุลาคม 2565
Photo by : Unsplash

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา