10 ก.พ. 2023 เวลา 04:46 • ประวัติศาสตร์

…วาดฝัน Ep. 2 เล่าเรื่อง

มา…เรามาพบกันอีกครั้ง ผมเชื่อว่า ทุกคนมีความฝัน ถ้าหากนี้ คือ ความฝัน ของผู้สร้างบ้านแปงเมือง ของอำเภอเล็ก ๆ ในอำเภอพนา ในสายตาของคนยุคปกครองท้องถิ่น(อปท)
แล้วผมไม่ขอพูดถึงรายละเอียด ยุคอพยพย้ายถิ่นฐาน จากภูมะโรง บ้านมะขามเนิ่ง มาตั้งถิ่นฐานที่ชายป่าดงใหญ่ แต่ผมจะมาเล่าการแบ่งยุคสมัย ตามที่ผมเข้าใจ
พรานที พรานทอง และ นายบ้านทั้งสาม ดังนี้ สีหนาม คำดวงตา แก้วอาสา ได้มาสร้างบ้านทรายมูล ที่คาดว่า เป็น วนอุทยานสวนลิงดอนเจ้าปู่ หรือ อาจเป็นบ้านโนนเก่า แล้วแต่ผู้อ่านจะพิจารณา ผมขอเรียกยุคนี้ ยุคตั้งบ้านดั้งเดิม ปี 2234 โดยประมาณ
ยุคต่อมาเป็นบ้านสามจุ้ม ประกอบด้วย บ้านโซ่ง มี เฒ่าสี บ้านใต้ มี เฒ่าอ่ำ บ้านน้อย มีเฒ่าอ่วม
ครั้งก่อนจะมาบ้านสามจุ้ม ได้มีพระครูธิ พระภิกษุอิน พระภิกษุแก้ว ผู้เป็นพระลูกศิษย์ของ พระมหาราชครูโพนสะเม็ด พระทั้งสามรูป ได้รับนิมนต์มาอยู่บ้านทรายมูล กาลต่อมา บ้านทรายมูล เกิดอาเพศ จึงอพยพ มาบ้านสามจุ้ม นี้ คือ ยุคที่ 2 ก่อนจะเป็นบ้านพระเหลา
ตามเอกสารหนังสือ สืบสานตำนานเมืองพนา 300 ปี ราวปี 2254 ได้สร้างวัดในหมู่บ้าน มีชื่อว่า วัดศรีโพธิยารามคามมะวดี แต่ยังไม่สร้างองค์พระประธาน
2
ปี 2263 ชาวบ้าน และพระ โดยการนำของ พระครูธิ ได้สร้างพระพุทธรูปปางมารวิชัย พุทธลักษณะสวยงาม จึงให้ชื่อว่า พระเหลา นับจากนั้น หมู่บ้านแห่งนี้ จึงชื่อว่าบ้านพระเหลา นี้คือยุคที่ 3 บ้านพระเหลาถือกำเนิด
ยุคต่อมา เชียงจำปา กาลต่อมา คือ เพี้ยเมืองจันทร์ ผู้จะเป็นเจ้าเมืองพนานิคม ยุคนั้นตรงกับปี 2421 / บางตำรา ปี 2422 ตรงกับรัชสมัยพระเจ้าอยู่หัว ราชกาลที่ 5 พระพุทธเจ้าหลวง ด้วยบ้านพระเหลา เจริญเติบโต มีผู้คนจำนวนมาก เจ้าเมืองอุบล ตอนนั้น ได้พาเพี้ยเมืองจันทร์ เข้าเฝ้าในหลวง ตั้งเมือง พนานิคม กับ 48 หมู่บ้าน ยุคนี้ จึงเป็นยุค เมืองพนานิคม แล้วได้เกิดปฏิรูปการปกครองสมัยราชการที่ เกิดเหตุการณ์ผีบุญ หรือ ผู้มีบุญ ยุคที่ 4 ยุคตั้งเมืองพนานิคม
ยุคหลังเมืองพนานิคม ทางการได้ยุบเมืองเกษมสีมา
เมืองตระการพืชผล เข้ากับเมืองพนานิคมใน ปี 2452 โดยมี ท้าวอุปชิต (กิ่ง สหนาม) เป็นนายอำเภอพนานิคม คนแรก นี้คือยุคที่ 5 ยุคปฏิรูปการปกครอง ในรัชสมัย ราชการที่ 5
ปี 2457 ที่ว่าการย้ายไปบ้านขุหลุ แล้วเป็นอำเภอตระการพืชผล และยุบอำเภอพนานิคมเป็น ตำบลพนา นี้คือ ยุคที่ 6 ยุคอำเภอตระการพืชผล
ปี 2494 ตำบลพนา ยกเป็น กิ่งอำเภอพนา จนมาถึงปี 2501 กิ่งอำเภอพนา ได้ขึ้นเป็นอำเภอพนา นับจากปี 2494 จนถึง ปี 2501 เป็นเวลา 7 ปี ผมให้ยุคนี้เป็นยุคที่ 7 โดยอำเภอพนาขึ้นตรงต่อกับจังหวัดอุบลราชธานี ยุคนี้ ยุคอำเภอพนา
ปี 2536 อำเภออำนาจเจริญ แยกตัวจากจังหวัดอุบลราชธานี ขึ้นเป็นจังหวัดอำนาจเจริญ แล้วอำเภอพนา ได้ขึ้นตรงต่อจังหวัดใหม่ขณะนั้น นี้นับเป็นยุคที่ 8 ยุคขึ้นตรงต่อจังหวัดอำนาจเจริญ
ปี 2542 ยุคปกครองท้องถิ่น การปกครองสมัยใหม่ ซึ่งผมขอนับว่าเป็นยุคปัจจุบัน เป็นเวลา 24 ปี เป็นยุค ที่ 9 ยุคที่ สุขาภิบาลพนา มาเป็นเทศบาลตำบลพนา มี 5 ชุมชน มีการเลือกตั้งท้องถิ่นตามวิถีทางประชาธิปไตย
ปี 2562 สร้างศาลหลักเมืองอำเภอพนา นี้คือยุคที่ 10 ถ้าจะนับ เพราะนี้ คือการสร้าง จุดศูนย์กลางการเคารพสักการะ ศาลเจ้าหลักเมืองบรรพชน เริ่มมีแผนการสร้างตั้งแต่ ระหว่างปี 2554 เป็นมา
นับแต่ ยุคที่ 10 เป็นต้นไป จะเป็นสายธารประวัติศาสตร์หน้าใหม่ และการเขียนปีนี้ ปี 2566 ปีนี้คบ 30 ปี สถาปนาจังหวัดอำนาจเจริญ ครบรอบ 65 ปี ในการเป็นอำเภอพนา
ปี 2563 ก็ถืออีกปี ที่อำเภอพนา ณ วัดพระเหลาเทพนิมิต ได้สร้างพระวิหารพระบาง ที่จะสถิตสถานขององค์พระบาง ที่ได้มาจากเจ้านายสมัยก่อน ปัจจุบันปี 2566 ก่อสร้างกำลังเสร็จ
ปี 2566 ถ้าจะจดประวัติศาสตร์บุคคลที่นำชื่อเสียงในอนาคตของคนพนา ด้านประกวดนางสาวไทย 2566 ที่ได้อันดับที่ 4 คือสาวรุ่น นาม น้องแอ้ม สุพรรษา วัฒนานุสิทธิ์
นี้ คือการต่อเติมเขียนเรื่องราว หากจะเล่าอดีต ไม่เล่าสถานการณ์ปัจจุบัน ตามทามไลน์ ผ่านมาหลายเดือน ปัจจุบันที่เขียนตอนนี้ ( 9 ตุลาคม 66 ) สถานการณ์โลก ได้เกิดสงคราม อิสราเอล กับ ฮามาส มันคือความสูญเสีย อีกครั้ง ของพวกมนุษย์กระหายสงคราม จะด้วยเหตุผลอันใด มันนำด้วยความหายนะ สำหรับเหตุการณ์ประเทศไทย ได้เกิดเหตุหลายๆอย่างๆ ต่างแต่ กำนันนก เด็กอายุ 14 ปี ซึ่งสองคดี คือการตั้งคำถาม ว่า ความรุนแรงคือการตัดสินใจของฟางเส้นสุดท้าย
ส่วนอำเภอพนา ถือว่าเป็นข่าวดีหน่อย กับการสร้างอนุสาวรีย์พรานที พรานทอง ผู้เป็นปฐมภูมิ การเกิดพนา เมื่อ 315 ปีก่อน มันการย้ายถิ่นฐาน ตามประวัติศาสตร์ ที่กล่าวข้างต้น และอีก 1 เดือนข้างหน้า พระวิหารพระบาง ณ วัดพระเหลา จะสร้างเสร็จแล้ว
มันนับเป็นประวัติศาสตร์ สายตาของคนรุ่นใหม่
หากจะพูดย้อนความหลังในอดีต ของผู้อพยพ เราต้องยอมรับว่า เคยมีผู้อาศัยอยู่ หากสายธารประวัติศาสตร์ได้กำหนด ตัวละครเอง ในชีวิตจริง ตามความเชื่อของคนรุ่นหลัง นี้ประวัติศาสตร์กว่า 300 กว่าปี ของคนที่เรียกว่าตนเองเป็นคนพนานต์ หรือ พนา ประวัติศาสตร์เป็นสิ่งไม่ตายตัว เปรียบเสมือนข่าวสารในปัจจุบัน ก่อนหน้านั้น ผมไม่ขอกล่าวเรื่องการอพยพย้ายถิ่นฐาน ของกลุ่มขณะ พรานที พรานทอง และ นายบ้านทั้งสาม ที่ผมเรียกว่า ประวัติศาตร์ก่อนเป็นบ้านทรายมูล และบ้านหนองเมือง ก่อนจะเกิดโรคที่บ้านทรายมูล มาอยู่บ้านสามจุ้ม
ก่อนจะพัฒนาเป็นบ้านพระเหลา ตามนามพระพุทธรูปที่สร้างใหม่ โดยพระครูธิ ผู้บทบาทสำคัญในการตั้งบ้านตั้งเมืองบ้านพระเหลา ก่อนสายธารประวัติศาตร์ มาสู่ยุคเมืองพนานิคม
และสู่ยุคอำเภอพนานิคม แล้วระดับมาเป็นตำบลพนา ขึ้นตรงต่ออำเภอตระการ ก่อนตำบลพนา จะเป็นกิ่งอำเภอพนาในปี 2494 ก่อนมาเป็นอำเภอเมื่อปี 2501 นับร่วมแล้ว อำเภอพนามี อายุ 65 ปี ในวันที่ 22 เดือน กรกฎาคม ในวาระ ขึ้นตรงต่อจังหวัดอำนาจเจริญครบ 30 ปี
ประวัติศาตร์จะเป็นเช่นไร ไม่สำคัญเท่า ในความเป็นความมนุษย์
ข้อมูลที่อ้างอิง พนาดรบ้านเกิดข้าพเจ้า และ สืบสานตำนานเมืองพนา 300 ปี
เพื่อได้ความอรรถรส กรุณาฟังเพลง คนทำทาง เดช อัสดง
เพิ่มเติม การเกิดอำเภอพนา หลังจากแยกจากตระการพืชผล ในวันที่ 22 กรกฎาคม 2501 บางเอกสาร พ.ศ.2502

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา