บทความ ธรรมะไม่เกี่ยวกับพระหรือโยม
จากหนังสือ ลำธารริมลานธรรม
เขียนโดย พระไพศาล วิสาโล
เมื่อ ๔๐ ปีก่อนนักศึกษาและปัญญาชนผู้ใฝ่ธรรม น้อยคนที่ไม่รู้จักเขมานันทภิกขุ (โกวิท เอนกชัย) พระหนุ่มซึ่งมีลีลาการบรรยายธรรมที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว เนื้อหาลุ่มลึก ถ้อยคำสละสลวย สำนวนจับใจ
นอกจากคำบรรยาย บทความ บทกวี และภาพวาดแล้ว ท่านยังมีผลงานทางประติมากรรมมากมาย เป็นพยานปรากฏอยู่ที่สวนโมกข์จนทุกวันนี้ โดยเฉพาะที่โรงมหรสพทางวิญญาณ
พ.ศ. ๒๕๑๘ ท่านได้จำพรรษาที่วัดชลประทานรังสฤษฎิ์เพื่ออบรมพระนวกะและญาติโยม โดยไม่นึกมาก่อนว่าจุดเปลี่ยนครั้งสำคัญในชีวิตของท่านจะเกิดขึ้นที่นั่น
พรรษานั้นหลวงพ่อเทียน จิตฺตสุโภ ได้รับนิมนต์มาจำพรรษาที่วัดชลประทาน ฯ เช่นเดียวกัน แต่แทบไม่มีใครรู้จักท่านเลย เห็นอากัปกิริยาภายนอกของท่าน ใคร ๆ ก็นึกว่าท่านเป็นหลวงตาธรรมดาพระอาจารย์โกวิท ก็คิดเช่นเดียวกัน
จนกระทั่งวันหนึ่ง หลังจากที่พระอาจารย์โกวิทได้บรรยายธรรมแก่พระนวกะเสร็จ หลวงพ่อเทียนซึ่งนั่งฟังอยู่ตลอด ได้มาดักถามท่านว่า “ความรู้เหล่านี้เอามาจากไหน” ท่านรู้สึกสะดุดใจกับคำถามนี้มาก
สี่ทุ่มคืนนั้น หลวงพ่อเทียนมาหาท่านที่กุฏิแล้วถามหาเส้นด้าย พอท่านคลี่ด้ายให้ หลวงพ่อก็ถามหามีดโกน ทันทีที่ได้มีดโกน หลวงพ่อเทียนก็ตัดด้ายขาด แล้วมองหน้าพระอาจารย์โกวิท พร้อมกับบอกว่า “ถ้าอาจารย์ยังมาไม่ถึงจุดนี้แล้ว ยังไม่รู้จักพระพุทธเจ้า”
คำพูดดังกล่าวสะกิดใจท่าน ทำให้ฉุกคิดขึ้นมาว่าหลวงตารูปนี้ไม่ธรรมดา
นับแต่นั้นทุกคืนเวลาสี่ทุ่ม หลวงพ่อเทียนจะมาหาพระอาจารย์โกวิทที่กุฏิ เพื่อคุยเรื่องต่าง ๆ โดยมักจะดึงสิ่งของจากในย่ามมาเป็นอุปกรณ์ในการพูดคุย แม้หลวงพ่อเทียนจะพูดไม่เก่ง อีกทั้งภาษาอีสานของท่านก็ฟังยาก แต่ก็มีแง่มุมให้ขบคิดอยู่เสมอ สร้างความประทับใจแก่พระอาจารย์โกวิท และนั่นคือจุดเริ่มต้นของการนับถือหลวงพ่อเทียนเป็นอาจารย์ทางธรรม ทั้ง ๆ ที่ท่านอ่านหนังสือไม่ค่อยออก
ตอนนั้นพระอาจารย์โกวิทยังติดสมถะ คราวหนึ่งท่านกำลังนั่งหลับตาทำสมาธิ หลวงพ่อเทียนเดินมาจี้ท่านที่สีข้างถามว่า “ทำอะไร”
“ทำสมาธิครับ”
“ทำทำไม”
“เมื่อจิตสงบ ปัญญาก็เกิด”
ได้ยินเช่นนั้น หลวงพ่อเทียนก็จับมือพระอาจารย์โกวิทแล้ว กล่าวว่า “การปฏิบัติธรรมของพระพุทธเจ้าต้องทำอย่างนี้”
พระอาจารย์โกวิทไม่เข้าใจว่าหลวงพ่อเทียนต้องการบอกอะไร เป็นเวลานานกว่าท่านจะรู้ว่าสิ่งที่หลวงพ่อเทียนต้องการสื่อก็คือ ให้ท่านหมั่น “รู้สึกตัว” แทนที่จะหลงติดอยู่ในความสงบ ซึ่งเป็นของชั่วคราว
พ.ศ. ๒๕๒๕ จุดเปลี่ยนครั้งสำคัญได้เกิดขึ้นกับท่านอีกครั้งหนึ่ง ท่านได้ลาสิกขาขณะพำนักที่ประเทศออสเตรเลีย เมื่อกลับมาประเทศไทย ลูกศิษย์หลายคนยอมรับไม่ได้ ถึงกับแสดงปฏิกิริยาต่อต้าน แต่หลวงพ่อเทียนไม่พูดอะไรเลยแม้แต่คำเดียวไม่ถามถึงสาเหตุของการสึกเลยด้วยซ้ำ
ทั้ง ๆ ที่อาจารย์โกวิทบวชมาถึง ๑๖ พรรษา หลวงพ่อบอกแต่เพียงว่า “ให้ปฏิบัติ บางคนเหมาะขณะเป็นพระ บางคนเหมาะขณะเป็นโยม ไม่มีข้อจำกัดในการปฏิบัติตามแนวทางของหลวงพ่อ”
หลวงพ่อเทียนเห็นว่า นักบวช หรือ ฆราวาส เป็นเรื่องสมมุติ ส่วนการปฏิบัติธรรมเพื่อพ้นทุกข์นั้น ไม่ขึ้นอยู่กับสมมุติ
จะเป็นเพศใด ภาษาใด ถ้าทำจริงก็ได้ผล “การปฏิบัติ ได้ หรือ ไม่ได้เป็นเรื่องของแต่ละคน ไม่เกี่ยวกับการเป็น พระ หรือเป็นโยม”
ตอนนั้นหลวงพ่อเทียนเป็นประธานสงฆ์ที่วัดสนามใน นนทบุรี จึงจัดให้อาจารย์โกวิทบรรยายธรรมให้ญาติโยมฟังทุกวันอาทิตย์ ลูกศิษย์ของหลวงพ่อหลายคนมีความตะขิดตะขวงใจที่อาจารย์โกวิทมาแสดงธรรม วันหนึ่งท่านถามอาจารย์โกวิทว่า “มีเสื้อไหม”
อาจารย์โกวิทไม่รู้ว่าหลวงพ่อต้องการเสื้อไปทำอะไร แต่ก็หาเสื้อคลุมอาบน้ำและหมวกกุ้ยเล้ยมาให้ท่านพอได้มาหลวงพ่อก็สวมเสื้อคลุมและสวมหมวกกุ้ยเล้ย ออกไปนั่งกลางลานวัด ท่ามกลางความงุนงงสงสัยของลูกศิษย์ หลายคนไม่เข้าใจว่าท่านทำเช่นนั้นทำไม
แต่จำนวนไม่น้อยก็ได้คิดว่าอย่าตัดสินคนที่เปลือกนอก จีวรหรือเสื้อผ้าเป็นสิ่งสมมุติ แม้หลวงพ่อเทียนจะสวมเสื้อคลุม ก็ไม่ได้ทำให้ธรรมะหรือแก่นแท้ของท่านแปรเปลี่ยนไป มองให้ลึกไปกว่านั้น แม้จะนุ่งกางเกงหรือผ้าถุง ก็สามารถบรรลุธรรมได้
ในช่วงท้ายของชีวิต หลวงพ่อเทียนได้สร้างสำนักปฏิบัติธรรมแห่งใหม่ ที่จังหวัดเลย บ้านเกิดของท่าน ตั้งใจให้เป็นสถานปฏิบัติธรรมสำหรับผู้หญิงโดยเฉพาะ ท่านได้ขอให้อาจารย์โกวิทตั้งชื่อสำนัก “ทับขวัญ” คือชื่อที่อาจารย์โกวิทเสนอ แต่หลวงพ่อย้ำว่าชื่อต้องเป็นผู้หญิง ชื่อใหม่จึงได้แก่ “ทับมิ่งขวัญ”
หลวงพ่อได้สอนธรรม ณ สถานที่แห่งนี้จนกระทั่งมรณภาพเมื่อวันที่ ๑๓ กันยายน ๒๕๓๑ สิริอายุ ๗๗ ปี
- 13
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
