“Narco Saints” อีกซีรีส์ที่กระแสบอกว่าช่วยใส่ใจ Cultural Sensitivity หน่อยเถอะ
เมื่อราวสองสัปดาห์ก่อน ไม่รู้จะดูซีรีส์อะไรดี เห็นหน้าฟีดเน็ตฟลิกตัวเองมีแนะนำซีรีส์เกาหลีเรื่อง “Narco-Saints” ก็เลยลองเปิดเสียงพากษ์ไทยไว้พลางทำอย่างอื่นไปด้วยจะได้ไม่เหงา เนื้อเรื่องที่เริ่มขึ้นจากประเทศเล็กไม่คุ้นชื่ออย่าง “ซูรินาม” (Suriname) เดินเรื่องไปด้วยการพูดถึงแก็งค์ค้ายารายใหญ่กับหัวหน้าแก็งค์ชาวเกาหลีใต้ที่ฉาบหน้าด้วยตำแหน่งนักบุญผู้ทรงศักดิ์ กบดานอยู่ในประเทศซึ่งไม่มีสนธิสัญญาส่งผู้ร้ายข้ามแดน
ปมที่รอการคลี่คลายตลอดทั้งเรื่องก็คือ จะดำเนินการจับกุมนักค้ายาคนนี้ได้ยังไง เพราะมีความสัมพันธ์แบบได้ผลประโยชน์ซึ่งกันและกันมหาศาลกับฝ่ายการเมืองระดับสูงอย่างประธานาธิบดีของซูรินาม ตัวละครที่เข้ามาเอี่ยวเลยมีทั้งหน่วยข่าวกรอง พลเรือนสายข่าวที่เข้ามาช่วยลงแรงแบบถวายตัวเนื่องจากมีปมแค้นบางอย่าง และความพยายามล่อซื้อ-ล่อจับในพื้นที่ที่กฎหมายประเทศหนึ่งจะครอบคลุมถึง หรือไม่อย่างนั้นก็ด้วยการใช้ “มายากล” บางอย่างที่ทำให้จับกุมในเขตแดนของซูรินามได้
อันที่จริง คิดว่านี่ก็เป็นพล็อตเรื่องที่คงมีอยู่ดาษดื่น ส่วนจะฮิตติดโผคนดูมากน้อยก็แล้วแต่สไตล์การเล่าและการทำให้สนุกน่าดูของแต่ละเจ้า
แต่สิ่งที่คาใจตลอดทั้งเรื่องกลับไม่ใช่ว่ามันสนุกมากพอให้จดจำไหม ความสงสัยที่ทำให้ไปหาอ่านต่อทันทีคือ ประเทศ “ซูรินาม” ประเทศที่เล็กที่สุดในแถบอเมริกาใต้ มันมีอยู่จริงบนโลกหรือเปล่านะ
“ซูรินาม” ประเทศชื่อแปลกหูที่มีอยู่จริงบนโลกและในแผนที่!
พอลองหาข้อมูลโดยคร่าวแล้ว ด้วยความรู้อันน้อยนิดก็ตกใจที่พบว่าประเทศนี้มีอยู่จริง ตั้งอยู่บริเวณทางเหนือของอเมริกาใต้ แน่นอนว่ามีชายแดนติดกับบราซิล มีพื้นที่ที่นับเป็นส่วนหนึ่งของป่าอะเมซอน และมีการปกครองแบบสาธารณรัฐนำโดยประธานาธิบดี ทั้งเป็นสังคมที่มีความหลากหลายของเชื้อชาติ และผู้คนส่วนใหญ่อาศัยในบริเวณพื้นที่ชายฝั่ง ตรงตามข้อมูลซึ่งปรากฏในซีรีส์ที่ว่า
ตกใจอย่างที่สองคือ เนื้อเรื่องที่เกี่ยวกับบาทหลวงชาวเกาหลีใต้ได้อ้างอิงเรื่องที่เกิดขึ้นจริงบางช่วงบางตอนในอดีตยุคกระนู้น (ซึ่งไม่รู้ว่าที่อ้างมาแบบ “ไม่ใช่ทั้งหมด” นั้น ส่วนไหนที่เป็นจริงหรือแต่ง) ความตกใจข้อนี้สำคัญ เพราะเพียงเราเสิร์ชว่า Suriname Netflix หรือ Narco-Saints Netflix (ซึ่งเป็นชื่อที่เปลี่ยนหลังจากที่ใช้ชื่อประเทศเป็นชื่อซีรีส์ดูจะล่อแหลมเกินไป) ก็มีหลาย ๆ บทความที่วิเคราะห์และวิพากษ์เรื่องการนำเสนอเนื้อหาของซีรีส์ที่มีผลในเชิงการเมือง กล่าวคือ
- 1.ทำให้รัฐบาลซูรินามไม่พอใจกับการถ่ายทอดของซีรีส์ที่อาจทำให้ผู้คนเข้าใจผิดถึงภาพลักษณ์ – ภาพประทับที่ไม่ดีของซูรินาม
- 2.ทิศทางการผลักดันวัฒนธรรมป็อบแบบซีรีส์เกาหลีในระดับสากล ควรจะผลิตเนื้อหาที่คำนึงถึงมิติ “ความแวดไวทางวัฒนธรรม” (cultural sensitivity) และเคารพวัฒนธรรมชาติอื่น ๆ ด้วย
ในข้อสองนี้ บ้างก็วิพากษ์อย่างจริงจังว่า อุตสาหกรรมสื่อบันเทิงเกาหลีช่างไม่คิดคำนึงถึงความหลากหลายทางวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์เอาเสียเลย แถมยังชอบทำให้ผู้ชมต่างประเทศขุ่นข้องหมองใจอยู่เรื่อย ๆ บ้างก็กล่าวอย่างรุนแรงว่า นี่มันเป็นการเลือกปฏิบัติ (discrimination) เสียจริง
หากเรา ๆ เป็นคนที่ชอบดูซีรีส์และภาพยนตร์ต่างชาติ ประเด็นเรื่องการเล่าเรื่องและฉายภาพลักษณ์ที่เกี่ยวกับ “บุคคลสำคัญ” และ “ประเทศ” ที่มีอยู่จริง ดูจะเป็นเรื่องที่เราในฐานะผู้ชมควรตระหนักว่าเป็นเรื่องที่อ่อนไหวมากพอสมควร มากพอที่จะส่งผลกระทบในระดับความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ และความปลอดภัยของชนชาติซึ่งเป็นคู่กรณีกันในเรื่องนั้น หรือกระทั่งดำเนินคดีตามกฎหมายเลยก็เป็นได้
ทางผู้ผลิตบางเรื่องจึงมีทั้งกล่าวถึงชื่อประเทศที่มีอยู่จริง แต่เลือกลดทอน/ดัดแปลงข้อเท็จจริงบางส่วนของเนื้อหาเหตุการณ์ออกไป หรือบางทีก็อาจจะตั้งเป็นชื่อประเทศสมมติใหม่ขึ้นมาเพื่อเล่าเรื่อง (ที่ผู้ชมสามารถเชื่อมโยงกับเหตุการณ์ได้ เพียงแต่ไม่สามารถชี้ได้ชัดว่าเป็นเรื่องจากประเทศไหน) เพื่อหลีกเลี่ยงประเด็นที่อ่อนไหว
ตัวอย่างของเหตุการณ์ข้างต้น ไม่ได้เกิดเฉพาะกับซีรีส์และภาพยนตร์ผลิตจากแดนเกาหลีใต้เท่านั้น แต่ให้ลองนึกถึงเนื้อหาที่เกี่ยวกับชาวมุสลิมเอย บรรดาประเทศที่มีปัญหาเรื่องเชื้อชาติและสีผิวเอย ไม่เว้นแต่ภาพลักษณ์ของชาวเอเชียในสายตาของชาวผิวขาว
ความแวดไวทางวัฒนธรรมกับภาพยนตร์
เวลาที่เราอยากเรียนรู้วัฒนธรรมและชีวิตความเป็นอยู่ของประเทศอื่น ไม่ว่าจะด้วยจุดประสงค์เพราะอยากจะไปเที่ยว อยากจะรู้จักและเรียนรู้เกี่ยวกับบางเหตุการณ์ในประวัติศาสตร์ให้มากขึ้น หรือด้วยเหตุผลอะไรก็ตาม การหาซีรีส์และภาพยนตร์เรื่องที่เกี่ยวข้อง ดูจะเป็นทางเลือกของการเรียนรู้นอกห้องที่ทำได้ทันทีเพียงแค่นั่งดู
บ่อยครั้งจึงมีโพสต์ออนไลน์ที่แนะนำรายการซีรีส์และภาพยนตร์ที่ควรดูเพื่อทำความเข้าใจประเทศหรือบุคคล… ให้มากขึ้น แต่หากคนดูเองไม่ระแวดระวังหรือไม่มีวิจารณญาณในการรับชม ก็อาจจะเผลอเชื่อ 100% “เหมารวม” ว่าเนื้อเรื่องที่ถูกป้อนมาให้รับชม บุคคลนั้น ประเทศนั้น วัฒนธรรมนั้น เป็นเช่นนั้นจริง ๆ
ซึ่งอันที่จริง หากเราไม่ได้รับชมเพื่อความสนุกเพียงอย่างเดียว เราสามารถตั้งคำถามอย่างจริงจังต่อได้ว่า สิ่งที่กำลังรับชมอยู่นั้น เป็นภาพแทนหรือเท่ากับสิ่งนั้นจริง ๆ หรือไม่
“ความแวดไวทางวัฒนธรรม” แปลในแปลในแปลอีกทีหมายถึง การตระหนักรู้ เข้าใจ และยอมรับความแตกต่างของแต่ละวัฒนธรรม เข้าใจในวัฒนธรรมของตัวเอง ของชาติอื่น และประสบการณ์ที่อาจมีระหว่างกันจากประวัติศาสตร์หรือการปฏิบัติจากรุ่นสู่รุ่น ซึ่งเป็นเรื่องที่เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา (= ควรเข้าใจแต่ไม่ผูกใจเจ็บ) ความเข้าใจคือการไม่ด่วนยัดเยียดหรือประทับตราว่าวัฒนธรรมหนึ่ง ๆ (ประเทศหนึ่ง ๆ ) ที่แตกต่างไปจากตนเอง ดีหรือเลว ถูกหรือผิด
ความเข้าใจในแต่ละวัฒนธรรมบนพื้นฐานของการเคารพกันอย่างน้อยที่สุดจะช่วยหลีกเลี่ยงไม่ให้เกิดความขัดแย้ง ไม่ว่าจะในระดับบุคคลหรือในระดับที่ใหญ่ขึ้นได้
การศึกษาให้รอบรู้เรื่องวัฒนธรรมอื่น ๆ นอกเหนือจากวัฒนธรรมของตนเอง ผู้เขียนบางท่านยังแนะว่าควรเป็นการศึกษาในระดับสถาบันการเรียนและการทำงานเลยด้วยซ้ำ ควรเน้นวัฒนธรรมในด้านดี ๆ ให้มาก และให้บุคลากรตระหนัก เคารพ และให้คุณค่ากับพฤติกรรมและทัศนคติที่มาพร้อมกับวัฒนธรรมอื่น การตระหนักและเคารพที่บ่งบอกถึงความเข้าใจในความแตกต่างของแต่ละวัฒนธรรม ยังสามารถสะท้อนออกมาผ่านนโยบายและแนวปฏิบัติด้วย
ความท้าทายก็คงมีอยู่ที่ว่า เรื่องวัฒนธรรมเป็นเรื่องที่ต้องเรียนรู้อยู่เสมออย่างไม่รู้จบ จะมีมาตรวัดหรือเกณฑ์ใดคอยมาช่วยเราประเมินการดูซีรีส์และภาพยนตร์สักเรื่องได้ตลอดเวลาว่า อันนั้นจริง อันนี้เท็จ นอกจากเราจะตั้งต้นจากฟังหูไว้หูแล้วไปศึกษาต่อเอาเอง
ท้ายสุดนี้ ใครมีซีรีส์อะไรดี ๆ หรือตัวอย่างที่มีกระแสวิพากษ์วิจารณ์แบบกรณีข้างต้นก็แนะนำกันมาได้ค่ะ ยังอยากจะหาเปิดดูอยู่ร่ำไป
- 1
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
