12 พ.ค. 2023 เวลา 22:01 • สุขภาพ

รู้จัก"Normal flora" ผู้ปิดทองหลังพระ และนักฉวยโอกาส

บ่อยครั้งเวลาที่เราทำขนมหรือของกินตกลงพื้น แล้วหยิบขึ้นมาทานต่อ(ซึ่งจริงๆไม่ควรทำนะครับ) เรามักจะมีวลีประมาณว่า "เชื้อไม่อยู่" หรือ "กฎ 3 วิ" แบบว่าเชื้อจับไม่ทัน อะไรประมาณนี้ ซึ่งจะว่าไปตามหลักจุลชีวะวิทยาจริงๆแล้ว เชื้อมันมีอยู่ทุกทีอยู่แล้วครับ ทั้งตอนที่เราแกะขนม ตอนที่ทำตก ตอนที่หยิบขึ้นมา เพียงแต่เชื้อเหล่านั้น อาจจะยังผ่านด่านสำคัญที่ร่างกายเรามีอย่าง "Normal flora" ไปไม่ได้เท่านั้นเอง
ว่าแต่ อะไรคือ "Normal flora" เชื้อพื้นถิ่น หรือ Normal flora หรือ normal microbiota คือ หมายถึง จุลินทรีย์ที่อาศัยอยู่ตามผิวหนัง ตา หู ช่องปาก ทางเดินหายใจ ทางเดินอาหาร ทางเดินระบบปัสสาวะและระบบสืบพันธุ์ ซึ่งส่วนใหญ่ไม่ทำให้เกิดโรค ดำรงชีวิตแบบภาวะเกื้อกูล (commensalism) บางชนิดดำรงชีวิตแบบพึ่งพา (mutualism)
นอกจากจะไม่ทำให้เกิดโรคแล้ว เชื้อประจำถิ่นเหล่านี้ยังส่งผลต่อการมีสุขภาพดีของเราอีกด้วย เช่น แบคทีเรียจำพวก Lactobacillus และ Bifidobacterium ในลำไส้จะผลิตสารที่มีประโยชน์ต่อร่างกายมนุษย์ เช่น lactic acid ที่จะยับยั้งการเจริญของแบคทีเรียที่ทำให้เกิดโรค (pathogen) และช่วยสร้าง วิตามินต่าง ๆ เช่น vitamin B1, vitamin B2, vitamin B6, vitamin B12, biotin (vitamin H) nicotinic acid และ folic acid ได้
นอกจากนี้ในยาบางชนิด แบคทีเรียเหล่านี้ยังช่วยเปลี่ยนแปลงยาที่น่าจะหมดฤทธิ์แล้ว ให้กลับมาอยู่ในรูปที่ออกฤทธิ์ ทำให้ปริมาณยาในเลือดมีความสม่ำเสมอมากขึ้นอีกด้วย
ชนิดของ Normal flora ที่แตกต่างกันแต่ละจุดในร่างกาย
ทั้งนี้ อย่างที่ผมบอกไป ว่าน้องจากน้องๆ Normal flora เหล่านี้จะเป็นคนที่คอยปกป้องไม่ให้เราติดเชื้อจากภายนอก(ทำนองมาเฟียเจ้าถิ่น) และสร้างสารที่มีประโยชน์ต่อร่างกายให้แล้ว แต่ถ้าวันไหนที่เรามีร่างกายอ่อนแอ ภูมิคุ้มกันทำงานได้ไม่ดี(อารมณ์ไม่จ่ายส่วย) น้องๆ Normal flora บางตัวก็จะกลายร่างเป็นเชื้อก่อโรค ทำอันตรายกับเราแทน ทำให้เกิดโรคเมื่อความต้านทานของร่างกายโฮสต์ลดลง เรียกว่า "oppotunistic pathogens"
การใช้ยาฆ่าเชื้ออย่างไม่สมเหตุผลเป็นหนึ่งในสาเหตุที่ทำให้ Normal flora อ่อนแอ เพิ่มโอกาสการติดเชื้อจากภายนอก
ดังนั้น จะเห็นได้ว่า การรักษาสมดุลระหว่างเชื้อ Normal flora และเชื้อก่อโรคภายนอก เป็นสิ่งสำคัญ กล่าวคือหาก Normal flora อ่อนแอ เราก็จะสามารถติดเชื้อจากเชื้อก่อโรคภายนอกได้ง่ายขึ้น ในทางกลับกันถ้าเราไม่รักษาความสะอาด หรือร่างกายอ่อนแอ ปล่อยให้น้องๆ Normal flora มีจำนวนเยอะเกินไป แข็งแกร่งเกินไป น้องๆนี่แหละที่จะก่อปัญหาให้เรา
ดังนั้นสิ่งที่มนุษย์ผู้เป็นเจ้าของร่างกายอย่างเราควรทำ คือการทำให้ร่างกายแข็งแรง ออกกำลังกายสม่ำเสมอ กินอาหารที่มีประโยชน์ รักษาความสะอาดร่างกายอย่างเหมาะสม และที่สำคัญ ต้องไม่ใช้ยาฆ่าเชื้ออย่างไม่สมเหตุผล เพราะจะทำให้น้องๆ Normal flora อ่อนแอ และทำให้เชื้อจากภายนอกเข้ามาก่อโรคได้ง่ายขึ้นนั่นเอง
ด้วยความห่วงใย
อ้างอิง
โฆษณา