24 มิ.ย. 2023 เวลา 13:20 • ข่าวรอบโลก

ทำไมพรรคการเมืองที่ใหญ่ที่สุดของญี่ปุ่น จึงต้องพึ่งพรรคเล็กเพื่อชนะเลือกตั้ง

เมื่อวันที่ 15 มิถุนายนที่ผ่านมา นายคิชิดะ ฟูมิโอะ นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น ได้ประกาศว่าเขาตัดสินใจว่าจะยังไม่ยุบสภาและเลือกตั้งใหม่ในเร็ว ๆ นี้ หลังจากที่มีการคาดเดากันมาหลายอาทิตย์ว่าคิชิดะจะใช้โอกาสที่คะแนนนิยมของเขาสูงขึ้นหลังการจัดประชุม G7 ที่ฮิโรชิมา ขึ้นเพื่อจัดการเลือกตั้งใหม่
เหตุผลที่เขาตัดสินใจไม่ยุบสภาก็คงมาจากหลายปัจจัย โดยเฉพาะปัญหาทางการเมืองต่างๆ ที่เริ่มส่งผลต่อคะแนนนิยมเขาอีกครั้ง แต่อีกหนึ่งเหตุผลหลักที่ทำให้คิชิดะยังไม่กล้าสู้ศึกเลือกตั้งในช่วงนี้ คงมาจากรอยร้าวระหว่างพรรคการเมืองของเขา กับพรรคร่วมรัฐบาล ซึ่งอาจทำให้คิชิดะต้องเสียที่นั่งในสภาเป็นจำนวนมาก
พรรค Liberal Democratic Party (LDP) ของญี่ปุ่นเป็นพรรคการเมืองที่ใหญ่ที่สุด อยู่ในอำนาจอย่างต่อเนื่องมาตั้งแต่ปี ค.ศ. 1955 และเป็นฝ่ายค้านเพียงแค่สองครั้งเท่านั้นในช่วงเวลาดังกล่าว
แต่หลังจากปี 1999 เป็นต้นมา พรรค LDP ก็ให้พรรคเล็กพรรคหนึ่ง คือพรรคโคเมโต (Komeito) ร่วมรัฐบาลด้วยมาตลอด ทั้งๆ ที่พรรค LDP มีเสียงเกินครึ่งในสภาล่าง
ในปัจจุบันพรรค LDP ก็มีเสียงในสภาล่างถึง 265 ที่นั่งอยู่แล้ว ไม่ได้จำเป็นต้องพึ่งพิง 32 เสียงของพรรคโคเมโตแต่อย่างใด จึงอาจเป็นที่น่าแปลกใจว่า ทำไมพรรคการเมืองที่ชนะเลือกตั้งอย่างสม่ำเสมอด้วยตัวเองได้อย่างพรรค LDP จะต้องยอมสละเก้าอี้รัฐมนตรีให้พรรคเล็กอย่างโคเมโตด้วย
คำตอบคือ พรรคโคเมโตเป็นอะไหล่สำคัญที่ช่วยให้ผู้สมัคร ส.ส. ของพรรค LDP เองชนะเลือกตั้งได้
พรรคโคเมโตถือกำเนิดมาจากสมาชิกของกลุ่มทางศาสนา Soka Gakkai ซึ่งมีชื่อภาษาไทยว่า สมาคมสร้างคุณค่า เป็นกลุ่มที่นับถือคำสอนของศาสนาพุธนิกายนิจิเร็น ความผูกพันระหว่างพรรคโคเมโตกับกลุ่ม Soka Gakkai ทำให้พรรคมีฐานเสียงที่มั่นคง จะกล่าวว่าสมาชิก Soka Gakkkai ทำหน้าที่เป็น 'หัวคะแนนธรรมชาติ' ให้กับพรรคก็ว่าได้ สมาชิกเหล่านี้ช่วยโน้มน้าวคนอื่นให้มาเลือกพรรคได้อีกด้วย พรรคโคเมโตสามารถคาดเดาได้อย่างใกล้เคียงว่าผู้สมัครของพรรคในแต่ละเขตจะได้กี่คะแนน
ป้ายหาเสียงของพรรคโคเมโต หนึ่งในสโลแกนของพรรคคือ 小さな声を、聴く力 (พลังของการฟังเสียงเล็กๆ)
ฐานเสียงที่มั่นคงของพรรคโคเมโตจึงเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้พรรคใหญ่อย่างพรรค LDP ต้องมาพึ่งพิงพรรคเล็กเพื่อชนะเลือกตั้ง ในเขตเลือกตั้งส่วนใหญ่ พรรคโคเมโตจะไม่ส่งผู้สมัครของตัวเอง แต่จะแนะนำให้ฐานเสียงไปเลือกพรรค LDP แทน ระหว่างที่ในเขตเลือกตั้งที่พรรคโคเมโตส่งผู้สมัคร พรรค LDP ก็จะแนะนำให้ฐานเสียงของตนไปเลือกผู้สมัครของโคเมโต
ดังนั้น พรรคโคเมโตจึงสามารถชนะการเลือกตั้งในเขตเลือกตั้งหลายๆ เขตที่อาจจะไม่มีโอกาสชนะถ้าไม่มีพรรคใหญ่มาสนับสนุน ระหว่างที่ผู้สมัครของพรรค LDP ทั่ประเทศได้แรงเสริมจากฐานเสียงของโคเมโต เคยมีนักรัฐศาสตร์คำนวนว่า ตั้งแต่ปี 2000 เป็นต้นมา ผู้สมัครของพรรค LDP ประมาณ 30 เปอร์เซนต์ ชนะเลือกตั้งได้เพราะมีโคเมโตมาช่วย
อย่างไรก็ตาม หลังจากร่วมรัฐบากันมาถึงยี่สิบปี รอยร้าวในความสัมพันธ์ระหว่างพรรค LDP กับพรรคโคเมโตก็ปรากฎให้เห็นชัดขึ้นเรื่อยๆ
เหตุผลที่เด่นชัดที่สุดคือ พรรคโคเมโตมีฐานเสียงที่เริ่มหดลง เพราะประชากรญี่ปุ่นค่อยๆ แก่ลง และผู้ที่เข้ากลุ่ม Soka Gakkai ก็น้อยลง นอกจากนี้แล้ว ก็อาจมีผู้สนับสนุนพรรคบางคนที่ไม่พอใจกับการทำงานของพรรคโคเมโตในรัฐบาล LDP ซึ่งมีอุดมการณ์ค่อนข้างแตกต่างจากโคเมโต ถึงแม้ว่าโคเมโตจะพยายามทำหน้าที่เป็น "เบรค" ที่หยุดยั้งหรือชะลอนโยบายที่โคเมโตไม่เห็นด้วยก็ตาม
ด้วยปัจจัยทั้งหมด คะแนนเสียงที่พรรคโคเมโตได้รับก็เริ่มลดน้อยลง จากที่เคยได้รับคะแนนเสียงเกือบ 9 ล้านเสียงในปี 2005 ก็ลดลงเหลือ 6 ล้านเสียงในปี 2022 ซึ่งทำให้สมาชิกพรรค LDP เริ่มสงสัยว่า พรรคโคเมโตยังมีประโยชน์กับพรรค LDP เหมือนเดิมหรือไม่
สุดท้ายแล้ว รอยร้าวระหว่างทั้งสองพรรคได้กลายเป็นความขัดแย้งครั้งใหญ่ เมื่อท้งสองพรรคไม่สามารถตกลงกันได้ว่าจะส่งผู้สมัครกี่คนในโตเกียวในการเลือกตั้งครั้งหน้า พรรคโคเมโตอยากได้สองที่นั่ง แต่พรรค LDP จะยอมสนับสนุนโคเมโตในเพียงหนึ่งเขต จึงทำให้โคเมโตประกาศว่าจะไม่ยอมสนับสนุนพรรค LDP ในโตเกียวในแม้แต่เขตเดียวในการเลือกตั้งครั้งต่อไป นาย Natsuo Yamaguchi หัวหน้าพรรคโคเมโต ก็ได้ออกมาเตือนคิชิดะด้วยว่า พรรค LDP ชนะเลือกตั้งได้ในหลายๆ เขตก็เพราะมีพรรคโคเมโตของเขามาช่วย
ความสัมพันธ์ที่ตกต่ำระหว่างทั้งสองพรรคคงเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้คิชิดะยังไม่อยากยุบสภา เพราะต้องการคืนดีกับพรรคโคเมโตก่อน ถึงแม้ว่าพรรคโคเมโตอาจจะเล็กลง และมีฐานเสียงที่ไม่มั่นคงเท่าเมื่อก่อน แต่คิชิดะก็ยังไม่มีพันธมิตรอื่นที่จะช่วยให้พรรคของเขาคว้าชัยในการเลือกตั้งครั้งหน้าได้อย่างแน่นอนเท่าพรรคเล็กพรรคนี้
อ้างอิง:
Adam P. Liff and Ko Maeda, "Electoral incentives, policy compromise, and coalition durability: Japan’s LDP–Komeito Government in a mixed
electoral system"
Alex Klein and Levi McLaughlin, "Kōmeitō: The Party and Its Place in Japanese Politics"
Paul Nadeau, "Cracks in the Machine: the Future of the LDP-Komeito Coalition" (https://www.tokyoreview.net/2023/04/cracks-in-the-machine-the-future-of-the-ldp-komeito-coalition/)
Tobias Harris, "Kishida punts on a snap election" (https://observingjapan.substack.com/p/kishida-punts-on-a-snap-election)
Yahoo Japan 山口公明代表「自民に過半数の基盤ない」 早期解散論をけん制 (https://news.yahoo.co.jp/articles/eefbcfbee85bd6eb0d746df5698db32a681c5d17)
โฆษณา